İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi

BULUT BOZKURT, Nergüz

İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi

Nergüz BULUT BOZKURT (Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı İzmir, Türkiye)

Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi

30 0

Yıl: 2005 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 467 - 478 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi

Öz:

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerde stres yaratan yaşam olayları ile stresle başaçıkma tarzları arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2003-2004 öğretim yılında, İzmir il merkezinde 8 ilköğretim okulunda görev yapan 123 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu, ”ve Şahin ve Durak (1995)’ın “Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ)” Holmes ve Rahe (1962)’nin Yaşam Olayları ölçeği ile elde edilmiştir. Araştırmanın verileri, yüzdelikler, tek yönlü varyans analizi, “t” testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Tukey test teknikleri ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, örnekleme giren öğretmenlerde başaçıkma tarzlarının, meslekte çalışma süresi, meslekteki verimleri ve öğretmenlik mesleğinin toplumda hak ettiği yerde bulunup bulunmadığına göre anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Stresle başaçıkma tarzı olarak birinci sırada, “kendine güvenli yaklaşım” tarzının bulunduğu (% 52.8) görülmüştür. Öğretmenlerde strese yol açan yaşam olayları toplam puan ortalaması 122.90’ dır. Düşük düzeyde strese sahip öğretmenlerde, stres yaratan yaşam olayları ölçeği ile stresle başaçıkma alt ölçekleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, yüksek düzeyde strese sahip olanlarda, yaşam olayları ile sosyal destek alt ölçeği arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik Psikoloji Davranış Bilimleri

The relationship of life events causing stress in primary school teachers and their ways of coping with them with various variables

Öz:

The purpose of this research is to examine the relationship between life events that produce stress in primary school teachers and teachers’ styles in handling stress. The sample chosen for the research comprises 123 classroom teachers working in 8 primary schools in Izmir metropolitan area during the 2003-2004 academic year. Research data were attained by the “Stress Management Styles scale” developed by Şahin and Durak, “Life Events scale” developed by Holmes and Rahe (1962) and the “Personal Information Form” developed by the researcher. Research data were analyzed by using percentages, one way anonova analysis, “t” test, Product-Moment Correlation Coefficient (Pearson r) and the Tukey test. The results of the study indicate that the stress management styles of the teachers that were sampled showed significant differences according to how long they had been employed, their job productivity and whether or not the teaching profession was in the place it deserved to be. “Approaching oneself with self-confidence” ranked first (%52.8) as stress management style. The total average point of the events generating stress was calculated to be 122.90. While no significant relationship was found between stress generating life events scale and stress management sub scales in teachers who had low levels of stress, a negative significant relationship was found between life events and social support sub scale in teachers who had high levels of stress.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik Psikoloji Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Aslan, M. (2002). Örgütsel Stres. İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (4), 1- 14.
2. Ataklı, A. (1999). Stres Kaynakları. Stresin Öğretmenlik Mesleğindeki Yeri, Okul Yönetici ve Velilerin Anlayışlılık Düzeyine Öğretmenlerin Görüşleri. Ankara: Amme İdaresi Dergisi, 32( 2), 59-67.
3. Aysan, F. (1988). Lise Öğrencilerinin Stres Yaşantılarında Kullandıkları Başaçıkma Stratejilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, (Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümü).
4. Aysan, F. (1994). Başa çıkma Stratejisi ölçeğinin Üniversite Öğrencileri için Geçerliği, Güvenirliği, I.Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, 3, 1158-1168.
5. Aysan, F. ve Bozkurt, N. (2000). Bir Grup Üniversite Öğrencisinin Kullandığı Başa Çıkma Stratejileri İle Depresif Eğilimleri ve Olumsuz Otomatik Düşünceleri Arasındaki İlişki. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 12:25-38
6. Balcı, A. (2000). İş Stresi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
7. Baltaş, A. (1994). Stres Altında Ezilmeden Öğrenmede ve Sınavlarda Üstün Başarı, 9. Basım İstanbul.
8. Baltaş, A. (1997). Stres ve Başa Çıkma Yolları. Remzi Kitabevi, İstanbul. 13. Basım.
9. Bernstein, D.A. (1994). Psychology. New Jersey:Houugton Mıfflın Company.
10. Braham, B.J. (1998). Stres yönetimi.İstanbul.Hayat Yayınları.
11. Berant, E; Mikulincer, M.; Florian, V. (2003). Marıtal Satısfactıon Among Mothers Of Infants Wıth Congenıtal Heart Dısease: The Contrıbutıon Of Illness Severıty, Attachment Style, And The Copıng Process Anxiety, Stress & Coping.16 (4), 397-406.
12. Billings, A. G., R.H. Mooss. (1981). The Role of Coping Responses and Social Resources in Attenuating the Stress of Life Events, .Journal of Behavioral Medicine, 4, 139-157.
13. Clark, A.A. ve C.A. Hovanitz. (1989). Dimensions of Coping that Contribute to Psychopathology, . Journal of Clinical Psychology, 45, 28-26.
14. Coyne, J.C. (1991). Social Factors and Psychopathology: Stress, Social Support, and Coping Processes, Annual Review of psychology, 42, 401-425.
15. Crute, S. (2004). Stressed Out. NEA Today, 22 (4 ), 34- 36.
16. Dağ, İ. (1990). Kontrol Odağı, Stresle Başaçıkma Stratejileri ve Psikolojik Belirti Gösterme İlişkileri, Yayınlanmamış doktora tezi, hacettepe Üniversitesi.
17. Erseven, N. (1993). Üniversite Öğrencilerinde Stres Düzeyleri, Psikopatoloji ve Stresle başa-çıkma.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
18. Forlin, C. (2001). Prımary School Teachers Job Stress; Inclusıve Education; Mentally Handicapped Children Education;Queensland, 43 (3), 235-246.
19. Folkman, S. ve R. S. Lazarus. (1980). An Analysis of Coping in a Middle Aged Community Sample . Journal of Health and Social Behavior, 21, 219-239.
20. Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi.G.Ü.Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1), 91-109.
21. Hovanitz, C. A. (1986). Life Events Stress and Coping Style Contributors to Psychopathology, Journal of Clinical Psychology, 42 (1), 34-41.
22. Jampol, R. C. (1988). Coping with Stress: The Role of Locus of Control, Appraisal and Coping Responses in Adjusting to College, Dissertation Abstracts International, 49 (10), 4545-B.
23. Lewis, D. (1995). Bir Dakikada Stres Yönetimi (Çev. Nedime Harmandağlı). ARDA’S Yayınları İzmir.
24. Nagel, L ve Brown, S. (2003). The ABCs of Managing Teacher Stress. Clearing House, 76 ( 5 ), 255-259.
25. Norfolk, D. (1989).İş Hayatında Stres (Çev. Leyla Serdaroğlu) Form Yayınları No:3 İstanbul.
26. Özdayı, N. (1998). Liselerde Görev Yapan Öğretmenlerin Eğitim Ortamlarının İş Tatmini Ve Verimlilik Açısından Değerlendirilmesi. M.Ü.Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi S.10-18.
27. Öztürk, N. (2001). Liselerde Bürokratikleşme ve Öğretmenlerin Stres Düzeyler. DEÜ.Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
28. Pehlivan, İ. (2000). İş Yaşamında Stres. Pegem Yayıncılık, Ankara.
29. Plante, T. G., Goldfarb, L.P. and V. Wadley. (1993). Stress and Coping with Aptitude and Achievement Testing Performance among Children? A Preliminary Investigation. Journal of School Psychology. 31 (2), 259-266.
30. Richter, A. (2003). Teacher Stress Rising, But Venting Helps. District Administration, 39 (12), 12-15.
31. Rolf, V.D; Ulrich, W. (2001). Teachıng Psychological Aspects; Job Stres. British Journal of Educational Psychology, 71 (2), 243-260.
32. Rowshan, A. (2000). Stres Yönetimi. (Çev.Şahin Cüceloğlu) SistemYayıncılık. Ankara.
33. Sorias, O. (1990). Yaşam Stresine Karşı Koruyucu Olarak Sosyal Destekler. Ege Üniversitesi, Psikoloji Seminer Dergisi, s. 805-811.
34. Şahin, N. (1994). Stresle Başaçıkma: Olumlu Bir Yaklaşım. Türk Psikologlar Derneği Yayınları: 2, Ankara.
35. Şahin, N. H.; N. Rugancı; Y. Taş; S. Kuyucu, N. Sezgin. (1992). Stress Related Factors and Effectiveness of Coping Among University Students. International Journal of Psychology, 27, 355-364.
36. Uçman, P. (1990). Ülkemizde Çalışan Kadınlarda Stresle Başaçıkma ve Psikolojik Rahatsızlıklar, Psikoloji Dergisi, 7(24), 58-75.

APA	BULUT BOZKURT N (2005). İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. , 467 - 478.
Chicago	BULUT BOZKURT Nergüz İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. (2005): 467 - 478.
MLA	BULUT BOZKURT Nergüz İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. , 2005, ss.467 - 478.
AMA	BULUT BOZKURT N İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. . 2005; 467 - 478.
Vancouver	BULUT BOZKURT N İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. . 2005; 467 - 478.
IEEE	BULUT BOZKURT N "İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi." , ss.467 - 478, 2005.
ISNAD	BULUT BOZKURT, Nergüz. "İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi". (2005), 467-478.

APA	BULUT BOZKURT N (2005). İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 467 - 478.
Chicago	BULUT BOZKURT Nergüz İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 13, no.2 (2005): 467 - 478.
MLA	BULUT BOZKURT Nergüz İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, vol.13, no.2, 2005, ss.467 - 478.
AMA	BULUT BOZKURT N İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2005; 13(2): 467 - 478.
Vancouver	BULUT BOZKURT N İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2005; 13(2): 467 - 478.
IEEE	BULUT BOZKURT N "İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi." Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13, ss.467 - 478, 2005.
ISNAD	BULUT BOZKURT, Nergüz. "İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi". Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 13/2 (2005), 467-478.