TY  - JOUR
TI  - Doğunun Batıya Açılan Kapısında, Kültürlerin Kaynaşma Noktası: Çiğdemtepe Höyük Kazısı Işığında Kuzeydoğu Anadolu Prehistoryasına Yeni Bir Bakış
AB  - Doğu Anadolu prehistoryasının az bilinen çok araştırılan kültürel fenomeni olan Kura- Aras kültürü, MÖ IV. Binyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış olup MÖ III. Binyıl sonuna kadar Transkafkasya, Levant coğrafyası dışında Çiğdemtepe’nin de içinde bulunduğu Kuzeydoğu Anadolu’ya kadar yayılmıştır. Söz konusu coğrafyalar içerisinde Kura- Aras kültürüne dair araştırma ve yayınların neredeyse hiç yapılmadığı coğrafya maalesef Kuzeydoğu Anadolu içerisinde yer alan Bayburt ilidir. Çünkü 1940’lı yıllarda gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında Bayburt coğrafyasında bu kültürün varlığı belirlenmiş olsa da günümüze kadar sadece 1990’lı yıllarda Sagona’nın gerçekleştirdiği Büyüktepe Höyük kazılarıyla yerleşik kayıtları elde edilebilmiştir. Ancak söz konusu kazılar da kültürün ekonomik, kültürel özelliklerini aydınlatmaya yetmemiştir. Bu açıdan bölgenin anahtar yerleşimlerinden birisi olan Çiğdemtepe Höyüğünde, Kura- Aras kültürel fenomenine ait birçok unsurun baskın lokal özellikleriyle bünyesinde barındığının tespit edilmesi oldukça önemlidir. Çiğdemtepe Höyüğünde gerçekleştirdiğimiz kazı çalışmaları sonucunda elde edilen en önemli unsur Kuzeydoğu Anadolu genelinde ilk kez belirlenen, Kura-Aras kültürü ile çağdaş, Orta Anadolu’dan bildiğimiz Black-Topped türü seramiklerin ele geçmiş olmasıdır. Transkafkasya’ya kadar uzanan el yapımı, içi kırmızı, dışı siyah, parlak Kura- Aras seramikleri ile Orta Anadolu’ya kadar uzanan el yapımı, içi siyah, dışı kırmızıdan kahverengiye kadar değişen parlak Black-Topped seramiklerin Çiğdemtepe Höyük’te bir arada ele geçmiş olması bir ilktir. Yerel özellikleri baskın olan, doğuya ve batıya uzanan bu iki kültürel kontrastın bir arada ele geçmiş olması dışında açığa çıkartılan görkemli/anıtsal mimari, diğer taşınabilir küçük buluntular ve stratigrafik detaylar coğrafyanın Geç Kalkolitik Çağ’dan Erken Tunç Çağı'na geçiş ve Erken Tunç Çağı başlarında yaşanan kültürel etkileşimi, dönüşümü ve gelişimi gözler önüne sermesi açısından oldukça önemlidir. Söz konusu arkeolojik kayıtlar Çiğdemtepe Höyüğü’nde 2020 yılında gerçekleştirdiğimiz kazıda ele geçen taşınır, taşınmaz kültür varlıklarına, beraber ele geçen kömürleşmiş ahşap örneklerin yaş analizlerine ve literatür çalışmalarına dayanmaktadır.
AU  - PARLITI, UMUT
AU  - AKYÜZ, ERMAN
DO  - 10.26650/anar.2022.1194798
PY  - 2022
JO  - Anadolu Araştırmaları
IS  - 27
SN  - 2667-629X
SP  - 1
EP  - 29
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1172542
ER  -