Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması
Yıl: 2022 Cilt: 28 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 784 - 792 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/dentalsci.2022-88179 İndeks Tarihi: 15-05-2023
Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması
Öz: Amaç: Ağız hastalıkları ve dental girişimler, hemodiyaliz uygulanan kronik böbrek yetersizliği hastalarında önemli morbidite ve potansiyel mortaliteyle sonuçlanan bakteriyemilere yol açabilir. İlerleyen teknoloji ve tıp ile birlikte ağız, diş ve çene sağlığı uzmanlarının da tıbbi açıdan komplike sorunları olan hastaların yönetiminde bütüncül bir yaklaşıma sahip olması gerekmektedir. Bu çalışmada, retrospektif olarak kronik böbrek yetersizliği hastaları ile sağlıklı bireylere ait panoramik radyografiler üzerinde spesifik bulgular ve mevcut ağız sağlığı tablosunu inceleyerek, aralarında istatistiksel anlamda bir fark olup olmadığını araştırmayı, ayrıca kronik böbrek yetersizliği hastalarında Brown tümörünün görülme olasılığını değerlendirmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda 42 (%28,2) kadın, 107 (%71,8) erkek olmak üzere 149 kronik böbrek yetersizliği hastası ile aynı hastaneye rutin diş tedavisi için başvurmuş, yaş ve cinsiyet uyumlu 60 (%30) kadın, 140 (%70) erkek olmak üzere 200 kontrol grubuna ait panoramik görüntülemeler kullanılmıştır. Yirmi yaş dişlerinin de dâhil edildiği çalışmamızda, çürük, eksik ve dolgulu dişlerin matematiksel toplamı olan çürük, eksik ve dolgulu diş indeksi ve ayrıca periodontal harabiyet, periapikal indeks, lamina dura kaybı, pulpa kalsifikasyonları sağlıklı bireyler ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca çalışma grubunda, Brown tümörünün varlığı ve yüzdesi araştırılmıştır. Bulgular: Verilerimize göre çalışma ve kontrol grupları arasında sadece dolgulu dişler ile lamina dura kaybında istatistiksel anlamda farklılık elde edilmiştir. Çalışma grubunda sadece 1 (%0,7) kişide Brown tümör ile uyumlu görüntü gözlenmiştir. Sonuç: Sonuç olarak çalışmamızda, kronik böbrek yetersizliği hastalarında ağız sağlığının birçok yönünün iyi eşleştirilmiş bir kontrol grubu ile karşılaştırılabilir olduğu gösterilmiştir.
Anahtar Kelime: Comparison of Oral Findings of Chronic Renal Failure Patients and Healthy Individuals Using Panoramic Radiographs: Case-Control Study
Öz: Objective: Oral diseases and dental procedures can lead to bacteremia resulting in significant morbidity and potential mortality in chronic renal failure patients undergoing hemodialysis. Along with advancing technology and medicine, oral and maxillofacial health specialists should also have a holistic approach in the management of patients with medically complicated problems. In this study, we aimed to retrospectively investigate whether there is a statistical difference between chronic renal failure patients and healthy individuals by examining the specific findings and the current oral health picture on panoramic radiographs and also aimed to evaluate the possibility of Brown tumor in patients with chronic renal failure. Material and Methods: In our study, panoramic images of 149 [42 (28.2%) women, 107 (71.8%) men] chronic renal failure patients with 200 [60 (30%) women, 140 (70%) men] control groups who applied to the same hospital for routine dental treatment were used. In our study also including wisdom teeth the decayed, missing, and filled teeth index which is the mathematical sum of decayed, missing and filled teeth besides periodontal destruction, periapical index, loss of lamina dura, pulp calcifications was compared with healthy individuals. In addition, the presence and percentage of Brown’s tumor in the study group was investigated. Results: According to our data, there was a statistically significant difference only at filled teeth and loss of lamina dura between the study and control groups. An image compatible with Brown tumor was observed in only 1 (0.7%) person in the study group. Conclusion: In conclusion, our study showed that many aspects of oral health in chronic renal failure patients were comparable to a well-matched control group.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Greenberg MS, Glick M, Ship JA. Burket's Oral Medicine Diagnosis and Treatment. 11th ed. Hamilton, Ontari: BC Decker Inc Hamilton; 2008. 2. Proctor R, Kumar N, Stein A, Moles D, Porter S. Oral and dental aspects of chronic renal failure. J Dent Res. 2005;84(3):199-208. [Crossref] [PubMed]
- 3. Asaumi J, Aiga H, Hisatomi M, Shigehara H, Kishi K. Advanced imaging in renal osteodystrophy of the oral and maxillofacial region. Dentomaxillofac Radiol. 2001;30(1):59-62. [Crossref] [PubMed]
- 4. Epstein SR, Mandel I, Scopp IW. Salivary composition and calculus formation in patients undergoing hemodialysis. J Periodontol. 1980;51(6):336-8. [Crossref] [PubMed]
- 5. Gavaldá C, Bagán J, Scully C, Silvestre F, Milián M, Jiménez Y. Renal hemodialysis patients: oral, salivary, dental and periodontal findings in 105 adult cases. Oral Dis. 1999;5(4):299-302. [Crossref] [PubMed]
- 6. Bayraktar G, Kazancioglu R, Bozfakioglu S, Yildiz A, Ark E. Evaluation of salivary parameters and dental status in adult hemodialysis patients. Clin Nephrol. 2004;62(5):380-3. [Crossref] [PubMed]
- 7. Naugle K, Darby ML, Bauman DB, Lineberger LT, Powers R. The oral health status of individuals on renal dialysis. Ann Periodontol. 1998;3(1):197-205. [Crossref] [PubMed]
- 8. Schuller AA, Holst D. Oral status indicators DMFT and FS-T: reflections on index selection. Eur J Oral Sci. 2001;109(3):155-9. [Crossref] [PubMed]
- 9. Papapanou PN, Wennström JL, Johnsson T. Extent and Severity Index based on assessments of radiographic bone loss. Community Dent Oral Epidemiol. 1991;19(6):313-7. [Crossref] [PubMed]
- 10. Orstavik D, Kerekes K, Eriksen HM. The periapical index: a scoring system for radiographic assessment of apical periodontitis. Endod Dent Traumatol. 1986;2(1):20-34. [Crossref] [PubMed]
- 11. Khalighinejad N, Aminoshariae A, Kulild JC, Sahly K, Mickel A. Association of end-stage renal disease with radiographically and clinically diagnosed apical periodontitis: a hospital-based study. J Endod. 2017;43(9):1438-41. [Crossref] [PubMed]
- 12. Kelly WH, Mirahmadi MK, Simon JH, Gorman JT. Radiographic changes of the jawbones in end stage renal disease. Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 1980;50(4):372-81. [Crossref] [PubMed]
- 13. Shakibaei Z, Tohidi E, Gholyaf M, Garmrudi B, Garmrudi E. Dentomaxillofacial radiographic changes in a group of Iranian patients with end stage renal disease undergoing hemodialysis. J Dent Mater Tech. 2014;3(4):180-7. [Link]
- 14. Klassen JT, Krasko BM. The dental health status of dialysis patients. J Can Dent Assoc. 2002;68(1):34-8. [PubMed]
- 15. Hamid MJAA, Dummer CD, Pinto LS. Systemic conditions, oral findings and dental management of chronic renal failure patients: general considerations and case report. Braz Dent J. 2006;17(2):166-70. [Crossref] [PubMed]
- 16. Bots CP, Poorterman JHG, Brand HS, Kalsbeek H, van Amerongen BM, Veerman ECI, et al. The oral health status of dentate patients with chronic renal failure undergoing dialysis therapy. Oral Dis. 2006;12(2):176-80. [Crossref] [PubMed]
- 17. Kanjanabuch P, Sinpitaksakul P, Chinachatchawarat S, Pacharapong S, Kanjanabuch T. Oral and radiographic findings in patients undergoing continuous ambulatory peritoneal dialysis. J Med Assoc Thai. 2011;94 Suppl 4:S106-12. [PubMed]
- 18. Schmalz G, Kollmar O, Vasko R, Müller GA, Haak R, Ziebolz D. Oral health related quality of life in patients on chronic haemodialysis and after kidney transplantation. Oral Dis. 2016;22(7):665-72. [Crossref] [PubMed]
- 19. Thorman R, Neovius M, Hylander B. Clinical findings in oral health during progression of chronic kidney disease to end-stage renal disease in a Swedish population. Scand J Urol Nephrol. 2009;43(2):154-9. [Crossref] [PubMed]
- 20. Kshirsagar AV, Craig RG, Beck JD, Moss K, Offenbacher S, Kotanko P, et al. Severe periodontitis is associated with low serum albumin among patients on maintenance hemodialysis therapy. Clin J Am Soc Nephrol. 2007;2(2):239-44. [Crossref] [PubMed]
- 21. Marakoglu I, Gursoy UK, Demirer S, Sezer H. Periodontal status of chronic renal failure patients receiving hemodialysis. Yonsei Med J. 2003;44(4):648-52. [Crossref] [PubMed]
- 22. Duran I, Erdemir EO. Periodontal treatment needs of patients with renal disease receiving haemodialysis. Int Dent J. 2004;54(5):274-8. [Crossref] [PubMed]
- 23. Messier MD, Emde K, Stern L, Radhakrishnan J, Vernocchi L, Cheng B, et al. Radiographic periodontal bone loss in chronic kidney disease. J Periodontol. 2012;83(5):602-11. [Crossref] [PubMed]
- 24. Acar B, Kamburoğlu K. Use of cone beam computed tomography in periodontology. World J Radiol. 2014;6(5):139-47. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 25. Çağlayan F, Dağistan S, Keleş M. The osseous and dental changes of patients with chronic renal failure by CBCT. Dentomaxillofac Radiol. 2015;44(5):20140398. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 26. Rai P, Singh J, Khan M, Channaiah SG, Tharakan M, Erugula SR. Radiographic manifestations of teeth and jaw bones in chronic renal failure patients: a longitudinal study. J Indian Acad Oral Med Radiol. 2016;28(1):2-6. [Crossref]
- 27. Kansu O, Ozbek M, Avcu N, Aslan U, Kansu H, Gençtoy G. Can dental pulp calcification serve as a diagnostic marker for carotid artery calcification in patients with renal diseases? Dentomaxillofac Radiol. 2009;38(8):542-5. [Crossref] [PubMed]
- 28. Davidovich E, Schwarz Z, Davidovitch M, Eidelman E, Bimstein E. Oral findings and periodontal status in children, adolescents and young adults suffering from renal failure. J Clin Periodontol. 2005;32(10):1076 82. [Crossref] [PubMed]
- 29. Galili D, Berger E, Kaufman E. Pulp narrowing in renal end stage and transplanted patients. J Endod. 1991;17(9):442-3. [Crossref] [PubMed] 30. Friedman WH, Pervez N, Schwartz AE. Brown tumor of the maxilla in secondary hyperparathyroidism. Arch Otolaryngol. 1974;100(2):157-9. [Crossref] [PubMed]
- 31. Amal RSM, Nuhad AH. Panoramic radiographic evaluation of the osseous morphological changes in Iraqi patients with chronic renal failure. Tikrit J Dent Sci. 2017;5:66-74. [Link]
- 32. Rani S. Radiological manifestations in patients of chronic renal insufficiency under different modalities of treatment. J Pharm Biomed Sci. 2013;26(26):397-405. [Link]
- 33. Dagistan S, Miloglu O, Caglayan F. Changes in jawbones of male patients with chronic renal failure on digital panoramic radiographs. Eur J Dent. 2016;10(1):64-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 34. Queiroz SM, Amorim AG, Leite De Andrade ALD, Gordon-Nunez MA, Freitas RA, Galvão HC. Influence of dialysis duration and parathyroid hormone on the clinical and radiographic oral conditions of pre-transplant patients with chronic kidney disease. Braz J Oral Sci. 2013;12(2):125-31. [Crossref]
| APA | ÖZEL M, çebi atak s, Alhan A (2022). Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. , 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| Chicago | ÖZEL Mehmet Barbaros,çebi atak sibel,Alhan Aslihan Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. (2022): 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| MLA | ÖZEL Mehmet Barbaros,çebi atak sibel,Alhan Aslihan Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. , 2022, ss.784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| AMA | ÖZEL M,çebi atak s,Alhan A Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. . 2022; 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| Vancouver | ÖZEL M,çebi atak s,Alhan A Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. . 2022; 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| IEEE | ÖZEL M,çebi atak s,Alhan A "Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması." , ss.784 - 792, 2022. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| ISNAD | ÖZEL, Mehmet Barbaros vd. "Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması". (2022), 784-792. https://doi.org/10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| APA | ÖZEL M, çebi atak s, Alhan A (2022). Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi, 28(4), 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| Chicago | ÖZEL Mehmet Barbaros,çebi atak sibel,Alhan Aslihan Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi 28, no.4 (2022): 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| MLA | ÖZEL Mehmet Barbaros,çebi atak sibel,Alhan Aslihan Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi, vol.28, no.4, 2022, ss.784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| AMA | ÖZEL M,çebi atak s,Alhan A Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi. 2022; 28(4): 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| Vancouver | ÖZEL M,çebi atak s,Alhan A Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi. 2022; 28(4): 784 - 792. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| IEEE | ÖZEL M,çebi atak s,Alhan A "Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması." Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi, 28, ss.784 - 792, 2022. 10.5336/dentalsci.2022-88179 |
| ISNAD | ÖZEL, Mehmet Barbaros vd. "Panoramik Radyografiler Kullanılarak Kronik Böbrek Yetersizliği Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Ağız Bulgularının Karşılaştırılması: Olgu Kontrol Araştırması". Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi 28/4 (2022), 784-792. https://doi.org/10.5336/dentalsci.2022-88179 |
