TY  - JOUR
TI  - Sendikaların Toplu Pazarlık Yetkisi ve Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü’nün Hukuki Boyutu
AB  - Sendikaların en önemli faaliyetleri arasında yer alan toplu pazarlık, Türkiye’deki uygulamalar ve sendikal faaliyetler dikkate alındığında daha fazla önem arz etmektedir. 6356 Sayılı Yasa ile işkolu düzeyinde örgütlenmeyi esas alan tüm sendikalara toplu pazarlık ehliyeti verilmiş, işkolu düzeyinde %1, işyerinde çalışanların yarıdan fazlasını üye yapan veya işletme düzeyinde en az %40 üyesi olan işçi sendikalarına yetkili olma hakkı tanınmıştır. 6356 sayılı yasada yer alan düzenlemeyle Ekonomik ve Sosyal Konsey’de yer alan konfederasyonlara bağlı sendikalara Çerçeve Sözleşme yapabilme hakkı tanınmış, konfederasyonlara taraf olma hakkı tanınmamıştır. Çerçeve Sözleşme; mesleki eğitim, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal sorumluluk ve istihdam politikalarına ilişkin düzenlemelerle sınırlı tutulmuş, toplu iş sözleşmesi niteliğinin kazanılması engellenmiştir. Kamu kesimi toplu iş sözleşmelerinde paralellik sağlamak amacıyla “Koordinasyon Kurulu” kurulmasından sonra Türk-Đş, kamu toplu iş sözleşmelerinde daha güçlü bir müzakere yapmak ve sendikalar arasında işbirliğini sağlayarak ortak mücadele etmek için kurul oluşturmuştur. 1989 yılı kamu toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde kurulların imzasıyla Kamu Kesimi Çerçeve Anlaşma Protokollü imzalanmış, hukuki yaptırımı olmayan bu protokoller gönüllü olarak 1989 yılından 2015 yılına kadar her sözleşme döneminde yenilenmiştir. 2015 yılında uygulanan Olağanüstü Hal kapsamında yapılan düzenlemeyle Kamu Toplu Đsş Sölemmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü’nün(KATĐŞÇAP) 20/11/2017 tarih ve 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. Maddesi uyarınca toplu sözleşme hükmünde kabul edilmesi mevcut uygulamayı değiştirerek, protokolü sendikalar için bağlayıcı bir hale getirilmiştir. 02/01/2018 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme, 01/02/2018 tarih ve 7079 sayılı Kanunun 124. Maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaştırılmıştır. Ancak bu düzenleme toplu pazarlık sistemimizde yasal, anayasal ve uluslararası mevzuat açısından tartışmalara neden olmuştur. Sendikal hakların bölünmezliği ve bütünselliği dikkat alındığında kanuni ehliyete ve kanunun aradığı yetkiye sahip olmayan, toplu iş uyuşmazlığının çözümünde taraf olamayan ve grev kararı alma hakkı bulunmayan konfederasyonlara, KATĐŞCAP imzalama yetkisi verilmesi, bu protokolün toplu iş sözleşmesi hükmünde kabul edilmesi, gönüllü ve serbest toplu pazarlık sistemini olumsuz etkilemiştir. Sendika özgürlüğü kavramını fiilen ortadan kaldıran, bölünmez olarak bilenen hakları bölen KATĐŞCAP; kazanılmış hakları geriye götüren, sendikaların fonksiyonlarını daraltan ve sendika üyelerinin iradelerini ipotek altına alan bir düzenlemedir.
AU  - Yorgun, Sayım
DO  - 10.54752/ct.1241211
PY  - 2023
JO  - Çalışma ve Toplum
VL  - 1
IS  - 76
SN  - 1305-2837
SP  - 97
EP  - 120
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1172081
ER  -