KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Yıl: 2023 Cilt: 33 Sayı: 175 Sayfa Aralığı: 13 - 38 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-05-2023
KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Öz: Son dönemdeki ekonomik gelişmeler sebebiyle hükümet tarafından kuru baskılamak adına geleneksel olmayan para politikalarına yönelim olmuştur. Bunun neticesinde 2021 yılının sonlarında kur korumalı mevduat (KKM) ve döviz dönüşümlü mevduat (DDM) hesapları adı verilen yeni nesil finansal araçlar geliştirilmiştir. Bu yeni nesil finansal araçlar vade sonunda kur seviyesi ne olursa olsun yatırımcıya belirli bir oranda faizi garanti ederken, kurda yaşanabilecek yükselişe karşı da yatırımcıyı koruyan finansal araçlardır. KKM ve DDM hesapları yapıları itibariyle türev olmayan bir ana mevduat sözleşmesi (ana sözleşme) ile vade sonu nakit akışlarını değiştirebilen bir opsiyonun (saklı türev) bileşiminden oluşmaktadır. Saklı türevler TFRS-9 Finansal Araçlar Standardında açıklanmasına rağmen, saklı türevlerin analizi ve muhasebeleştirilmesi detaylı ve karmaşık bir süreci gerektirmektedir. Çalışma ile amaçlanan, KKM ve DDM hesaplarının yasal yapısının açıklanarak, Tek Düzen Muhasebe Sistemi, TFRS-9 ve US GAAP ASC- 815 çerçevesinde muhasebeleştirme ve raporlama ilkelerinin bir örnek yardımıyla farklı döviz kuru senaryolarında incelenmesi ve finansal raporların karşılaştırılmasıdır. Ayrıca US GAAP ASC-815 ve TFRS-9’un saklı türevlerle ilgili hükümlerindeki farklılıkları ortaya koyarak saklı türevlerin her yönüyle anlaşılmasını sağlamak araştırmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır.
Anahtar Kelime: ACCOUNTING EMBEDDED DERIVATIVES IN CURRENCY PROTECTED AND CONVERSION SUPPORTED DEPOSIT ACCOUNTS
Öz: Due to the recent economic developments, the government has tended to unconventional monetary policies in order to suppress the exchange rate. As a result, new generation financial instruments called currency protected deposit (KKM) and currency conversion deposit (DDM) accounts were developed in late 2021. These new generation financial instruments are financial instruments that protect the investor against a possible increase in the exchange rate, while guaranteeing a certain amount of interest to the investor regardless of the exchange rate at the end of the term. KKM and DDM accounts consist of a combination of a non-derivative main deposit agreement (main contract) and an option that can change the end-of-maturity cash flows (embedded derivative). Although embedded derivatives in these financial instruments are explained in TFRS-9 Financial Instruments Standard, the analysis and accounting of embedded derivatives requires a detailed and complex process. The aim of the study is to explain the legal structure of KKM and DDM accounts, to examine the accounting and reporting principles within the framework of the Uniform Accounting System, TFRS-9 and US GAAP ASC-815 with the help of an example in different exchange rate scenarios and compare the financial reports. In addition, revealing the differences in the provisions of US GAAP ASC-815 and TFRS-9 regarding embedded derivatives, providing an understanding of embedded derivatives in all aspect is another aim of the research.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- 2021/14 sayılı Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ, (2021, 21 Aralık) Ankara : Resmi Gazete (Sayı: 31696 Mükerrer)
- 2022/1 sayılı Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, (2022, 11 Şubat). Ankara : Resmi Gazete (Sayı: 31716) 2022/2 sayılı Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ, (2022, 11 Şubat) Ankara : Resmi Gazete (Sayı: 31716)
- 7352 Sayılı Vergi Usul Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (2022, 29 Ocak). Ankara : Resmi Gazete (Sayı: 31734)
- Abdel-Khalik, A. R. (2014). Accounting for Risk, Hedging & Complex Contracts, Edwards Brothers Malloy, Inc.
- Bozdoğan M. N, ve Erul R. D (2022). Yatırım Amaçlı Altın Talebi ve Kur Korumalı Mevduat Sistemi Çerçevesinde Altın Hesaplarından Türk Lirası Hesaplara Dönüşüme Sağlanan Vergisel Destekler, Vergi Dünyası Dergisi, 1(490), 20 - 37.
- Chance, D. M. and Brooks, R. (2016). An Introduction to Derivatives and Risk Management, 10.ed. Boston : Cengage Learning.
- E&Y LLP (2019). International GAAP, Generally Accepted Accounting Practice Under International Financial Reporting Standards, [y.y] : John Wiley & Sons Editions.
- Kaya, H. P. (2022). Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Türk Lirası Mevduat Hesaplarının Vergi Usul Kanunu Kapsamında Muhasebeleştirilmesi, Mali Çözüm Dergisi, 32(172), 117-132. KGK, Döviz/Altın Dönüşümlü Kur/Fiyat Korumalı TL Mevduat Hesaplarının Muhasebeleştirilmesi Hakkında 01.03.2022 Tarihli Duyuru, Erişim Adresi: https://www.kgk.gov.tr//Portalv2Uploads/files/ Duyurular/v2/Diger/Kur%20Korumal%C4%B1%20TL%20Mevduat%20 Hesaplar%C4%B1n%C4%B1n%20Muhasebele%C5%9Ftirilmesi.pdf, Erişim Tarihi: 05.05.2022
- KPMG (2016). Derivatives and Hedging Accounting Handbook, Erişim Adresi: kpmg.com/us/frv
- Öztürk, N. (25-26 Şubat 2022). TCMB’nin Liralaşma Stratejisi Adımları. Uluslararası İzmir İktisat Kongresi bildiri kitabı (s.177-188)
- TCMB (2022-1) Enflasyon Raporu, Erişim Adresi: https://www.tcmb. gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Raporlar/ Enflasyon+Raporu/, Erişim Tarihi: 20.05.2022
- Tolu, A. (2022), Kur Korumalı Mevduatta Gözler Artık Maliyede. Dünya Gazetesi, Erişim Adresi: https://www.dunya.com/kose-yazisi/kur-korumalimevduatta- gozler-artik-maliyede/646694, Erişim Tarihi: 15.03.2022
| APA | kaldırım z, Selvi Y (2023). KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. , 13 - 38. |
| Chicago | kaldırım zeliha,Selvi Yakup KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. (2023): 13 - 38. |
| MLA | kaldırım zeliha,Selvi Yakup KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. , 2023, ss.13 - 38. |
| AMA | kaldırım z,Selvi Y KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. . 2023; 13 - 38. |
| Vancouver | kaldırım z,Selvi Y KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. . 2023; 13 - 38. |
| IEEE | kaldırım z,Selvi Y "KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ." , ss.13 - 38, 2023. |
| ISNAD | kaldırım, zeliha - Selvi, Yakup. "KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ". (2023), 13-38. |
| APA | kaldırım z, Selvi Y (2023). KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. Mali Çözüm, 33(175), 13 - 38. |
| Chicago | kaldırım zeliha,Selvi Yakup KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. Mali Çözüm 33, no.175 (2023): 13 - 38. |
| MLA | kaldırım zeliha,Selvi Yakup KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. Mali Çözüm, vol.33, no.175, 2023, ss.13 - 38. |
| AMA | kaldırım z,Selvi Y KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. Mali Çözüm. 2023; 33(175): 13 - 38. |
| Vancouver | kaldırım z,Selvi Y KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. Mali Çözüm. 2023; 33(175): 13 - 38. |
| IEEE | kaldırım z,Selvi Y "KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ." Mali Çözüm, 33, ss.13 - 38, 2023. |
| ISNAD | kaldırım, zeliha - Selvi, Yakup. "KUR KORUMALI VE DÖNÜŞÜM DESTEKLİ MEVDUAT HESAPLARINDAKİ SAKLI TÜREVLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ". Mali Çözüm 33/175 (2023), 13-38. |
