Yıl: 2022 Cilt: 10 Sayı: 11 Sayfa Aralığı: 2283 - 2290 Metin Dili: İngilizce DOI: 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713 İndeks Tarihi: 29-05-2023

Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region

Öz:
This study was conducted to determine the fertility potential of the agricultural soils of Ağrı/Eleşkirt region and the levels of basic plant nutrients. Texture classes of soil samples of the research area was; loam, clay loam and sandy clay timbre, 55% loam, 40% clay timbre and 5% sandy clay. The pH of the soils varies between 6.50-7.57, with an average of 7.14 neutral and CEC values between 17.3-29.5 cmol/kg. Lime content is 3.95-12.10%, mean of 7.11%; 30% are limy and 70% are medium limy, organic matter contents are 1.20-2.59%, average of 2%, 45% organic matter is considered low and 55% is medium. Their EC was between 0.14 and 0.43 dS/m, with an average of 0.21 dS/m; there is no salinity problem in the soils. Total N contents were 0.03-0.10%; 15% is very little, 65% is insufficient and 20% is sufficient, plant-friendly P, between 5.67-11.7 mg/kg; 20% is insufficient and 80% is sufficient; K content was 1.09-1.77 cmol/kg, an average of 1.45 cmol/kg is sufficient and excessive. The interchangeable Ca 7.90-9.90 cmol/kg is sufficient, with an average of 8.82 cmol/kg. Changeable Na, 0.87-1.56 cmol/kg, average 1.20 cmol/kg, normal level; plant Fe is sufficient in 12 of the 2.78 mg/kg to 6.90 mg/kg, 60% of the soils are sufficient and 40% are insufficient; Cu, available zinc (Zn) contents 0.29 to 0.78 mg/kg; 10% are sufficient and 90% have insufficient available Zn content; the available Mn level was insufficient in all soil samples. As a result, it was determined that at least half of the research area soils are in dire need of increasing the organic matter content, nitrogen fertilizer, partially phosphorus fertilizer and especially microelement fertilizers such as Zn and Mn. Therefore, it is recommended to eliminate the deficiencies with macro and micro elements in leaf or organo-mineral (micro-element-containing) fertilizers in light of economic and ecological planning by conducting correlation and calibration studies with plant response.
Anahtar Kelime:

Ağrı/Eleşkirt Yöresi Tarım Topraklarının Verimlilik Durumunun Değerlendirmesi

Öz:
Bu çalışma, Ağrı/Eleşkirt yöresi tarım topraklarının verimlilik potansiyellerini ve temel bitki besin elementlerine ait düzeyleri belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırma alanına ait toprak örneklerinin tekstür sınıfları; tın, killi tın ve kumlu killi tın, %55’i tın %40 killi tın ve %5’i kumlu killi tın tekstürlüdür. Toprakların pH’sı 6,50-7,57 arasında değişmekte ortalama 7,14 nötr, KDK değerleri 17,3-29,5 cmol kg-1 arasındadır. Kireç içerikleri %3,95-12,10, ortalama %7,11; %30’u kireçli ve %70’i orta kireçli, organik madde içerikleri %1,20-2,59, ortalama %2, organik madde içerikleri %45’i az ve %55’i orta düzeydedir. EC’leri 0,14-0,43 dSm-1 arasında, ortalama 0,21 dSm-1 ’; topraklarda herhangi bir tuzluluk sorunu yoktur. Toplam N içerikleri %0,03-0,10; %15’i çok az, %65’i az ve %20’si yeterli, bitkiye yarayışlı P, 5,67-11,7 mg kg-1 arasında; %20’si az ve %80’i yeterli; değişiebilir K içerikleri 1,09-1,77 cmol kg-1 , ortalama 1,45 cmol kg-1 yeterli ve fazla; değişebilir Ca 7,90-9,90 cmolkg-1 ortalama 8,82 cmolkg-1 , yeterlidir; Değişebilir Na, 0,87-1,56 cmol kg-1 , ortalama 1,20 cmol kg-1 , normal düzeyde; bitkiye yarayışlı Fe 2,78 mg kg-1 ile 6,90 mg kg-1 arasında 12’sinde yeterli düzeyde olup, toprakların %60’ı yeterli %40’ında yetersiz seviyede; Cu yeterli düzeyde, yarayışlı çinko (Zn) içerikleri 0,29 ile 0,78 mg kg-1 ; %10’nunda yeterli, %90’nında yarayışlı çinko içerikleri düşük; yarayışlı Mn düzeyi ise bütün toprak örneklerinde yetersiz düzeydedir. Sonuç olarak araştırma alanı topraklarının en az yarısının organik madde içeriğinin yükseltilmesi, azotlu gübrelemeye şiddetle ihtiyacının olduğuna, kısmen fosforlu gübrelemeye ve özellikle çinko ve Mn gibi mikro element gübrelemelerine ihtiyacının olduğu bu analiz sonuçlarıyla belirlenmiştir. Bu amaçla bitki tepkisiyle korelasyon ve kalibrasyon çalışmaları yapılarak ekonomik ve ekolojik planlamalar ışığında makro elementler toprağa, mikro elementler yaprağa veya organo-mineral (mikro element kapsayan) gübrelemelerle eksiklerin giderilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akalan İ. 1983. Toprak Bilgisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. No: 878. Ankara.
  • Akman I, Yıldız N. 1999. Daphan Ovası Topraklarının Bitkiye Yarayışlı Potasyum Miktarının Belirlenmesinde Değişik Kimyasal Ekstraksiyon Yöntemlerinin Kullanılabilirliğinin Araştırılması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 30 (1), 15-24, Erzurum.
  • Atalay İZ. 1994. Türkiye Vejetasyon Coğrafyası Ege Üniversitesi Basımevi Bornova-İzmir.
  • Başıbüyük P, Yıldız N. 2022. Artvin/Yusufeli/ Erenköy topraklarının ve yörede kullanılan çiftlik gübrelerinin bazı özelliklerinin laboratuvar ve sera denemeleriyle değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi.Fen Bilimleri. Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi).
  • Bilgin N, Yıldız N. 2009. Erzurum ovası işlenen ve işlenmeyen tarım topraklarında yetiştirilen mısır (zea mays l.) bitkisinin kuru madde miktarı ve mineral içeriği üzerine organik gübrelemenin etkisi (Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
  • Bremner JM, Mulvaney CS. 1982. Nitrogen Total. Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition P: 597-622 p.
  • Çepel N. 1988.Toprak İlmi Ders Kitabı; Orman Topraklarının Karakteristikleri, Toprakların Oluşumu, Özellikleri ve Ekolojik Bakımdan Değerlendirilmesi. İÜ Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No.3416-389, İstanbul.
  • Dizikısa T, Yıldız N. 2014. Erzurum Yöresinde (Merkez, Pasinler ve Oltu) Yaygın Olarak Yetiştirilen Patates (Solanum tuberosum L.) Bitkisinin Beslenme Durumunun Toprak ve Bitki Analizleri İle Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. (Doktora Tezi)
  • Dönmez Y. 1984. Umumi Klimatoloji ve İklim Çalışmaları. İstanbul Üniversitesi Yayınları: No: 2506. Coğrafya Enstitüsü Yayın No: 102, İstanbul.
  • Elibüyük M, Yılmaz E. 2012. Türkiye’de Sıcaklık Mevsimlerinin Ana Morfolojik Ünitelere Göre Değişimi. 1: Ovalar ve Havzalar. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(2): 165-193.
  • FAO. 1990. Micronutrient. Assessment at the Country Leaves an İnternational Study. FAO Soils Bulletion 63. Rome.
  • Follet RH. 1969. Zn, Fe, Mn and Cu in Colorado Soils. pH. D. Dissertation. Colorado State University Gee GW, Bauder JW. 1986. Particle-size analysis. In: Klute, A. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part I. Physical and Mineralogical Methods, 2nd ed. American Society of Agronomy, Madison, WI, 383-411Physical and Minerological Methods Secand Edition. Agronomy No: 9. 2. Edition 383-441 p.
  • Jones Jr, Wolf JB, Mills HA. 1991. Plant Analysis Handbook. Micro Macro Publishing, Inc
  • Jackson ML. 1962. Soil Chemical Analysis. Prentice-Hall. Inc. Cliffs, USA. Kacar B, İnal A. 2008. Bitki Analizleri. Nobel Yayın Dağıtım, ISBN 978-605395-036-3, Ankara.
  • Kacar B. 2012. Temel Bitki Besleme. I. Basım, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., Yayın No: 206, 1-400.
  • Karaca S. 2021. Ağrı Ovası Tarım Topraklarındaki Organik Madde Miktarının Diğer Toprak Özellikleri Ve Coğrafi Koşullarla İlişkisi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Journal of Ağrı İbrahim Çeçen University Social Sciences Institute Aicusbed 7/1, 2021, 233-258.
  • Kahraman F, Yıldız N. 2010. Pasinler ovası tarım topraklarının organik gübre uygulamasına tepkisi (Yüksek Lisans tezi , Atatürk Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü)
  • Kaya F, 2014. Doğu Anadolu Karasal İkliminin Belirgin Olarak Yaşandığı Yörelerden Biri Olan Ağrı İlinin İklim Özellikleri. International Journal of Social Science, Doi number: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2330 Number: 26, p. 27-55, Summer II 2014.
  • Lindsay WL, Norwell, WA. 1969. Development of DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Soc. Amer. Proc. Vol: 33, 49-54.
  • Marschner H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants, Academic Press, London, 299-312. Nelson RE. 1982. Carbonate and Gypsum. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No:9 Part 2. Edition 191-197 p
  • Nelson DW, Sommers LE. 1982. Organic Matter. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition 574-579 p.
  • Olsen SR, Sommers LE. 1982. Phosphorus. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No:9 Part 2. Edition 403-427 p.
  • Öner Şİ, Yıldız N. 2014. Kars-Selim İlçesi Tarım Topraklarının Verimlilik Durumunun Toprak Analizleriyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
  • Richards LA. 1954. Diagnosis And Improvement of Saline and Alkaline Soils, Us Salinity Laboratory, Usda, Handbook, 60.
  • Rhoades JD. 1982a. Cation Exchange Capacity. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition 149-157.
  • Rhoades JD. 1982b. Exchangeable Cations. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition 159-164.
  • Temel S, Yazıcı E. 2021. Ağrı-Eleşkirt Koşullarında Yazlık Olarak Farklı Zamanlarda Ekilen Yem Bezelyesi Çeşitlerinin Bazı Ot Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi.
  • Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi (UTYHBD), 2021, 7(2): 306 - 314 International Journal of Agriculture and Wildlife Science (IJAWS) doi: 10.24180/ijaws.927195.
  • Thomas GW. 1996. Soil pH and soil acidity, in: Sparks, D.L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3, Chemical Methods. SSSA Book Series 5. Madison, WI: pp. 475-490.
  • Wolf B. 1971. The Determination of Boron in Soil Extracts, Plant Materials, Composts, Manures, Water and Nutrient Solutions. Soil Science and Plant Analysis (2), 363-374
  • Yıldız N, Güler E, Bilgin N, Kahraman F, Akkuş F, Er G, Diyarbakır S. 2010. Erzurum Ovası Topraklarının Kalsiyum, Magnezyum ve Molibden Durumunun Neubauer Fide Yöntemi İle Belirlenmesi. 5. Bitki Besleme ve Gübre Kongresi. 15-17 Eylül. Ege Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi. Özel Sayı. ISSN:1018-8851. 447-452, İzmir
  • Yıldız N. 2012. Bitki Beslemenin Esasları ve Bitkilerde Beslenme Bozukluğu Belirtileri. ISBN 978-605-62759-0-6, 1-477, Erzurum.
  • Yurtsever N. 1974. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Topraklarının Fosfor İhtiyaçlarının Tayininde Kullanılan Olsen Metodunun Kaliprasyonu ve Buğday Bitkisine Verilecek Ekonomik Gübre Miktarları Üzerinde Bir Araştırma. Köy. İşleri Bakanlığı, Toprak ve Gübre Araştırma Enst. Yay. No: 49, 1- 63.
APA DIZIKISA T, YILDIZ N, Özgül M, Hacımüftüoğlu F (2022). Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. , 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
Chicago DIZIKISA TÜLAY,YILDIZ NESRIN,Özgül Müdahir,Hacımüftüoğlu Fazıl Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. (2022): 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
MLA DIZIKISA TÜLAY,YILDIZ NESRIN,Özgül Müdahir,Hacımüftüoğlu Fazıl Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. , 2022, ss.2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
AMA DIZIKISA T,YILDIZ N,Özgül M,Hacımüftüoğlu F Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. . 2022; 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
Vancouver DIZIKISA T,YILDIZ N,Özgül M,Hacımüftüoğlu F Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. . 2022; 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
IEEE DIZIKISA T,YILDIZ N,Özgül M,Hacımüftüoğlu F "Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region." , ss.2283 - 2290, 2022. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
ISNAD DIZIKISA, TÜLAY vd. "Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region". (2022), 2283-2290. https://doi.org/10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
APA DIZIKISA T, YILDIZ N, Özgül M, Hacımüftüoğlu F (2022). Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 10(11), 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
Chicago DIZIKISA TÜLAY,YILDIZ NESRIN,Özgül Müdahir,Hacımüftüoğlu Fazıl Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi 10, no.11 (2022): 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
MLA DIZIKISA TÜLAY,YILDIZ NESRIN,Özgül Müdahir,Hacımüftüoğlu Fazıl Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, vol.10, no.11, 2022, ss.2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
AMA DIZIKISA T,YILDIZ N,Özgül M,Hacımüftüoğlu F Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi. 2022; 10(11): 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
Vancouver DIZIKISA T,YILDIZ N,Özgül M,Hacımüftüoğlu F Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi. 2022; 10(11): 2283 - 2290. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
IEEE DIZIKISA T,YILDIZ N,Özgül M,Hacımüftüoğlu F "Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region." Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 10, ss.2283 - 2290, 2022. 10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713
ISNAD DIZIKISA, TÜLAY vd. "Estimation of Fertility Status of Agricultural Soils in Ağrı/Eleşkirt Region". Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi 10/11 (2022), 2283-2290. https://doi.org/10.24925/turjaf.v10i11.2283-2290.5713