Yıl: 2023 Cilt: 31 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 90 - 103 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24179/kbbbbc.2022-94798 İndeks Tarihi: 24-05-2023

Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi

Öz:
Amaç: Çalışmanın amacı; rutin odyolojik değerlendirmenin bir parçası olan Konuşmayı alma/anlama eşiği testi (KAET)'nde ülkemizde yaygın kullanılan 3 sözcük listesinin (Hacettepe, Marmara ve Başkent listeleri) nasıl geliştirildiğini araştırmak ve içerdikleri sözcüklerin çe- şitliliğini ve fonem içeriklerini incelemektir.Gereç ve Yöntemler: Ha- cettepe, Marmara ve Ba şkent Üniversitelerinde kullan ılan KAET sözcük listeleri hakkında hazırlayıcılardan bilgi alınmış, listeler Excel veri tabanında toplanarak önce Türk Dil Kurumu sözlükleri esas alına- rak sözcük çeşitliliği (isim, sıfat veya zarf, ünlem ve fiil) saptanmış ar- dından Uluslararas ı Fonetik Derne ğinin Ça ğdaş Türkiye Türkçesi fonem tanımları dikkate alınarak ünlü ve ünsüz fonem dağılımları be- lirlenmiştir. Ayrıca ağzın ön kısmında seslendirilen 2 ünlüsü (/i, e/), ar- kada seslendirilen 3 ünlüsünün (/a, o, u/) oranlar ı ve nazal fonemlerin (/m, n/) oranları ayrı ayrı bulunmuştur. Bulgular: Mevcut KAET lis- telerinin, anlaşılabilirlik ve Türkçenin sözcük çeşitliliği ve yapısı dik- kate al ınarak 3 heceli sözcüklerden haz ırlandığı bildirilmektedir. Marmara listesinin özellikle çocuklara yönelik materyallerden hazırla- dığı vurgulanmıştır. Hacettepe listesi, sözcük ve fonem say ısı bağla- mında en zengin ve isim dışı sözcüklerin en fazla kullanıldığı listedir. Listelerin, bazı farklılıklar göstermekle birlikte benzer fonem denge- sine sahip oldukları görülmektedir. Ancak Marmara listesinde görece /ɣ/(ğ) foneminin daha fazla kullanıldığı, genel olarak ünlülerin ve özel- likle de ön ünlülerin oran ının, diğer listelere göre daha dü şük olduğu görülmektedir. Sonuç: Hacettepe listesi gerek yaygın kullanımı gerekse sözcük ve fonem içeriğinin zenginliğiyle öne çıkmaktadır. Buna karşın Marmara listesi, çocuklara özgü materyallerden haz ırlanmıştır ve gö- rece yüksek frekanslardaki işitme kayıplarına daha hassas bir liste gibi görünmektedir. Başkent listesiyse, sözcüklerin büyük oranda isimlerden oluşuyor olması yönünden dikkati çekmektedir. Mevcut sözcük liste- lerinin, psikometrik eğrilerinin olmaması önemli bir eksikliktir.
Anahtar Kelime:

Investigation of Turkish Word Lists Used in the Speech Recognition Threshold

Öz:
Objective: The aim of this study is to investigate how the three commonly used word lists in our country (Hacettepe, Marmara and Başkent lists) are developed in the speech recognition threshold (SRT) test, which is a part of the routine audiological evaluation, and to examine the variety of words and phoneme content in the lists. Ma- terial and Methods: Information about the SRT test word lists used in Hacettepe, Marmara and Ba şkent Universities was obtained from the developers and the lists were collected in the Excel database, and word diversity (noun, adjective or adverb, exclamation and verb) was deter- mined based on the dictionaries of the Turkish Language Institution, and then the Contemporary Türkiye Turkish of the International Pho- netic Association phoneme definitions, vowel and consonant phoneme distributions are revealed. Moreover; the ratios of two vowels (/i, e/) voiced in the front of the mouth and three vowels (/a, o, u/) voiced in the back and the ratios of nasal phonemes (/m, n/) were found sepa- rately. Results: It is reported that the existing SRT test lists are pre- pared from 3-syllable words based on intelligibility and the word variety and structure of Turkish. It was emphasized that the Marmara list was prepared especially from materials for children. While the Hacettepe list is the richest list in terms of the number of words and phonemes, it is also the list where non-noun words are used the most. It is seen that the lists have similar phoneme balance, although they show some differences. However, it is seen that the / ɣ/(ğ) phoneme is used relatively more in the Marmara list, and the rate of vowels in gen- eral and especially front vowels is lower than in other lists. Conclu- sion: The Hacettepe list stands out with its widespread use and the diversity of its word and phoneme content. On the other hand, the Mar- mara list is specially prepared from materials for children and seems to be a more sensitive list for hearing loss at relatively high frequencies. The list of capitals draws attention in terms of the fact that the words are mostly composed of nouns and the order of the word structures. The lack of psychometric curves of existing word lists is a major short- coming.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Hirsh IJ, Davis H, Silverman SR, Reynolds EG, Eldert E, Benson RW. Development of materials for speech audiometry. J Speech Hear Disord. 1952;17(3):321-37. [Crossref] [PubMed]
  • 2. Lawson GD, Peterson ME. Traditional measurements in speech audiometry. Speech Audiometry. 1st ed. San Diego: Plural Publishing; 2011. p.27-45.
  • 3. Brandy WT. Speech audiometry. In: Katz J, Burkard R, Medwetsky L, eds. Hand- book of Clinical Audiology. 5th ed. Philadelphia: Lippincott; 2002. p.96-110.
  • 4. Hudgins CV, Hawkins JE, Kaklin JE, Stevens SS. The development of recorded au- ditory tests for measuring hearing loss for speech. Laryngoscope. 1947;57(1):57- 89. [Crossref] [PubMed]
  • 5. Hawkins S, Warren P. Phonetic influences on the intelligibility of conversational speech. Journal of Phonetics. 1994;22(4):493-511. [Crossref]
  • 6. Carlo MA, Wilson RH, Villanueva-Reyes A. Psychometric Characteristics of Span- ish Monosyllabic, Bisyllabic, and Trisyllabic Words for Use in Word-Recognition Protocols. J Am Acad Audiol. 2020;31(7):531-46. [Crossref] [PubMed]
  • 7. Mendel LL, Pousson M, Bass JK, Lunsford RE, McNiece C. Spanish pediatric speech recognition threshold test. Am J Audiol. 2019;28(3):597-604. [Crossref] [PubMed]
  • 8. Harris R, Goffi M, Pedalini M, Gygi M, Merrill A. Psychometrically equivalent Brazil- ian Portuguese trisyllabic words spoken by male and female talkers. Pró-Fono. 2001;13:37-53.
  • 9. Sargsyan S, Rahne T. Development of speech material for an Armenian speech recognition threshold test. Russian Open Medical Journal. 2021;10(3):321.[Cross- ref]
  • 10. Nissen SL, Harris RW, Slade KB. Development of speech reception threshold ma- terials for speakers of Taiwan Mandarin. Int J Audiol. 2007;46(8):449-58. [Cross- ref] [PubMed]
  • 11. Harris RW, Nissen SL, Pola MG, McPherson DL, Tavartkiladze GA, Eggett DL. Psychometrically equivalent Russian speech audiometry materials by male and female talkers: materiales de logoaudiometría en ruso psicométricamente equiva- lentes para hablantes masculinos y femeninos. International Journal of Audiology. 2007;46(1):47-66. [Crossref] [PubMed]
  • 12. Harris RW, Kim E, Eggett DL. Psychometrically equivalent Korean bisyllabic words spoken by male and female talker. Communication Sciences & Disorders. 2003;8(1):244-70. [Link]
  • 13. Harris RW, McPherson DL, Hanson CM, Eggett DL. Psychometrically equivalent bisyllabic words for speech recognition threshold testing in Vietnamese. Int J Au- diol. 2017;56(8):525-37. [Crossref] [PubMed]
  • 14. Durankaya SM, Şerbetçioğlu B, Dalkılıç G, Gürkan S, K ırkım G. Development of a Turkish monosyllabic word recognition test for adults. Journal of International Ad- vanced Otology. 2014;10:172-80. [Crossref]
  • 15. Şahin Kamişli Gİ. Türkçede konuşma odyometrisinde kullanılan sözcük listeleri ve cümle testleri. Kemaloğlu YK, Mengü G, Kasapoğlu Çengel H, editörler. Odyolojide Konuşmanın Fonetik (Sesbilgisel) ve Fonolojik (Sesbilimsel) Özelliklerinin Önemi - Türkçe Örneği. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022. p.122-9.
  • 16. Cevanşir B. Konuşma Odiometrisi Kelime ve Say ı Testleri. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası Monografi Serisi. 1967;41:1-75.
  • 17. Cura O. Türkçe Fonetik Test. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayın No: 67. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası. 1967.
  • 18. Kemaloğlu YK, Kamışlı GŞ, Mengü G. Phonemic analysis of Turkish monosyllabic word lists used for speech discrimination word recognition tests. The Turkish Jour- nal of Ear Nose and Throat. 2017;27(4):198-207. [Crossref]
  • 19. Nissen SL, Harris RW, Jennings LJ, Eggett DL, Buck H. Psychometrically equiva- lent trisyllabic words for speech reception threshold testing in Mandarin: Palabras trisilábicas psicométricamente equivalentes para evaluar umbrales de recepción del lenguaje en Madarín. International Journal of Audiology. 2005;44(7):391-9. [Crossref] [PubMed]
  • 20. Çelik H, Baykal NB, Memur HNK. Nitel veri analizi ve temel ilkeleri [Qualitative data analysis and fundamental principles]. E ğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 2020;8(1):379-406. [Crossref]
  • 21. Ergenç İ. Konuşma Dili ve Türkçenin Söyleyiş Sözlüğü. 1. Baskı. İstanbul: Multi- lingual; 2002.
  • 22. Zimmer K, Orgun O. Turkish. In: International Phonetic Association, eds. Hand- book of the International Phonetic Association: A Guide to the use of the Interna- tional Phonetic Alphabet. 1st ed. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press; 1999. p.154-8.
  • 23. Özsoy AS. Türkçe'nin Yapısı. 1. bask ı. Vol 1. İstanbul: Bo ğaziçi Üniversitesi Yayınevi; 2004.
  • 24. Mengü G. Manyetik Rezonans Görüntüleme Yöntemiyle Türkiye Türkçesi Sesbir- imleri Üzerine Bir Değerlendirme. 1. baskı.Ankara: Berikan Yayınevi; 2012.
  • 25. Guidelines for determining threshold level for speech. ASHA. 1988;30(3):85-9. [PubMed]
  • 26. Kemaloğlu YK, Kasapoğlu Çengel H, Mengü G. Odyolojide Konu şmanın Fonetik (Sesbilgisel) ve Fonolojik (Sesbilimsel) Özelliklerinin Önemi: Türkçe Örneği. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022.
  • 27. Sataloff RT. Voice Science. 2nd ed. San Diego: Plural Publishing; 2017.
  • 28. Efendioğlu S, İşcan A. Türkçe ses bilgisi ö ğretiminde ses olaylar ının sınıflandırılması [Classificatıons of phonetic events at the turkish phonetics teach- ing]. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2010;17(43):121- 43. [Link]
  • 29. Kiliç MA, Erdem M. Türkiye Türkçesindeki 'Yumuşak G'Ünsüzünün Fonetik Anal- izi.. VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I-II-III-IV (20-25 Ekim 2008), 2013. Türk Dil Kurumu Yayınları. ISBN: 9789751625632. Cilt 3, s: 2809-2826. (Birinci Baskı)
  • 30. Mengü GY, Kemal Kemaloğlu. A visual overwiev of soft g issue in isolated articu- lation. In: Sofu H, Can C, Deniz Abik A, Özezen Yüceol M, Kilimci A, eds. Turkish Linguistics Accross Boundires. 1st ed. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag; 2020. p.211-20. [Crossref]
  • 31. Kim JM, Na MS, Jung KH, Lee SH, Han JS, Lee OH, et al. The best-matched pure tone average and speech recognition threshold for different audiometric configu- rations. Korean Journal of Otorhinolaryngology-Head and Neck Surgery. 2016;59(10):725-9. [Crossref]
  • 32. Hüseyin Y. Türkçede Vurgu (standart dilde ve Türkiye Türkçesi ağizlarinda) [Stress in Turkish (in standard Turkish and dialects of Turkish)]. Kemaloğlu YK, Kasapoğlu Çengel H, Mengü G, editörler. Odyolojide Konu şmanın Fonetik (Sesbilgisel) ve Fonolojik (Sesbilimsel) Özelliklerinin Önemi: Türkçe Örneği. 1. Bask ı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022. p.30-5. [Link]
APA kamişli g, Yüksel M, KEMALOGLU Y (2023). Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. , 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
Chicago kamişli gurbet ipek,Yüksel Mustafa,KEMALOGLU Yusuf Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. (2023): 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
MLA kamişli gurbet ipek,Yüksel Mustafa,KEMALOGLU Yusuf Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. , 2023, ss.90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
AMA kamişli g,Yüksel M,KEMALOGLU Y Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. . 2023; 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
Vancouver kamişli g,Yüksel M,KEMALOGLU Y Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. . 2023; 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
IEEE kamişli g,Yüksel M,KEMALOGLU Y "Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi." , ss.90 - 103, 2023. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
ISNAD kamişli, gurbet ipek vd. "Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi". (2023), 90-103. https://doi.org/10.24179/kbbbbc.2022-94798
APA kamişli g, Yüksel M, KEMALOGLU Y (2023). Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi, 31(2), 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
Chicago kamişli gurbet ipek,Yüksel Mustafa,KEMALOGLU Yusuf Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi 31, no.2 (2023): 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
MLA kamişli gurbet ipek,Yüksel Mustafa,KEMALOGLU Yusuf Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi, vol.31, no.2, 2023, ss.90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
AMA kamişli g,Yüksel M,KEMALOGLU Y Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi. 2023; 31(2): 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
Vancouver kamişli g,Yüksel M,KEMALOGLU Y Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi. 2023; 31(2): 90 - 103. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
IEEE kamişli g,Yüksel M,KEMALOGLU Y "Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi." Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi, 31, ss.90 - 103, 2023. 10.24179/kbbbbc.2022-94798
ISNAD kamişli, gurbet ipek vd. "Konuşmayı Alma Eşiği Testinde Kullanılan Türkçe Sözcük Listelerinin İncelenmesi". Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi 31/2 (2023), 90-103. https://doi.org/10.24179/kbbbbc.2022-94798