ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR

Gülsüm KAYA (Bursa Uludağ Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı, Bursa, Türkiye)
Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
24 3
Yıl: 2022 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 499 - 525 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.54704/akdhfd.1170403 İndeks Tarihi: 24-05-2023

ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR

Öz:
Uluslararası hukukta bir yükümlülük veya görev olarak tanımamanın, ex injuria jus non oritur (haksızlık, bundan yararlanmaya imkân veren hak doğurmaz) düsturundan doğduğu ve hukuk alanında hukuka aykırı davranışların sonuçlarının kabul edilmezliğini güvence altına aldığı kabul edilir. Tanımama yükümlülüğü uluslararası hukukun ge lişimine paralel olarak çeşitli aşamalardan geçmiştir. 1945 öncesi dönemde yükümlülüğün uygulanması genellikle Mançukuo’nun kurulması ve buna cevaben Stimson Doktriniyle örneklenir. Birleşmiş Milletler’in kurulması ve kuvvet kullanmanın yasaklanmasıyla tanımama yükümlülüğü sağlam bir zemin kazanmışsa da doğası gereği uygulama ve teori bakımından bazı sorunları barındırmaktadır. Eldeki çalışmada tanımama yükümlülüğü üç kısımda tartışılacaktır. Bunların ilki yükümlülüğün doğuşu ve bağla mıdır. 1945 sonrasında birtakım uluslararası hukuk belgeleri söz konusu yükümlülüğü içermiş ve özellikle kuvvet kullanma veya tehdidi yahut da saldırı fiili sonucunda gerçekleşen ülke kazanımlarını reddetmiştir. 2001’de tanıma ma Uluslararası Hukuk Komisyonu tarafından Uluslararası Haksız Fiilden Ötürü Devletin Uluslararası Sorumluluğu Maddelerinde yükümlülük olarak düzenlenmiş ancak bunun uygulanması kuvvet kullanma veya saldırı ile sınırlandı rılmamıştır. Gelişim süreci boyunca devletlerin oldukça eleştirdiği tanımama kavramının hukukî karakteri yönünden incelenmesi gerekmektedir. Sorumluluk Maddelerinin 40. maddesine göre tanımama yükümlülüğü “bir devlet tarafından genel uluslararası hu kukun emredici bir normundan doğan bir yükümlülüğün ağır ihlali” halinde geçerlidir. Çalışmada tanımama yükümlü lüğünün işletilebilmesi için tespit edilmesi gereken iki ölçüt gövdeyi oluşturacaktır: İhlalin varlığı, bunun bir emredici norm ile bağlantısı ve ihlalin ağırlığı. Ardından 41. maddede yer alan yükümlülüğün içeriği, “ihlalle yaratılan durumu hukuka uygun olarak tanımama” ve “bunun sürdürülmesine yardım veya destek sağlamama” değerlendirilecektir. Bu kısmın bitişi babında yükümlülüğün normatif özellikleri ve 1945 sonrası dönemde uygulanışı birlikte ele alınacak, yükümlülüğün içeriği ve nasıl uygulanacağına ilişkin değerlendirmelerde bulunulacaktır. Çalışmanın son kısmında tanımama yükümlülüğü Ukrayna’daki Rus işgali çerçevesinde uygulanması yönünden tartışılacaktır. Bilindiği üzere Rusya Federasyonu’nun devam eden ihlal(ler)ine konusu ve metodu itibarıyla değişen çok çeşitli tepkiler verilmiştir. Bu geniş yelpazede tanımamaya yönelik güncel anlayış ve kavramın hukukî karakteri ayırt edilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelime:

NON-RECOGNITION IN INTERNATIONAL LAW AND CONTEMPORARY ISSUES

Öz:
Non-recognition, as an obligation or duty in international law, derives from the legal maxim of ex injuria jus non oritur and assures the non-acceptance of the consequences of illegal acts in the legal realm. Obligation of non-recognition had gone through phases parallel to the development of international law. With the establishment of UN and the prohibition of the use of force, obligation of non-recognition has acquired a solid basis however the nature of the obligation can be problematic in terms of practice and theory. In this paper, obligation of non-recognition was discussed under three sections. First of them was the emergence and the customary status of the obligation and its context. Several international law instruments, after 1945, had embodied the obligation and especially disclaimed the territorial acquisition which is a result of use or threat of force or act of aggression. In 2001 non-recognition has been comprised as an obligation in ILC’s Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, but its application had not been restricted to the use of force or aggression. In the main section of this paper two criteria employed diagnosing the applicability of the obligation of non-recognition was taken as the starting point: existence of a breach, its connection with a peremptory norm and the seriousness of it. Afterwards the contents of the consequences breaching an obligation arising under a peremptory norm included in article 41 which are “not to recognize” and “not to render aid or assistance to maintain the situation” created with the breach was examined. As a finale for this section, the normative aspects of the obligation and its practice in post 1945 period was endeavored to mutually display. In the final section of this paper, application of the obligation of non-recognition in the Russian invasion of Ukraine was discussed. As known a great variety of reactions to ongoing breach(es) of Russian Federation which diversify by the subject matter and also by the method were given. Within this wide range, reactions constituting non-recognition was distinguished according to the comtemporary concept of non-recognition and its legal character.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksar, Yusuf. Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk -I-. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
  • Anderson, Chandler P. “The Central American Policy of Non-Recognition”. The Ameri can Journal of International Law, 19, S. 1 (1925): 164-166.
  • Arcari, Maurizio. “The relocation of the US embassy to Jerusalem and the obligation of non-recognition in international law”. Questions of International Law-Zoom in, 50 (2018 Mayıs): 1-13.
  • Azarova, Valentina. “The secret life of non-recognition: EU-Israel relations and the obli gation of non-recognition in international law”. Global Affairs, 4, S. 1, (2018): 23-37.
  • Başkaracaoğlu, Elif. Uluslararası Hukukta Jus Cogens (Emredici Kurallar). Yayımlan mamış Doktora Tezi, 2011.
  • Caron, David D. “The ILC Articles on State Responsibility: The Paradoxical Relationship between Form and Authority”. The American Journal of International Law, 96, S. 4 (2002): 857-873.
  • Dawidowicz, Martin. “The Obligation of Non-recognition of an Unlawful Situation”. James Crawford, Alain Pellet, Simon Olleson, Kate Parlett, editörler. The Law of In ternational Responsibility. Oxford: Oxford University Press, 2010), 677-686.
  • Desierto, Diane. “Non-Recognition”. EJIL: Talk! Blog of the European Journal of Inter national Law, 22. 02.2022), Erişim Tarihi, Haziran 26, 2022, https://www.ejiltalk.org/ non-recognition/.
  • Dugard, John and Raič David. “The Role of Recognition in the law and practice of se cession”. Marcelo G. Kohen, editör. Secession: International Law Perspectives. New York: Cambridge University Press, 2006, 94-137.
  • Erkiner, Hakkı Hakan. Devletin Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğu. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2010.
  • Escudero Espinoza, Juan Francisco. “The Principle of Non-Recognition of States Arising from Serious Breaches of Peremptory Norms of International Law”. Chinese Journal of International Law, 21, S. 1, (2022): 79-114.
  • Friedmann, Wolfgang. The Changing Structure of International Law. Londra: Stevens&Sons, 1964.
  • Kaya, Gülsüm. Uluslararası Hukukta Kişilik. İstanbul: Onikilevha, 2020.
  • Kelsen, Hans. Principles of International Law. Robert W. Tucker, editör (New York: Holt, Rinehart, and Winstoni Inc., 1966.
  • Lagerwall, Anne. “The non-recognition of Jerusalem as Israel’s Capital: A condition for international law to remain relevant”. Questions of International Law-Zoom in, 50 (2018 Temmuz): 33-46.
  • Lauterpacht, Hersch. “Recognition of States in International Law”. The Yale Law Jour nal, 53, S. 3 (1944): 385-458.
  • Milano, Enrico. “The non-recognition of Russia’s Annexation of Crimea: three different legal approaches and one unanswered question”. Questions of International Law Zoom Out, 1 (2014 Mayıs): 35-55.
  • Moerenhout, Tom. “The Obligation to Withhold from Trading in Order Not to Recognize and Assist Settlements and their Economic Activity in Occupied Territories”. Journal of International Humanitarian Legal Studies, 3, S. 2 (2012): 344-385.
  • Nicholson, Rowan. “How Russia’s recognition of breakaway parts of Ukraine breached international law - and set the stage for invasion”. (22.02.2022), Erişim Tarihi: Ağus tos 24, 2022, https://theconversation.com/how-russias-recognition-of-breakaway parts-of-ukraine- breached-international-law-and-set-the-stage-for-invasion-177623.
  • Pazarcı, Hüseyin. Uluslararası Hukuk. Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
  • Pert, Allison. “The Duty of Non-recognition in Contemporary International Law: Issues and Uncertainties”. Sydney Law School Legal Studies Research Paper, S. 13/96 (Ara lık 2013).
  • Pirim, Ceren Zeynep. “Uluslararası Sorumluluk Hukukunda Devletlerin Ağırlaştırılmış Sorumluluğu: Kuramsal Bir Değerlendirme”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 32, S. 2 (2012): 147-182.
  • Roscini, Marco. “Russia Has Not Breached the Jus Contra Bellum in 2022, It Did in 2014”. Völkerrechtsblog. (07.03.2022), Erişim Tarihi: Haziran 25, 2022, https://vo elkerrechtsblog.org/russia-has-not-breached-the-jus-contra-bellum-in-2022-it-did in-2014/.
  • Ryngaert, Cedric and Sobrie, Sven. “Recognition of States: International Law or Realpo litik? The Practice of Recognition in the wake of Kosovo, South Ossetia and Abkha zia”. Leiden Journal of International Law, 24, S. 2 (2011): 467-490.
  • Saltzman, Adam. “Developing the Principle of Non-recognition”. Ohio Northern Univer sity Law Review, 43, S. 1 (2017): 1-38.
  • Shaw, Malcolm N. Uluslararası Hukuk. İbrahim Kaya, editör. Ankara: TÜBA, 2018.
  • Shelton, Dinah. “Righting Wrongs: Reparations in the Articleson State Responsibility”.
  • The American Journal of International Law, 96, S. 4 (2002): 833-856.
  • Talmon, Stefan. “The Duty Not to ‘Recognize as Lawful’ a Situation Created by the Ille gal Use of Force or Other Serious Breaches of a Jus Cogens Obligation: An Obligati on Without Real Substance?”. Christian Tomuschat, Jean-Marc Thouvenin, editörler.
  • The Fundamental Rules of the International Legal Order Jus Cogens and Obligations Erga Omnes. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers, 2006, 99-126.
  • Ünyılmaz, Habip. Uluslararası Hukukun Kuvvet Kullanılmaksızın Cebrîliği. Yayımlan mamış Doktora Tezi, 2022.
  • Vidmar, Jure. “Territorial Integrity and the Law of Statehood”. The George Washington International Law Review 44, S. 4 (2012): 697-747.
  • Wuschka, Sebastian, Hoffberger-Pippan, Elisabeth. “Of Legal Creativity and Plausibility of Rights: The ICJ’s Order on Provisional Measures in Ukraine v. Russia”.
  • Völker rechtsblog. (04.04.2022), Erişim Tarihi: Haziran 28, 2022, https://voelkerrechtsblog. org/the-icjs-order-on-provisional-measures-in-ukraine-v-russia/.
  • UAD, Güvenlik Konseyi’nin 276(1979) Kararına Rağmen Güney Afrika’nın Namibya’da (Güney Batı Afrika) Devam Eden Varlığının Devletler İçin Hukukî Sonuçları Danış ma Görüşü (Namibya Kararı), 1971.
  • UAD, Doğu Timor Kararı (Portekiz v. Avustralya), 30.06.1995.
  • UAD, İşgal Edilmiş Filistin Topraklarında Duvar İnşasının Hukukî Sonuçları Danışma Görüşü (Duvar Kararı), 09.07.2004.
  • UAD, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi Altında Soykırım İddiaları, (Ukrayna v. Rusya) Rusya Federasyonu’nun Divan’ın ilgili davadaki “yet kisizlik” iddiasına karşı pozisyonunu gösteren belge, 07.03.2022.
  • UAD, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi Altında Soykırım İddiaları, (Ukrayna v. Rusya), İhtiyatî Tedbir Kararı, 16.03.2022.
  • “League of Nations Assembly Report on the Sino-Japanese Dispute”, The American Jo urnal of International Law 27, S. 3 (Supplement: Official Documents) (1933). Yearbook of the International Law Commission 1, Summary Records and Documents of the First Session including the report of the Commission to the General Assembly (1949). Birleşmiş Milletler Andlaşması Doğrultusunda Devletler Arasında Dostça İlişkiler ve İş birliği İlkeleri Bildirisi, BM Genel Kurulu, A/RES/2625 (XXV) (1970).
  • UN General Assembly Resolution 3314 (XXIX) Definition of Aggression (1974). Yearbook of the International Law Commission 2, Report of the Commission to the Ge neral Assembly on the work of its twenty-eight session (1976).
  • UN Security Council, Resolution No: 476, 30.06.1980.
  • UN Security Council, Resolution No: 478, On the status of Jerusalem, 20.08.1980.
  • UN Security Council, Resolution No: 550, The Situation in Cyprus, 11.05.1984. International Law Commission, First Report on State Responsibility, by Mr. James Craw ford, Special Rapporteur (1998).
  • International Law Commission, Draft Articles on Responsibility of States for Internatio nally Wrongful Acts, with commentaries (2001).
  • UN Security Council Resolution Draft No: S/2014/189, 15.03.2014.
  • UN General Assembly, A/RES/68/262, 27.03.2014.
  • UN Security Council, Resolution No: 2334, 23.12.2016. “Recognizing Jerusalem as the Capital of the State of Israel and Relocating the United States Embassy to Israel to Jerusalem”, US Presidential Documents, Erişim Tarihi:
  • Temmuz 3, 2022, https://web.archive.org/web/20171213142840/https://www.gpo. gov/fdsys/pkg/FR-2017-12-11/pdf/2017-26832.pdf#page=1.
  • UN General Assembly, A/ES-10/L.22, Status of Jerusalem, 19.12.2017.
  • UN General Assembly, A/RES/ES-10/19, 21.12.2017.
  • UN General Assembly, A/RES/ES-10/20, 13.06.2018. General Assembly Official Records, Report of the International Law Commission, Seventy-first Session A/74/10, (2019).
  • UN General Assembly, A/RES/76/12, 06.12.2021. International Law Commission, Peremptory Norms of General International Law (jus co gens) Texts of the draft conclusions and Annex adopted by the Drafting Committee on second reading, Identification and legal consequences of peremptory norms of general international law (jus cogens), A/CN.4/L.967, (2022).
  • International Law Commission, Fifth report on peremptory norms of general internatio nal law (jus cogens) by Dire Tladi, Special Rapporteur (2022). Address by the President of the Russian Federation, Erişim Tarihi: Temmuz 3, 2022, http://en.kremlin.ru/events/president/news/67843.
APA Kaya G (2022). ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. , 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
Chicago Kaya Gülsüm ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. (2022): 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
MLA Kaya Gülsüm ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. , 2022, ss.499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
AMA Kaya G ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. . 2022; 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
Vancouver Kaya G ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. . 2022; 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
IEEE Kaya G "ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR." , ss.499 - 525, 2022. 10.54704/akdhfd.1170403
ISNAD Kaya, Gülsüm. "ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR". (2022), 499-525. https://doi.org/10.54704/akdhfd.1170403
APA Kaya G (2022). ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(2), 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
Chicago Kaya Gülsüm ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, no.2 (2022): 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
MLA Kaya Gülsüm ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.12, no.2, 2022, ss.499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
AMA Kaya G ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022; 12(2): 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
Vancouver Kaya G ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022; 12(2): 499 - 525. 10.54704/akdhfd.1170403
IEEE Kaya G "ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR." Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, ss.499 - 525, 2022. 10.54704/akdhfd.1170403
ISNAD Kaya, Gülsüm. "ULUSLARARASI HUKUKTA TANIMAMA VE GÜNCEL SORUNLAR". Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12/2 (2022), 499-525. https://doi.org/10.54704/akdhfd.1170403
Sayfa Oluşturulma Tarihi
30-04-2024 6:20

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları