OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Murat, Dilek; İNAM, BETÜL

OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Betül İNAM, (Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, Muhasebe ve Vergi Uygulama Programı, Bilecik, Türkiye)

Dilek MURAT (Bursa Uludağ Üniversitesi, İktisadi, İdari ve Bilimler Fakültesi, Ekonometri Bölümü, Bursa, Türkiye)

Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi

31 2

Yıl: 2023 Cilt: 0 Sayı: 663 Sayfa Aralığı: 105 - 126 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-05-2023

OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:

Sağlık, günümüzde kişilerin fiziksel ve ruhsal iyilik halinin ötesinde toplumların ekonomisine, yönetim şekline, dünya barışına uzanan çok geniş etkilere sahip bir kavramdır.. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri-nin bir göstergesi olarak kullanılan kamu sağlık harcamaları, yeterli düzeyde kullanıldığında beşeri sermayeyi besleyerek refah yaratma etkisine sahiptir. Bu çalışmada OECD ülkelerinin kamu sağlık harcamaları konusundaki performanslarının ölçülmesi amaçlanmıştır. Söz konusu ülkelerin sağlık har-camalarını etkileyen faktörlere ilişkin derlenen veriler bir Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemi olan Çok Kriterli Optimizasyon ve Uzlaşık Çözüm (VIKOR) metodu ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak sağlık harcamaları açısından en iyi performansı sergileyen ülkelerin Avusturya, Almanya ve Norveç olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelime:

EVALUATION OF OECD COUNTRIES HEALTH EXPENDITURE PERFORMANCES WITH VIKOR METOD

Öz:

Today, health is a concept that has a wide range of effects, extending beyond the physical and mental well-being of individuals, to the economy, government of societies and world peace. Public health expenditures, which are used as an indicator of the development level of countries, have the effect of creating welfare by developing human capital when used at a sufficient level. In this study, it is purpo-sed to measure the performance of OECD countries on health expenditures. The data on factors affec-ting the health expenditures of the countries have analyzed with the Multi-Criteria Optimization and Compromise Solution (VIKOR) method, which is a Multi-Criteria Decision Making (MCDM) method. Consequently, we have determined the countries having the best performances are Austria, Germany and Norway.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ABBAS, Faisal and Ulrich HIEMENZ; (2011), Determinants of Public Health expenditures in Pakistan, ZEF- Discussion Papers on Development Policy No. 158, Center for Deve-lopment Research, Bonn.
AKÇA, Nesrin, Seda SÖNMEZ ve Ali YILMAZ; (2017), “Determinants of health expendi-ture in OECD countries: A decision tree model”, Pak J Med Sci., 33(6), pp.1490-1494.
BELEK, İlker; (2001), Sosyal Devletin Çöküşü ve Sağlığın Ekonomi Politiği, 2. Baskı, Sorun Yayınları, İstanbul
BLOOM David E., David CANNING and Deen T. JAMISON; (2004), Health, Wealth and Welfare, Health and Development, IMF Publishing, Washington.
CLARK, Gregory; (2013), Fukaralığa Veda Dünyanın Kısa İktisadi Tarihi, 1.Baskı, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
FURUOKA, Fumitaka, Beatrice LIM, Emily KOK, Mohammad HOQUE and Qaiser MUNIR; (2011), “What Are The Determınants Of Health Care Expendıture? Empırıcal Results From Asıan Countrıes”, Sunway Academic Journal, 8, pp.12-25.
GRIMA, Simon, Jonathan V. SPITERI, Mihajlo JAKOVLJEVIC, Carl CAMILLERI and Sandra C. BUTTIGIEG; (2018), “High Out-of-Pocket Health Spending in Countries With a Mediterranean Connection”, Public Health 6, 145, pp.1-11.
HITIRIS, T; (1997). “Health care expenditure and integration in the countries of the Euro-pean Union”, Applied Economics, 29(1), pp.1–6.
KARAKIŞ Engin ve Ziya Gökalp GÖKTOLGA; (2016), “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin Ekonomik Performanslarının Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR Metodu ile Karşılaştı-rılması”, International Conference on Eurasian Economies, 29-31 Ağustos 2016, Tam Metin Bildiri
KARAMAN, Sevilay, Duygu ÜREK, İpek Bilgin DEMİR, Özgür UĞURLUOĞLU and Oğuz IŞIK; (2020), “The Impacts of Healthcare Spending on Health Outcomes: New Evidence from OECD Countries”, Erciyes Med J 2020; 42(2), pp.218–22.
KURŞUN, Arzu ve Cemil RAKICI; (2016), “Sosyal Refah Devletinin Tarihi Süreci ve Günümüz Bazı Refah Devletlerinin Değerlendirilmesi”, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 2(2), pp.135-156.
KÜNÇ, Gonca ve Ayşe YAŞA; (2019), “Türkiye-OECD Ülkelerine Ait Bütçe Göstergeleri-nin TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile Karşılaştırılması”, BEÜ SBE Dergisi, 8(2), ss.366-384.
ŁYSZCZARZ, Blazej and Zhaleh ABDİ; (2021), “Factors Associated with Out-of-Pocket Health Expenditure in Polish Regions”. Healthcare 2021, 9, 1750, pp.1-14
MAGAZZINO, Cosimo and Mele MARCO; (2012), “The Determinants of Health Expendi-ture in Italian Regions”, International Journal of Economics and Finance, 4(3), pp. 61-72.
NEWHOUSE, Joseph P; (1977), “Medical-care expenditure: A cross national survey”, The Journal of Human Resources, 12(1), pp.115-125. OECD; (2021), Health at a Glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/ae3016b9-e
ONOFREI, Mihaela, Anca Florentina VATAMANU, Georgeta VINTILA and Elena CIGU; (2021), “Government Health Expenditure and Public Health Outcomes: A Comparative Study among EU Developing Countries”, Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 10725.
OPRICOVIC, Serafim and Gwo H. TZENG; (2004), “Comprimise Solution by MCDM Met-hods: A Comparative Analysis of Vikor and Topsis”, European Journal of Operational Research, 156, pp.445-455.
OPRICOVIC, Serafim and Gwo H. TZENG; (2007), “Extended VIKOR Method in Compa-rison with Other Outranking Methods”, European Journal of Operational Research, 178, pp.514-529.
ÖZOCAKLI, Demet and Özge ÖZDEMİR; (2020),”The Effect Of Air Quality And Smoking Prevalence On Different Categories Of Health Expenditures: An Empırıcal Evıdence From Mena Countries”, ASEAD 7(10), pp. 85-103.
PHI, Giang; (2017), “Determinants of Health Expenditures in OECD Countries”, Bryant University Honors Thesis, https://digitalcommons.bryant.edu/cgi/viewcontent.cgi?ar-ticle=1025&context=honors_economics#:~:text=Those%20determinants%20of%20he-alth%20expenditures,tobacco%20consumption%2C%20and%20so%20on, 12.02.2022.
SAMADI, Alihussein and Enayatallah H. RAD; (2013), “Determinants of healthcare expen-diture in Economic Cooperation Organization (ECO) countries: evidence from panel co-integration tests”, International Journal of Health Policy and Management, 1, pp.63-68.
SEN, Anindya; (2005), ”Is Health Care a Luxury? New Evidence from OECD Data”, Int J Health Care Finance Econ 5, pp.147–164.
ŞENER, Orhan; (2006), Teoride ve Uygulamada Kamu Ekonomisi, 8. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul.
TÜİK; (2021), Sağlık Harcama İstatistikleri 2020, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/In-dex?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri-2020, 18.03.2021.
WANG, Fuhmei; (2015), “More Health Expenditure, Better Economic Performance? Empi-rical Evidence From OECD Countries”, Inquiry, 52, pp.1–5.
WEI, Jingzhu and Xiangyi LIN; (2008), “The Multiple Attribute Decision-Making VIKOR Method and Its Application”, In Wireless Communications, Networking and Mobile Computing, WiCOM’08. 4th International Conference, IEEE, https://ieeexplore.ieee.org/ stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=4680966, 13.03.2022.
WHO; (2004), Investing in Health for Economic Development, WHO Publishing, Puebla.
XU, Ke, Priyanka SAKSENA and Alberto HOLLY; (2011), The Determinants of Health Expenditure: A Country-Level Panel Data Analysis, WHO Publishing, Working Paper, https://r4d.org/resources/determinants-health-expenditure-country-level-panel-data-analysis/, 29.01.2022.

APA	İNAM B, Murat D (2023). OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 105 - 126.
Chicago	İNAM BETÜL,Murat Dilek OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. (2023): 105 - 126.
MLA	İNAM BETÜL,Murat Dilek OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2023, ss.105 - 126.
AMA	İNAM B,Murat D OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2023; 105 - 126.
Vancouver	İNAM B,Murat D OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2023; 105 - 126.
IEEE	İNAM B,Murat D "OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.105 - 126, 2023.
ISNAD	İNAM, BETÜL - Murat, Dilek. "OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ". (2023), 105-126.

APA	İNAM B, Murat D (2023). OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 0(663), 105 - 126.
Chicago	İNAM BETÜL,Murat Dilek OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi 0, no.663 (2023): 105 - 126.
MLA	İNAM BETÜL,Murat Dilek OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, vol.0, no.663, 2023, ss.105 - 126.
AMA	İNAM B,Murat D OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi. 2023; 0(663): 105 - 126.
Vancouver	İNAM B,Murat D OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi. 2023; 0(663): 105 - 126.
IEEE	İNAM B,Murat D "OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ." Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 0, ss.105 - 126, 2023.
ISNAD	İNAM, BETÜL - Murat, Dilek. "OECD ÜLKELERİ SAĞLIK HARCAMASI PERFORMANSLARININ VIKOR YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ". Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi 663 (2023), 105-126.