Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi
Yıl: 2022 Cilt: Sayı: 27 Sayfa Aralığı: 51 - 79 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/anar.2022.1142576 İndeks Tarihi: 18-05-2023
Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi
Öz: Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük ovalarından Erzurum Ovası’nın batı kesiminde yer alan Çiğdemli Höyük, Karaz kültüründen başlayarak Demir Çağları sonuna kadar kesintisiz olarak yerleşim görmüştür. Aynı zamanda Ortaçağ’a ait izler de mevcuttur. 1997 yılında Prof. Dr. Mehmet Karaosmanoğlu’nun bilimsel danışmanlığında kısa süreli bir kurtarma kazısı gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda 2001 yılında yine Prof. Dr. Mehmet Karaosmanoğlu başkanlığında bu kez Erzurum Ovası’ndaki yüzey araştırmasında Çiğdemli Höyük’ten çok sayıda seramik malzemesi toplanmıştır. Çiğdemli Höyük seramik malzemesi üzerinde değerlendirmelerin yapıldığı ve Doğu Anadolu’da çok benzeri olmayan biçimde Demir Çağlarının her üç evresinin tespit edildiği bu çalışmanın, konu ile ilgili yapılacak araştırmalara ışık tutacağına inanılmaktadır.
Anahtar Kelime: An Evaluation of Iron Age Ceramic Materials from the Erzurum-Çiğdemli Mounds in the Northeast Anatolia Region
Öz: The Çiğdemli Mound is located in the western part of Erzurum Plain, one of the largest plains of the Northeast Anatolia Region. It was uninterruptedly inhabited from the Bronze Age to the end of the Iron Age. Traces are also found from the Middle Ages. In 1997, a short-term salvage excavation was carried out under the scientific consultancy of Prof. Dr. Mehmet Karaosmanoğlu. At the same time, a large number of ceramic materials were collected from the Çiğdemli Mound during the survey of the Erzurum Plain in 2001, again under the direction of Prof. Dr. Mehmet Karaosmanoğlu. This study makes evaluations of the Çiğdemli Höyük ceramic materials that have been determined to have come from all three phases of the Iron Age and to be very dissimilar in Eastern Anatolia and is thought to be able to shed light on future research to be done on this subject.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akarsu, R., (2021). “Erzurum-Çiğdemli Höyük’te Gerçekleştirilen Arkeolojik Çalışmaların Doğu Anadolu Arkeolojisi İçin Önemi: Karaz Kültürüne Ait Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi”, Anadolu Arkeolojisiyle Harmanlanmış Bir Ömür: Mehmet Karaosmanoğlu’na Armağan (Eds. M. A. Yılmaz, B. Can, M. Işıklı), Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 1-18.
- Akarsu, R., Afshari, L., (2019). “Kars Müzesi Geç Demir Çağı Boya Bezemeli Seramikleri (The Painted Pottery of Late Iron Age from Kars Museum)”, Tarihsel Arkeoloji Çaşımaları-1: Orta ve Doğu Anadolu Geç Demir Çağı: Post-Urartu, Med ve Akhaimenid İmparatorlukları (Historical Archaeology Studies-1: Central and Eastern Anatolia Late Iron Age: Post-Urartu, Median and Achaemenid Empires) (Ed: A. Özfırat, Ş. Dönmez, M. Işıklı, M. Saba), Ege Yayınları, İstanbul, 431-453.
- Altunkaynak, G, Özdemir, M. A., (2019). “Alaybeyi Höyük Demir Çağ Tabakaları ve Buluntuları”. Karaz’dan Büyük İskender’e Erzurum Ovası’nda Yeni Bir Keşif: Alaybeyi Höyük, Erzurum Müze Müdürlüğü (Ed. G. Altunkaynak), Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 183-274.
- Ayaz, G., (2017). Doğu Anadolu Bölgesi Erken Demir Çağ Çanak Çömlek Kültür Bölgeleri: Gelişimleri, Sınırları, Çanak Çömlek Grupları ve İlişkileri Çerçevesinde Değerlendirilmesi. (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Van.
- Ayaz, G., (2020). “Doğu Anadolu Erken Demir Çağ Çanak Çömlek Kültür Grupları: Kısa Bir Değerlendirme”, Seramik Araştırmaları Dergisi 2, 54-79.
- Başcı, E., (2000). Çiğdemli Höyük. (Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü, Yayınlanmamış Lisans Tezi), Erzurum.
- Başgelen, N., Özfırat, A., (1996). “Erzurum’da bir Demir Çağı Merkezi: Toprakkale”. Anadolu Araştırmaları 14, 143-159.
- Ceylan, A., (2002). “2000 Yılı Erzincan ve Erzurum İlleri Yüzey Araştırmaları”, 19. AST 2. Cilt, 165-178.
- Ceylan, A. (2008)., Doğu Anadolu Araştırmaları: Erzurum-Erzincan-Kars-Iğdır (1998-2008), Erzurum: Güneş Vakfı Yayınları.
- Ceylan, A., Günaşdı, Y., (2017). “Erzurum ve Çevresindeki Urartu Yazıtlarının Tarihi Açıdan Değerlendirilmesi”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi Cilt: 4, Sayı: 13, 313-350.
- Çilingiroğlu, A., (1980). “Diauehi’de Bir Urartu Kalesi: Umudum Tepe (Kalortepe)”, Anadolu Araştırmaları 8, 191-198.
- Çilingiroğlu, A., (1987). “Van-Dilkaya Höyüğü Kazıları, 1985”, VIII. KST I. Cilt, 81-94.
- Çilingiroğlu, A., (1994). Urartu Tarihi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.
- Dönmez, S., (2020). “Malatya Demir Çağı Araştırmaları 2018”, Tarih Araştırmaları Dergisi Cilt: 39, Sayı: 67, 9-52.
- Dönmez, S., (2022). “Akçadağ (Malatya) Demir Çağı Araştırmaları: Geç Bronz Çağı’ndan Demir Çağı’na Kültürel Devamlılık ve Değişim”, CEDRUS X, 23-46.
- Erdem Otman, A. Ü., Konyar, E., (2011). “Urartu Çanak Çömleği”, Urartu. Doğu’da Değişim, (Ed. K. Köroğlu, E. Konyar) , Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 268-285.
- Esin, U. (1970). “Tepecik Kazısı 1968 Yılı Önraporu”, Keban Projesi 1968 Yaz Çalışmaları-Metin, ODTÜ Keban Projesi Yayınları, Seri I. No. I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 147-158.
- Kalkan, H., (2008). M.Ö. 6-4. Yüzyıllarda Doğu Anadolu: Arkeolojik Veriler Işığında Tarihsel ve Kültürel Değerlendirme, (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
- Karaosmanoğlu, M., Işıklı, M., Can, B., (2003). “2001 Yılı Erzurum Ovası Yüzey Araştırması”, 20. AST 1. Cilt, Ankara, 345-356.
- Karaosmanoğlu, M., Işıklı, M., Akarsu, R., (2014). “Erzurum ve Pasinler Ovaları Yüzey Araştırması Çalışmaları”, Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı (Eds. H. Kasapoğlu, M. A. Yılmaz), Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 431-440.
- Koçhan, N., Karaosmanoğlu, M., Can, B., (2005). “Erzurum Çevresinde Eskiçağ Yerleşmeleri”, Arkeoloji, Anadolu & Avrasya Dergisi 1, 3-14.
- Koday, Z., (2009). “İdari Coğrafya Özellikleri Bakımından Aziziye Metropol İlçesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009/13 (2), 67-80.
- Koşay, H. Z., Vary, H., (1964). Pulur Kazısı: 1960 Mevsimi Çalışmaları Raporu, Türk Tarih Kurumu, Ankara. Kozbe, G., Çevik, Ö., Sağlamtimur, H., (2001). “Pottery”, Ayanis I: Ten Years’ Excavations at Rusahinili Eiduru-kai 1989-1998, (Eds. A. Çilingiroğlu, M. Salvini), CNR, Roma, 85-153.
- Kozbe, G., Ceylan, A., Polat, Y., Sivas, T., Sivas, H., Şahin, I., Tanrıver, D., (2008). “Çiğdemli Höyüğü” maddesi, Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) Cilt 6b: Demir Çağları, İstanbul.
- Marro, C., Özfırat, A., (2004). “Pre-classical Survey in Eastern Turkey. Second Preliminary Report: The Erciş Region”, Anatolia Antiqua 12, 227-265.
- Sagona, A. (2000). “Sos Höyük and the Erzurum Region in Late Prehistory: A Provisional Chronology for Northeast Anatolia”. Chronologies des Pays du Caucase et de L’Euphrate aux IVe-IIIe Millenaires, Varia Anatolica XI (Eds. C. Marro, H. Hauptmann), Paris, 329-373.
- Sagona, A., Sagona, C., (2004). “An Archaeological Survey of the Bayburt Province: Iron Age”, Archaeology at the North-East Anatolian Frontier, I: An Historical Geography and a Field Survey of the Bayburt
- Province (Ed. A. Sagona and C. Sagona), Ancient Near Eastern Studies Supplement 14, Peeters, 182-209.
- Sagona, A., Pemberton, E., Mcphee, I., (1992). “Excavations at Büyüktepe Höyük, 1991: Second Preliminary Report”, Anatolian Studies XLII, 29-46.
- Sagona, A., Pemberton, E., Mcphee, I., (1993). “Excavations at Büyüktepe Höyük, 1992: Third Preliminary Report”, Anatolian Studies XLIII, 69-83.
- Sevin, V., (1995), İmikuşağı I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- Sevin, V., (2004), “Son Tunç/Erken Demir Çağı Van Bölgesi Kronolojisi. Kökeni Aranan Bir Devlet: Urartu”, Belleten, Sayı: 252, 355-386.
- Sular, Y., (2017). Yüzey Araştırmaları Işığında Muş-Bulanık Bölgesi Orta Demir Çağ (Urartu) Seramikleri, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van.
- Summers, G. D., (1993). “Archaeological Evidence for the Achaemenid Period in Eastern Turkey”, Anatolian Studies XLIII, 85-108.
- Şenyurt, S. Y., (2005). Tasmasor: Erzurum Ovası’nda Bir Demir Çağı Yerleşmesi, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi Arkeolojik Kurtarma Kazıları Yayınları: 4, Ankara.
- Şenyurt, S. Y., (2006). Büyükardıç: Doğu Anadolu’da Bir Erken Demir Çağı Tepe Yerleşmesi, Bakü-Tiflis- Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi Arkeolojik Kurtarma Kazıları Yayınları: 2, Ankara.
- Şenyurt, S. Y., Ekmen, H., (2005). Tetikom: Pasinler Ovası’nda Bir Demir Çağı Yerleşmesi, Bakü-Tiflis- Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi Arkeolojik Kurtarma Kazıları Proje Dökümanları: 1, Ankara.
- Şenyurt, S. Y., İbiş, R. (2005). Güllüdere: Aşkale Ovasında Bir Demir Çağ ve Ortaçağ Yerleşmesi, Bakü- Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi Arkeolojik Kurtarma Kazıları Proje Dökümanları: 2, Ankara.
- Yiğitpaşa, D., (2009). “Erzurum Müzesi’nden Bir Grup Boya Bezemeli Geç Demir Çağ Seramiği”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı 22, 167-202.
- Yiğitpaşa, D., (2010). Arkeolojik Veriler Işığında Doğu Anadolu Geç Demir Çağı (MÖ 6.-4. Y.Y.) Çanak Çömleği, (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Van.
| APA | Akarsu R (2022). Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. , 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| Chicago | Akarsu Rabia Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. (2022): 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| MLA | Akarsu Rabia Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. , 2022, ss.51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| AMA | Akarsu R Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. . 2022; 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| Vancouver | Akarsu R Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. . 2022; 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| IEEE | Akarsu R "Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi." , ss.51 - 79, 2022. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| ISNAD | Akarsu, Rabia. "Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi". (2022), 51-79. https://doi.org/10.26650/anar.2022.1142576 |
| APA | Akarsu R (2022). Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. Anadolu Araştırmaları, (27), 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| Chicago | Akarsu Rabia Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. Anadolu Araştırmaları , no.27 (2022): 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| MLA | Akarsu Rabia Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. Anadolu Araştırmaları, vol., no.27, 2022, ss.51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| AMA | Akarsu R Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. Anadolu Araştırmaları. 2022; (27): 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| Vancouver | Akarsu R Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi. Anadolu Araştırmaları. 2022; (27): 51 - 79. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| IEEE | Akarsu R "Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi." Anadolu Araştırmaları, , ss.51 - 79, 2022. 10.26650/anar.2022.1142576 |
| ISNAD | Akarsu, Rabia. "Erzurum-Çiğdemli Höyük’te (Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi) Tespit Edilen Demir Çağ Seramik Malzemesinin Değerlendirilmesi". Anadolu Araştırmaları 27 (2022), 51-79. https://doi.org/10.26650/anar.2022.1142576 |
