Yıl: 2023 Cilt: 16 Sayı: 62 Sayfa Aralığı: 183 - 213 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/Joh.62467 İndeks Tarihi: 15-05-2023

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme)

Öz:
Ülkemizde kurumlaşması 1960’lı yıllara dayanan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB’ler) zaman içinde hem sayı olarak artmış hem de ölçek ve kapsam olarak büyümüş, ülkenin tüm bölgelerine yayılmıştır. Süreç içinde ve yeni gelişmeler bağlamında önemli değişikliklere uğrayan OSB’lerin yönetim yapıları ve işlevleri, küresel ve bölgesel gelişmeler karşısında yetersiz kalmaya başlamıştır. OSB’lerin yönetsel sorunlarını çözmek ve daha etkili-işlevsel bir kurumsal yapı oluşturmak için iyi yönetişimi ve katılımcılığı esas alan yeni bir yönetim modeline ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Zira yönetişim; katılımcılık, şeffaflık, hesap verebilirlik ve etkililik-verimlilik gibi çağdaş yönetim ilkelerini esas alan, çok aktörlü bir yapı öngörmektedir. Bu çalışma ile OSB’lerin geleneksel yönetim anlayışı yerine, iyi yönetişim anlayışını esas alan yeni bir modelin uygulanabilirliği irdelenmekte ve “çift denetimli bir iyi yönetişim modeli” önerilmektedir. Bu doğrultuda, literatür taramasına ek olarak OSB’lerde iyi yönetişim uygulanmasını öngören ve önerilen iyi yönetişim modelinin olası etkilerini ölçümlemeyi amaçlayan bir alan araştırması (anket uygulaması) yapılmıştır. Alan araştırması kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı işletme halindeki 249 OSB’den her ili temsil edecek şekilde 139 OSB bölge müdürüne yargısal örnekleme yöntemi kullanılarak anket çalışması uygulanmıştır. Yapılan literatür taraması ve alan araştırması sonucunda OSB’lerin yönetim yapısına yönelik önerilerde bulunulmuştur. Bu kapsamda önerilen “Çift Denetimli İyi Yönetişim Modeli” ile OSB’lerin daha etkili yönetileceği ve daha verimli hizmet sunulacağı varsayılmaktadır. “Çift Denetimli İyi Yönetişim Modeli” önerisinde özellikle hiyerarşik bir sistemin yerine etkileşimin olduğu, karşılıklı çatışma yerine uyumun bulunduğu, dikey ilişki yerine yatay ilişkilerin uygulandığı ve tek bir oyunculu yönetim sistemi yerine çok aktörlü bir yönetimin belirleyici olduğu bir yapı kurgulanmıştır. Bu iyi yönetişim modeli daha şeffaf, katılımcı, işbirlikçi, çift denetimli, etkililik ve verimlilik ilkesi doğrultusunda geliştirilmiş bir modeldir. OSB’lerde “Çift Denetimli İyi Yönetişim Modeli” ile yetki ve sorumlukların farklı aktörlere dağıtılması ve işbirliği içerisinde ortaklaşa bir yönetimin yürütülmesi sağlanmış olacaktır.
Anahtar Kelime:

Double Audit Good Governance for Organized Industrial Zones Model Proposal (An Evaluation Based On Field Research)

Öz:
Organized Industrial Zones (OIZs), which were institutionalized in our country in the 1960s, have increased both in number and in scale and scope over time, and have spread to all regions of the country. The management structures and functions of OIZs, which have undergone significant changes in the process and in the context of new developments, have begun to fall short in the face of global and regional developments. It is thought that a new management model based on good governance and participation is needed in order to solve the managerial problems of OIZs and to create a more effective-functional institutional structure. Because governance; It envisages a multiactor structure based on contemporary management principles such as participation, transparency, accountability and effectiveness-efficiency. In this study, the applicability of a new model based on good governance understanding instead of traditional management approach of OIZs is examined and a "double audited good governance model" is suggested. In this direction, in addition to the literature review, a field study (survey application) was conducted, which predicts the implementation of good governance in OIZs and aims to measure the possible effects of the proposed good governance model. Within the scope of the field research, a questionnaire was applied to 139 OIZ regional directors, representing each province, out of 249 OIZs operating under the Ministry of Industry and Technology, using the judicial sampling method. As a result of the literature review and field research, suggestions were made for the management structure of OIZs. It is assumed that OIZs will be managed more effectively and more efficient service will be provided with the "Double Audit Good Governance Model" proposed in this context. In the proposal of the "Good Governance Model with Double Audit", a structure in which there is interaction instead of a hierarchical system, harmony instead of mutual conflict, horizontal relations instead of vertical relations, and multiactor management instead of a single-player management system is designed. This good governance model is a more transparent, participatory, collaborative, double-supervised model developed in line with the principle of effectiveness and efficiency. With the "Double-Audit Good Governance Model" in OIZs, authorities and responsibilities will be distributed to different actors and a joint management will be carried out in cooperation.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktaş, C. (2019). Bölgesel Kalkınmada Organize Sanayi Bölgelerinin Rolü: Zonguldak İline Yönelik Bir Analiz. Yüksek lisans tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Almohammed, H. (2021). The Effect of Governance on Economic Growth: Evidence from Emerging Countries. PHD Thesis, University of Gaziantep Graduate School of Social Sciences Department of Business Administration.
  • Aysan, M. A. (2007). Kurumsal Yönetim ve Risk. Elit Ofset.
  • Bayramoğlu, S. (2005). Yönetişim Zihniyeti. İletişim Yayınları.
  • Cansız, M. (2010). Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri Politikaları ve Uygulamaları (Cilt (No 2808). DPT Yayınları.
  • Commission of European Union. (2001). Europen Governance – A White Paper (Cilt 287). Official Journal of the European Communities.
  • Cote, R.P. & Cohen-Rosenthal, E. (1998). Designing eco-ındustrial parks: A synthesis of some experiences. Journal of Cleaner Production, 12,178-196
  • Curtin, D.M. (1999). Transparency and political participation in EU Governance: A role for civil society. Cultural Values, 3(4), 32-44.
  • Dağlar, H. (2014). Organize Sanayi Bölgelerinin Kurumsallaşması ve Karşılaştıkları Sorunlara Çözüm Önerileri. Doktora tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Dağlar, H. (2015). Türkiye’de organize sanayi bölgelerinin kurumsallaşması ve karşılaştıkları sorunlara çözüm önerileri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12, 615-638.
  • Dertli, G. (2020). Kümelenme ve Organize Sanayi Bölgeleri: TR 63 Bölgesi Üzerine Bir Uygulama. Doktora tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • DPT. (2007). Dokuzuncu Kalkınma Planı Kamuda İyi Yönetişim; Özel İhtisas Raporu (Rapor No:674). Devlet Planlama Teşkilatı.
  • Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş: Nitel, nicel ve Eleştirel Kuram Metodojiler. Anı Yayıncılık.
  • Engin, S. & Önen, M. (2020). Cezaevi ombudsmanlığı sistemi: Almanya, Kanada, İngiltere ve Galler örnekleri. O. Erdoğan (Ed.), Dünyada Uygulanan Özel Amaçlı Ombudsmanlık Türleri ve Uygulamaları içinde (s. 95-118). Nobel Yayınevi
  • Engin, S. (2021). The effect of systems of government on the governance performance of selected countries. Latin American International Conference on Economic and Management Sciences, Villahermosa, November 5-6, Mexico.
  • Eryılmaz, B. (2010). Kamu Yönetimi, Düşünceler, Yapılar Fonksiyonlar. Okutman Yayıncılık.
  • Ferry, M. (2010). From government to governance: Polish regional development agencies in a changing regional context. East European Politics & Societies, 14, 450-478.
  • Gençkaya, F. & Gündoğdu, H. G. (2017). Küresel yönetişim ekseninde stratejik planlarda koordinasyonun önemi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 141-153.
  • Gündoğan, E. (2010). Yönetişim: Kavram, kuram ve boyutlar. M.Akif Çukurçayır ve H.Tuğba Eroğlu (Ed.), Yönetişim içinde, (s.25-46). Çizgi Kitapevi.
  • Gürbüz, B. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, İstatistik Örneklem ve Evren. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/105487/mod_resource/cont nt, Erişim tarihi:29.06.2021.
  • İşcan Ö.F. & Naktiyok, A. (2005). Dijital Çağ Örgütleri. Beta Yayınları.
  • Johnson, D., & Bennett, R. (2021). International political economy: Overview and conceptualization. Journal of Science International Studies, 18(4), 1- 27. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190846626.013.239.
  • Karakılçık, Y. & Bayrak B. (2021). Demokratikleşme yolunda vesayet denetimi: Devlet denetleme kurulu - kamu denetçiliği kurumu karşılaştırması. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 338-358.
  • Karakılçık, Y. (2018). Yeni Yerel ve Bölgesel Gelişmeler Işığında Yerel Yönetimler: Yeni Yerinden Yönetim Uygulamaları-Tartışmalar Yaklaşımlar. Seçkin Yayıncılık.
  • Karakılçık, Y. (2021). Yeni Bölgeselleşme Politikaları ve Türkiye’de Bölge Kalkınma Yönetimi. Seçkin Yayıncılık.
  • Kaufmann, D. Kraay, A. & Mastruzzı, M. (2010). The Worldwide Governance Indicators: “A Summary Of Methodology, Data And Analytical Issues” (Rapor No. 5430). World Bank Policy Research Working Paper.
  • Kayıkçı, S. (2007). Küreselleşmenin Kamu Yönetimi Paradigmasına Etkisi ve Türk Kamu Yönetimine Yansımaları. Mülkiye Dergisi, 31(256), 165-186.
  • Köker, L. (2000). Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi. İletişim Yayınları.
  • Merrien, F. (1998). Governance and modern welfare states. International Social Science Journal, 155(8), 57-77.
  • OAİB. (2021). Orta Anadolu İhracatçılar Birliği. https://www.oaib.org.tr/tr/ bilgi-merkezi-sıkça-sorulan-sorular, Erişim tarihi: 26.05.2020.
  • OSBUY. (2020). Organize sanayi bölgeleri uygulama yönetmeliği. Resmi Gazete, 2 Şubat 2019, Sayı:30674. S.12254.
  • Ozan, M.S. & Yolcu, F.S. (2021). Etkili liderlik. Sosyal Bilimler Dergisi The Journal of Social Sciences, 8(54), 187-204.
  • Ölmez, M. (2022). Bölgesel Kalkınma Politikalarında Değişim: Organize Sanayi Bölgeleri için Yeni Bir “Yönetişim Modeli Önerisi”. Doktora tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özdemir, S. (2022). Okulda Yönetişim Düzeyi ile Örgütsel Muhalefet Düzeyi Arasındaki İlişki. Yüksek lisans tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özer, A. M. & Önen S.M. (2020). Yönetim POSDCoRB. Gazi Kitapevi.
  • Özer, M. A. (2005). Yeni Kamu Yönetimi Teoriden Uygulamaya. Platin Yayınları.
  • Palabıyık, H. (2003).Yönetimden Yönetişime: Yönetişim, Kentsel Yönetişim ve Uygulamaları ile Yönetişimde Ölçülebilirlik Üzerine Açıklamalar, Yerel ve Kentsel Politikalar. Çizgi Kitabevi.
  • Sarı, A. (2021). OSB’lerde Ruhsat. Yüksek lisans tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
  • Saygılıoğlu, N. & Arı S. (2003). Etkin Devlet, Kurumsal Bir Tasarı ve Politika Önerisi. Sabancı Üniversitesi Yayınları.
  • Selimoğlu S. & Yazıcı, R. (2021). Türkiye’de Kurumsal Yönetişim ve Sürdürülebilirlik. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ağustos (Özel Sayı), 113-136.
  • Toksöz, F. (2008). İyi Yönetişim El Kitabı. TESEV Yayınları.
  • World Bank (1992). Governance and Development. World Bank Group. https://doi.org/10.1596/0-8213-2094-7
  • Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Detay Yayıncılık.
  • Yüksel, M. (2000). Yönetişim Kavramı Üzerine. Ankara Barosu Dergisi, 53(3), 145-159.
APA ölmez m, KARAKILÇIK Y (2023). ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). , 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
Chicago ölmez mehmet,KARAKILÇIK Yusuf ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). (2023): 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
MLA ölmez mehmet,KARAKILÇIK Yusuf ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). , 2023, ss.183 - 213. 10.29228/Joh.62467
AMA ölmez m,KARAKILÇIK Y ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). . 2023; 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
Vancouver ölmez m,KARAKILÇIK Y ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). . 2023; 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
IEEE ölmez m,KARAKILÇIK Y "ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme)." , ss.183 - 213, 2023. 10.29228/Joh.62467
ISNAD ölmez, mehmet - KARAKILÇIK, Yusuf. "ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme)". (2023), 183-213. https://doi.org/10.29228/Joh.62467
APA ölmez m, KARAKILÇIK Y (2023). ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). Tarih Okulu Dergisi, 16(62), 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
Chicago ölmez mehmet,KARAKILÇIK Yusuf ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). Tarih Okulu Dergisi 16, no.62 (2023): 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
MLA ölmez mehmet,KARAKILÇIK Yusuf ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). Tarih Okulu Dergisi, vol.16, no.62, 2023, ss.183 - 213. 10.29228/Joh.62467
AMA ölmez m,KARAKILÇIK Y ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). Tarih Okulu Dergisi. 2023; 16(62): 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
Vancouver ölmez m,KARAKILÇIK Y ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme). Tarih Okulu Dergisi. 2023; 16(62): 183 - 213. 10.29228/Joh.62467
IEEE ölmez m,KARAKILÇIK Y "ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme)." Tarih Okulu Dergisi, 16, ss.183 - 213, 2023. 10.29228/Joh.62467
ISNAD ölmez, mehmet - KARAKILÇIK, Yusuf. "ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİN ÇİFT DENETİMLİ İYİ YÖNETİŞİM MODELİ ÖNERİSİ (Alan Araştırmasına Dayalı Bir Değerlendirme)". Tarih Okulu Dergisi 16/62 (2023), 183-213. https://doi.org/10.29228/Joh.62467