Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki
Yıl: 2022 Cilt: 52 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 331 - 337 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 İndeks Tarihi: 14-05-2023
Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki
Öz: Amaç: Diyabetik olgularda kantitatif optik koherens tomografi anjiyografi (OKTA) bulguları ile iç retina kalınlığı (İRK) arasındaki ilişkiyi değerlendirmek. Gereç ve Yöntem: Bu retrospektif çalışmaya retinopatisi olan 23 diyabetik olgunun 23 gözü (grup 1), diyabetik olup retinopatisi olmayan 30 olgunun 30 gözü (grup 2) ve kontrol grubu olarak yaş uyumlu 27 sağlıklı kişinin 27 gözü (grup 3) dahil edildi. Foveal avasküler zon (FAZ) alanı (mm2), parafoveal bölgedeki ortalama damar yoğunluğu (%) ve parafoveal bölgede ortalama İRK (μm) 6x6 mm OKTA görüntüleri yardımıyla hesaplandı. İç retina kalınlığı ve kantitatif OKTA bulguları arasındaki korelasyon araştırıldı. Bulgular: Ortalama FAZ alanı grup 1’de 0,32±0,11 mm2, grup 2’de 0,29±0,08 mm2 ve grup 3’te 0,22±0,09 mm2 idi. Grup 1 ile grup 3 arasındaki fark (p<0,001) ve grup 2 ile grup 3 arasındaki fark (p=0,001) istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Ortalama İRK grup 1’de 108,02±9,42 µm, grup 2’de 110,12±11,01 µm ve grup 3’te 114,41±5,21 µm idi. Grup 1 ile grup 3 arasındaki fark (p=0,003) ve grup 2 ile grup 3 arasındaki fark (p=0,014) istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Hem grup 1’de hem de grup 2’de ortalama İRK FAZ alanı ile korele bulundu (korelasyon katsayıları =-0,320, -0,512). Sonuç: Retinopatisi olan ve olmayan diyabetik hastalarda iç retina tabakaları kontrol grubuna göre anlamlı olarak incedir. Diyabetik hastalarda kantitatif OKTA bulguları ile İRK arasında korelasyon vardır. Bu durum da retinopatisi olan veya olmayan diyabetik hastalarda her iki yapının da etkilendiğini düşündürmektedir. Nörodegeneratif değişiklikler ortaya çıkmadan önce OKTA ile FAZ’da mikrovasküler değişiklikler saptanabilir.
Anahtar Kelime: Association Between Optical Coherence Tomography Angiography Findings and Inner Retinal Thickness in Diabetic Patients
Öz: Objectives: To investigate the association between optical coherence tomography angiography (OCTA) findings and inner retinal thickness (IRT) in diabetic patients. Materials and Methods: This retrospective study included 23 eyes of 23 diabetic patients with retinopathy (group 1), 30 eyes of 30 diabetic patients without retinopathy (group 2), and 27 eyes of 27 non-diabetic age-matched controls (group 3). Foveal avascular zone (FAZ) area (mm2), average vessel density (%) in the parafoveal region, and average IRT in the parafoveal region (μm) were calculated using 6x6 mm OCTA images. Correlations between IRT and OCTA findings were analyzed. Results: The mean FAZ area was 0.32±0.11 mm2 in group 1, 0.29±0.08 mm2 in group 2, and 0.22±0.09 mm2 in group 3. There were statistically significant differences between groups 1 and 3 (p<0.001) and between groups 2 and 3 (p=0.001). Average IRT was 108.02±9.42 µm in group 1, 110.12±11.01 µm in group 2, and 114.41±5.21 µm in group 3, with statistically significant differences between groups 1 and 3 (p=0.003) and between groups 2 and 3 (p=0.014). In both group 1 and group 2, average IRT was correlated with FAZ area (r=- 0.320 and -0.512, respectively). Conclusion: The inner retina is significantly thinner in diabetic patients with and without retinopathy compared to controls. Quantitative OCTA findings and IRT are correlated in diabetic patients, suggesting that both structures are compromised in patients with diabetes with or without retinopathy. Microvascular changes in FAZ detected by OCTA might precede neurodegenerative changes.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- İnan S. Diabetic Retinopathy and Etiopathogenesis. Kocatepe Medical Journal. 2014;15:207-217.
- Sohn EH, van Dijk HW, Jiao C, Kok PH, Jeong W, Demirkaya N, Garmager A, Wit F, Kucukevcilioglu M, van Velthoven ME, DeVries JH, Mullins RF, Kuehn MH, Schlingemann RO, Sonka M, Verbraak FD, Abràmoff MD. Retinal neurodegeneration may precede microvascular changes characteristic of diabetic retinopathy in diabetes mellitus. Proc Natl Acad Sci U S A. 2016;113:2655-2664.
- Antonetti DA, Barber AJ, Bronson SK, Freeman WM, Gardner TW, Jefferson LS, Kester M, Kimball SR, Krady JK, LaNoue KF, Norbury CC, Quinn PG, Sandirasegarane L, Simpson IA; JDRF Diabetic Retinopathy Center Group. Diabetic retinopathy: seeing beyond glucose-induced microvascular disease. Diabetes. 2006;55:2401-2411.
- Hammoum I, Benlarbi M, Dellaa A, Kahloun R, Messaoud R, Amara S, Azaiz R, Charfeddine R, Dogui M, Khairallah M, Lukáts Á, Ben Chaouacha-Chekir R. Retinal dysfunction parallels morphologic alterations and precede clinically detectable vascular alterations in Meriones shawi, a model of type 2 diabetes. Exp Eye Res. 2018;176:174-187.
- Énzsöly A, Szabó A, Szabó K, Szél Á, Németh J, Lukáts Á. Novel features of neurodegeneration in the inner retina of early diabetic rats. Histol Histopathol. 2015;30:971-985.
- Srinivasan S, Dehghani C, Pritchard N, Edwards K, Russell AW, Malik RA, Efron N. Corneal and retinal neuronal degeneration in early stages of diabetic retinopathy. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2017;58:6365-6373.
- El-Fayoumi D, Badr Eldine NM, Esmael AF, Ghalwash D, Soliman HM. Retinal nerve fiber layer and ganglion cell complex thicknesses are reduced in children with type 1 diabetes with no evidence of vascular retinopathy. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2016;57:5355-5360.
- Spaide RF, Fujimoto JG, Waheed NK, Sadda SR, Staurenghi G. Optical coherence tomography angiography. Prog Retin Eye Res. 2018;64:1-55.
- Conrath J, Giorgi R, Raccah D, Ridings B. Foveal Avascular Zone in Diabetic Retinopathy: Quantitative vs Qualitative Assessment. Eye. 2005;19:322-326.
- Bresnick GH, Condit R, Syrjala S, Palta M, Groo A, Korth K. Abnormalities of the Foveal Avascular Zone in Diabetic Retinopathy. Arch Ophthalmol. 1984;102:1286-1293.
- Hwang TS, Gao SS, Liu L, Lauer AK, Bailey ST, Flaxel CJ, Wilson DJ, Huang D, Jia Y. Automated quantification of capillary nonperfusion using optical coherence tomography angiography in diabetic retinopathy. JAMA Ophthalmol. 2016;134:367-373.
- Dimitrova G, Chihara E, Takahashi H, Amano H, Okazaki K. Quantitative retinal optical coherence tomography angiography in patients with diabetes without diabetic retinopathy. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2017;58:190-196.
- Kim K, Kim ES, Yu SY. Optical coherence tomography angiography analysis of foveal microvascular changes and inner retinal layer thinning in patients with diabetes. Br J Ophthalmol. 2018;102:1226-1231.
- Kim K, Kim ES, Yu SY. Progressive retinal neurodegeneration and microvascular change in diabetic retinopathy: longitudinal study using OCT angiography. Acta Diabetol. 2019;56:1275-1282.
- No authors listed. Diabetic retinopathy study. Report Number 6. Design, methods, and baseline results. Report Number 7. A modification of the Airlie House classification of diabetic retinopathy. Prepared by the Diabetic Retinopathy. Invest Ophthalmol Vis Sci. 1981;21:1-226.
- Tavares Ferreira J, Proença R, Alves M, Dias-Santos A, Santos BO, Cunha JP, Papoila AL, Abegão Pinto L. Retina and choroid of diabetic patients without observed retinal vascular changes: a longitudinal study. Am J Ophthalmol. 2017;176:15-25.
- Kim K, Kim ES, Yu SY. Longitudinal relationship between retinal diabetic neurodegeneration and progression of diabetic retinopathy in patients with type 2 diabetes. Am J Ophthalmol. 2018;196:165-172.
- Choi W, Waheed NK, Moult EM, Adhi M, Lee B, De Carlo T, Jayaraman V, Baumal CR, Duker JS, Fujimoto JG. Ultrahigh Speed Swept Source Optical Coherence Tomography Angiography Of Retinal And Choriocapillaris Alterations In Diabetic Patients With And Without Retinopathy. Retina. 2017;37:11-21.
- Nesper PL, Roberts PK, Onishi AC, Chai H, Liu L, Jampol LM, Fawzi AA. Quantifying microvascular abnormalities with increasing severity of diabetic retinopathy using optical coherence tomography angiography. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2017;58:307-315.
- King GL, Brownlee M. The cellular and molecular mechanisms of diabetic complications. Endocrinol Metab Clin North Am. 1996;25:255-270.
- Khan HA, Mehmood A, Khan QA, Iqbal F, Rasheed F, Khan N, Pizzimenti JJ. A major review of optical coherence tomography angiography. Expert Rev Ophthalmol. 2017;12:373-385.
- de Carlo TE, Chin AT, Bonini Filho MA, Adhi M, Branchini L, Salz DA, Baumal CR, Crawford C, Reichel E, Witkin AJ, Duker JS, Waheed NK. Detection of microvascular changes in eyes of patients with diabetes but not clinical diabetic retinopathy using optical coherence tomography angiography. Retina. 2015;35:2364-2370.
- Bhanushali D, Anegondi N, Gadde SG, Srinivasan P, Chidambara L, Yadav NK, Sinha Roy A. Linking retinal microvasculature features with severity of diabetic retinopathy using optical coherence tomography angiography. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2016;57:519-525.
- Simonett JM, Scarinci F, Picconi F, Giorno P, De Geronimo D, Di Renzo A, Varano M, Frontoni S, Parravano M. Early microvascular retinal changes in optical coherence tomography angiography in patients with type 1 diabetes mellitus. Acta Ophthalmol. 2017;95:751-755.
- Lee H, Lee M, Chung H, Kim HC. Quantification of retinal vessel tortuosity in diabetic retinopathy using optical coherence tomography angiography. Retina. 2018;38:976-985.
- Göker YS, Kızıltoprak H, Yetkin E, Tekin K. FAZ Assesment Tool Findings in Patients with Non-proliferative Diabetic Retinopathy Via Optic Coherence Tomography Angiography. Turkiye Klinikleri J Ophthalmol. 2019;28:43-51.
- Rodrigues EB, Urias MG, Penha FM, Badaró E, Novais E, Meirelles R, Farah ME. Diabetes induces changes in neuroretina before retinal vessels: a spectral-domain optical coherence tomography study. Int J Retina Vitreous. 2015;1:4.
- Scarinci F, Picconi F, Virgili G, Giorno P, Di Renzo A, Varano M, Frontoni S, Parravano M. Single retinal layer evaluation in patients with type 1 diabetes with no or early signs of diabetic retinopathy: the first hint of neurovascular crosstalk damage between neurons and capillaries? Ophthalmologica. 2017;237:223-231.
- Srinivasan S, Pritchard N, Sampson GP, Edwards K, Vagenas D, Russell AW, Malik RA, Efron N. Retinal thickness profile of individuals with diabetes. Ophthalmic Physiol Opt. 2016;36:158-166.
- Vujosevic S, Midena E. Retinal layers changes in human preclinical and early clinical diabetic retinopathy support early retinal neuronal and Müller cells alterations. J Diabetes Res. 2013;2013:905058.
- Verma A, Raman R, Vaitheeswaran K, Pal SS, Laxmi G, Gupta M, Shekar SC, Sharma T. Does neuronal damage precede vascular damage in subjects with type 2 diabetes mellitus and having no clinical diabetic retinopathy? Ophthalmic Res. 2012;47:202-207.
| APA | temel e, Demirel S, Batıoğlu F, Özmert E (2022). Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. , 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| Chicago | temel emine,Demirel Sibel,Batıoğlu Figen,Özmert Emin Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. (2022): 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| MLA | temel emine,Demirel Sibel,Batıoğlu Figen,Özmert Emin Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. , 2022, ss.331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| AMA | temel e,Demirel S,Batıoğlu F,Özmert E Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. . 2022; 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| Vancouver | temel e,Demirel S,Batıoğlu F,Özmert E Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. . 2022; 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| IEEE | temel e,Demirel S,Batıoğlu F,Özmert E "Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki." , ss.331 - 337, 2022. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| ISNAD | temel, emine vd. "Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki". (2022), 331-337. https://doi.org/10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| APA | temel e, Demirel S, Batıoğlu F, Özmert E (2022). Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. Türk Oftalmoloji Dergisi, 52(5), 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| Chicago | temel emine,Demirel Sibel,Batıoğlu Figen,Özmert Emin Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. Türk Oftalmoloji Dergisi 52, no.5 (2022): 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| MLA | temel emine,Demirel Sibel,Batıoğlu Figen,Özmert Emin Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. Türk Oftalmoloji Dergisi, vol.52, no.5, 2022, ss.331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| AMA | temel e,Demirel S,Batıoğlu F,Özmert E Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. Türk Oftalmoloji Dergisi. 2022; 52(5): 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| Vancouver | temel e,Demirel S,Batıoğlu F,Özmert E Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki. Türk Oftalmoloji Dergisi. 2022; 52(5): 331 - 337. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| IEEE | temel e,Demirel S,Batıoğlu F,Özmert E "Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki." Türk Oftalmoloji Dergisi, 52, ss.331 - 337, 2022. 10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
| ISNAD | temel, emine vd. "Diyabetik Olgularda Optik Koherens Tomografi Anjiyografi Bulguları ile İç Retina Kalınlığı Arasındaki İlişki". Türk Oftalmoloji Dergisi 52/5 (2022), 331-337. https://doi.org/10.4274/tjo.galenos.2021.52722 |
