Yıl: 2022 Cilt: 17 Sayı: 6 Sayfa Aralığı: 1405 - 1419 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7827/TurkishStudies.63781 İndeks Tarihi: 19-05-2023

Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi

Öz:
Tipografi sözel ifadenin görsel kodlarını oluşturmuş ve zaman içinde evrilerek kendi alanında bugünkü haline ulaşmıştır. Ayrıca tipografi sadece grafik alanı ile sınırlı kalmayarak sanat ve tasarım alanlarında eserin bir ögesi olarak yerini aldığı görülmektedir. Özellikle çağdaş sanatta ifade aracı olarak tipografinin kullanımı, kavramsal sanatta sanatçının mesajı iletme biçimi olarak yer almaktadır. Diğer sanat ve tasarım alanlarında da tipografi ve yazının eserin bir parçası hatta bazen kendisini oluşturduğu görülmekte ve bunun sonucu olarak tipografinin sanat ve tasarım alanlarıyla olan ilişkisi ve birbirleri ile olan etkileşimi bu çalışma kapsamında incelenmektedir. Çalışmanın amacı, tipografinin sanat ve tasarım disiplinleri içindeki kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan sonuçların irdelenmesidir ve çalışmanın kapsamı özellikle mekân tasarımında benzer kullanımları ile sınırlı tutulmuştur. Böylece mekânın çağdaş sanattaki yeni rolü ile tipografi ilişkisini karşılıklı incelemek hedeflenmiştir. Yöntem olarak, betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Konu ile ilgili literatür taraması yapılarak, veriler nitel analiz yöntemiyle örnekler üzerinden değerlendirilmiştir. Tipografinin sanat ve tasarımda bir öge olmasının yanı sıra, kavram olarak nasıl yer aldığı araştırılmış, bu disiplinler içerisindeki dönüşümü gözlemlenerek elde edilen bulgular karşılaştırılmıştır. Ortaya çıkan sonuçla tipografinin bu alanlardaki kullanımlarında anlamlı benzerlikler bulunduğu görülmüştür. Birbirlerinden bağımsız düşünülemeyen sanat ve tasarım alanları içinde tipografinin eserin kendisine dönüşen yapısının algı ve anlam ilişkisi içinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

Typography in the Context of Form and Meaning in Art and Space Design

Öz:
Typography created the visual codes of verbal expression, evolved, and reached its current form. Typography is not limited to graphics, but it has taken place as an element of the work in the fields of art and design. The use of typography as a means of expression, especially in contemporary art, has been seen as the artist's way of conveying the message in conceptual art. In other fields of art and design, it has been seen that typography and writing are a part of the work and sometimes even from itself. This study examines the relationship of typography with the fields of art and design and its interaction with each. The study investigates the results that arise depending on the use of typography in art and design disciplines. Its scope is limited to similar uses in space design. Thus, it is aimed to examine the relationship between the new role of space in contemporary art and typography. As a method, descriptive research was used. The literature was searched, and the data were evaluated using qualitative analysis. It has been researched how the visual structure of typography takes place as a concept and is an element in art and design as a stain. The study compares the findings obtained by observing the transformation of typography in art and design disciplines. As a result, it is seen that there are significant similarities in the use of typography in these areas. It is concluded that the structure of typography, which transforms into the work itself, is in a relationship between perception and meaning, among the fields of art and design that cannot be considered independently from each other.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akgün, H. C. (2019). Coğrafyadan mitolojiye kaya resimleri. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 151-164.
  • Ambrose, G. & Harris, P. (2014). Grafik tasarımda tipografi (1. Baskı). (B. Bayrak, Çev.). Literatür Yayınları.
  • Antmen, A. (2008). 20. yüzyıl batı sanatında akımlar. Sel Yayıncılık.
  • Antmen, A. (2010). “Beyaz Küp ve Ötesi: Postmodern Dönemde Galeri Mekanının Dönüşümü”, O’doherty, B., Beyaz Küpün İçinde: Galeri Mekanının İdeolojisi (A. Antmen, Çev.). Sel Yayıncılık.
  • Arnold, D. (2010). Art history: Contemporary perspectives on methods. Wiley-Blackwell Publishing.
  • Artan, H. I. & Uçar, T. F. (2019). Kaligrafi ve tipografinin afiș sanatına yansımaları. Akademik Sanat, 3(6), 10-27.
  • Artan Oskay, B. (2018). 1960 sonrası kavramsal sanatının günümüz resim sanatına etkileri. İdil Dergisi, 7(47), 803-809. https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1531904640.pdf
  • Becer, E. (1997). İletişim ve grafik tasarım. Dost Kitapevi.
  • Bektaş, D. (1992). Çağdaş grafik tasarımın gelişimi. Yapı Kredi Yayınları.
  • Coates, M., Brooker, G. & Stone, S. (2017). Görsel iç mimarlık sözlüğü (N. Şık, Çev.). Literatür Yayıncılık.
  • Erzen, N. J. (1991). Modernizm sonrası sanat çağdaş düşünce ve sanat. Plastik Sanatlar Derneği Yayın Dizisi 1.
  • Keskinkol, G. & Uçar, T. F. (2017). Sanat ve mekan algısında kaligrafik ve tipografik yaklaşımın yansımaları. SDÜ Art-e Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 10(20), 568-582. https://doi.org/10.21602/sduarte.344573
  • Mazlum, H. (2017). Modernizm sürecinde yeni tipografi'nin doğuşu ve Jan Tschichold. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 226-247.
  • O’Doherty, B. (2010). Beyaz küpün içinde galeri mekânının ideolojisi (A. Antmen, Çev.). Sel Yayıncılık.
  • Özbay, M. (2005). Bilim ve kültür aktarıcısı olarak yazı. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, (2), 67-74.
  • Özkurt, E. (2011). Grafik tasarımda deneysel tipografi ve uygulama alanları [Yüksek Lisans Tezi]. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özsavaş Uluçay, N. (2019). Mekanın ögesi olarak çağdaş sanat. Sobider Sosyal Bilimler Dergisi, 6(38), 132-138. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.5015
  • Silva, I. P. Da. & Costa, F. S. (2016). Views on absence / presence: Theater and technology. ARJ- Art Research Journal: Revista de Pesquisa em Artes, 3(1), 80-91 https://doi.org/10.36025/arj.v3i1.8306
  • Şahin, A., Kılıç, E. & Denli, S. (2021). Tipografi ve mekânsal algı. SDÜ Art-e Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 14(27), 104-123. https://doi.org/10.21602/sduarte.868603
  • Şengel, Ş. (2019). Mimaride tipografik unsurlar ve kent estetiğine etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel sayı, 119-134.
  • Uçar, T. F. (2019). Görsel iletişim ve grafik tasarım. İnkılap Kitapevi.
  • Uludağ Eraslan, R. (2020). Sanat tarihindeki eserler ile piktogramlar arasındaki etkileşim ve benzerlikler. The Journal of Social Science, 4(7), 121-133. https://doi.org/10.30520/tjsosci.679110
  • Vural, S. (2020). Televizyon yayıncılığında tipografik devinim. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(3), 636-649. https://doi.org/10.48146/odusobiad.756021
  • Alex Peemöller. (t.y.) Eureka Tower Carpark, 2006, Melbourne, Australia. http://axelpeemoeller.com/eureka-tower-carpark/, Erişim Tarihi: 25.02.2022.
  • Anna Schwartz Gallery. (t.y.). Emily Floyd, New Graphic Sculpture. Anna Schwartz Gallery. https://annaschwartzgallery.com/exhibition/new-graphic-sculpture, Erişim Tarihi: 02.06.2022.
  • Anna Schwartz Gallery. (t.y.). Emily Floyd, An Open Spaces (Açık alan), 2011, Anna Schwartz Gallery, Melbourne, Australia https://annaschwartzgallery.com/exhibition/an-open-space, Erişim Tarihi: 02.06.2022.
  • Anna Schwartz Gallery. (t.y.). Emily Floyd, Mangrove Poem, 2018, Brisbane. https://annaschwartzgallery.com/news/emily-floyd-mangrove-poem, Erişim Tarihi: 02.06.2022.
  • Art 21. (t.y.). Barbara Kruger, Untitled (Who is free to choose?), 1990, Courtesy of Mary Boone Gallery, New York. https://art21.org/gallery/barbara-kruger-artwork-survey-1990s/#2, Erişim Tarihi: 25.02.2022.
  • Blunstone, R. (2009, 15 Nisan). Korean Pavilion at Expo 2010 by Mass Studies. Dezeen. www.dezeen.com/2009/04/15/korean-pavilion-at-expo-2010-by-mass-studies/, Erişim Tarihi: 09.06.2022.
  • The Museum of Modern Art. (t.y.). El Lissitzky, Dlia golosa (For the Voice), 1923. https://www.moma.org/collection/works/14473, Erişim Tarihi: 28.05.2022.
  • Macleod, B. (t.y.). Emily Floyd. Artist Profile. https://artistprofile.com.au/emily-floyd-2/, Erişim Tarihi: 02.06.2022.
  • Maliszewski, L. (2011, Mayıs). Joseph Kosuth @ Sean Kelly Galerisi. Whitehot Magazine. https://whitehotmagazine.com/articles/joseph-kosuth-sean-kelly-gallery/2291, Erişim Tarihi: 09.06.2022.
  • Opera Gallery. (t.y.). Fred Eerdekens, Halfway To Eternity At Last, 2018, Opera Gallery. https://www.operagallery.com/artist/fred-eerdekens, Erişim Tarihi: 30.05.2022.
  • Salzburg Panorama Tours (t.y.). Museums House of Terror. https://www.panoramatours.com/en/budapest/budapest-highlights/budapest- museums/house-of-terror, Erişim Tarihi: 02.06.2022.
  • South London Gallery. (t.y.). Pae White, Too Much Night, Again, 2013, South London Gallery, Peckham. https://www.southlondongallery.org/exhibitions/pae-white-too-much-night- again/, Erişim Tarihi: 30.05.2022.
  • Türk Dil Kurumu (TDK). (n.d.). “Yazı”. Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 20.06.2022.
  • Z33 House for Contemporary Art, Design&Architecture. (t.y.). Fred Eerdekens, Twijfelgrens (şüpheli sınır), https://www.z33.be/en/openruimte/twijfelgrens/, Erişim Tarihi: 30.05.2022.
  • Design Curial. (2014, June 4). Kore Pavyonu, Şanghay, Çin. https://www.designcurial.com/news/typography-in-architecture-4285057, Erişim Tarihi: 09.06.2022.
APA kırca M, OZSAVAS ULUÇAY N (2022). Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. , 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
Chicago kırca Mustafa,OZSAVAS ULUÇAY NILAY Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. (2022): 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
MLA kırca Mustafa,OZSAVAS ULUÇAY NILAY Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. , 2022, ss.1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
AMA kırca M,OZSAVAS ULUÇAY N Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. . 2022; 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
Vancouver kırca M,OZSAVAS ULUÇAY N Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. . 2022; 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
IEEE kırca M,OZSAVAS ULUÇAY N "Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi." , ss.1405 - 1419, 2022. 10.7827/TurkishStudies.63781
ISNAD kırca, Mustafa - OZSAVAS ULUÇAY, NILAY. "Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi". (2022), 1405-1419. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.63781
APA kırca M, OZSAVAS ULUÇAY N (2022). Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. Turkish Studies (Elektronik), 17(6), 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
Chicago kırca Mustafa,OZSAVAS ULUÇAY NILAY Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. Turkish Studies (Elektronik) 17, no.6 (2022): 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
MLA kırca Mustafa,OZSAVAS ULUÇAY NILAY Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. Turkish Studies (Elektronik), vol.17, no.6, 2022, ss.1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
AMA kırca M,OZSAVAS ULUÇAY N Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. Turkish Studies (Elektronik). 2022; 17(6): 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
Vancouver kırca M,OZSAVAS ULUÇAY N Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi. Turkish Studies (Elektronik). 2022; 17(6): 1405 - 1419. 10.7827/TurkishStudies.63781
IEEE kırca M,OZSAVAS ULUÇAY N "Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi." Turkish Studies (Elektronik), 17, ss.1405 - 1419, 2022. 10.7827/TurkishStudies.63781
ISNAD kırca, Mustafa - OZSAVAS ULUÇAY, NILAY. "Sanat ve Mekân Tasarımında Biçim ve Anlam Bağlamında Tipografi". Turkish Studies (Elektronik) 17/6 (2022), 1405-1419. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.63781