Yıl: 2023 Cilt: 27 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 68 - 75 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/JSSI.2023.257168 İndeks Tarihi: 30-05-2023

Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi

Öz:
Dil olgusunun gizemli yapısı içinde pek çok yaşamsal bileşenin kodlarını bulmak mümkündür. Bu durum, dilin kendi deseni içinde varlık bulan yanını gösterir. Dil ve kültür bileşenleri veya dizgesi içinde yakın bir ilişkinin varlığı göz önünde bulundurulursa bir kültür taşıyıcısı olan dil evreninin çok yanlı bir etki alanının olduğu tespit edilebilir. Bu saptamanın kültürler arası yakın ilişkinin veya etkileşim ağının, çeviri etkinliği üzerinde yapıldığı; daha doğrusu işlendiği dikkate alındığında, çeviri etkinliğinin dil ve kültür ağında çokgenli bir ilişki alanı yarattığı görülür. Bir dilden başka bir dile o dilin dilsel kodları ile şifrelenmiş anlam katmanlarının aktarılması veya taşınması çevirmenin, çeviri olgusunun, kültürün, dilin kültür potasındaki algısının, dönemsel algı biçimlerinin, bireysel dil algısı ve standart dil normlarının kurallarının bütün olarak çeviri etkinliği içinde hamule olmuş bir bulamaç olduğuna tanık olunur. Bu çalışmada, dil, kültür, çeviri, anlam katmanları, metin türlerinin özellikler bağlamında söz konu ilişkilerin boyutu irdelenmiş- tir. Dilin kültürle olan yakın ilişkisinin çeviri etkinliğinde pek çok sorunları da beraberinde getir- diği uygulamalı olarak ele alınmıştır. Geniş bir etki alanı olan dil olgusunun kültürel boyutunun, insan yaşamında iletişime yönelik olarak getirdiği çok katmanlılığı, günümüzde üzerinde önemle durulan bir uğraşı olmuştur. Çalışmada bu bağlamda, kültürel farklılıklardan kaynaklanan çeviri etkinliğinin güçlüklerinin ortaya konulmasına çalışılmıştır. Dil evreni, kendi malzemesiyle kültür evreninden geçerek çeviri ürünleri sayesinde diğer dillere, kültürlere dolayısıyla evrenlere ulaşma imkânı bulmaktadır.
Anahtar Kelime:

Anatomy of Translation Activity as a Problem

Öz:
It is possible to find the codes of many vital components within the mysterious structure of the language phenomenon. This situation shows the side of the language that finds itself in its own pattern. Considering the existence of a close relationship within the language and culture components or system, it can be determined that the language universe, which is a culture carrier, has a multilateral domain of influence. It is stated that this determination was made on the translation activity of the close intercultural relationship or interaction network; rather, con- sidering that it is processed, it is seen that the translation activity creates a polygonal relation- ship area in the language and culture network. Transferring or translation the layers of meaning encoded with the linguistic codes of that language from one language to another is a slurry of the translator, the phenomenon of translation, the culture, the perception of the language in the cultural pot, the periodic perception forms, the individual language perception, and the rules of standard language norms as a whole is witnessed. In this study, the dimensions of the relations in question in the context of language, culture, translation, layers of meaning, and text types were examined. The close relationship between language and culture, which brings many prob- lems in translation activity, has been discussed in practice. The multi-layeredness of the cultural dimension of the language phenomenon, which has a wide area of influence, for communication in human life, has become an important occupation today. In this context, in this study, it has been tried to reveal the difficulties of translation activity arising from cultural differences. The language universe, with its own material, passes through the cultural universe and finds the opportunity to reach other languages, cultures, and therefore universes, thanks to translation products.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akarsu, B. (1984). Wilhelm von Humbold’un Dil-Kültür Bağlantısı. Remzi Kitabevi.
  • Akbulut, A. N. (1995). Çeviri Eğitiminde öğrenciye çeviri Edinci Kazandırma. Çeviribilim1, Tömer.
  • Akerson, F. E. (1989). Yarın geliyorum, söz, Metis çeviri (s. 7). Metis Yayınları.
  • Aktaş, Ş. (1986). Edebiyatta üslup ve Problemleri üzerine. Akçağ Yayınları.
  • Aliyev, J. (2019). Dünya Edebiyatı açısından Çevrilemezlik/ Çevrilebilirlik. Türkish Studies Dergisi. 14(4).
  • Altay, A. (2001). Şiir Çevirisinde Çevrilemeyenler. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi.
  • Balcı, T. (1987). Ortaçlı ya da Eksiltili Tümcelerde çeviri ve öğrenme sorunları. 6. Germanistik sempozyumu, Mersin Üniversitesi. Mersin: Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • Boztaş, İ. (1999). Çeviri, çevirmen, dilbilim İlişkisi, Çeviride Eşdeğerlik ve kayıplar. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 10(2), 55–65.
  • Çakır, M. (1996). Çeviride Eşdeğerlik İlişkileri. Anadolu üniversitesi. Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(1). 93–107.
  • Damrosch, D. (2013). Dünya Edebiyatı nedir? (o. Köseoğlu, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Durak, M. (1998). TÖMER Çeviri Dergisi. 3(10).
  • Eliot, T. S. (1983). Kültür üzerine düşünceler (S. Kantarcıoğlu, Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Erten, A. (1993). Çeviri Ediminde kayıplar sorunu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 10(1), 315–330.
  • Even-Zohar, I. (2008). Yazınsal Çoğuldizge İçinde Çeviri Yazının Durumu. İçinde S. Paker (Çev.), Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir? Haz. Mehmet Rıfat (ss. 125–133). Sel Yayıncılık.
  • Göktürk, A. (2008). Çeviri: Dillerin dili. Yapı Kredi Yayınları.
  • Güttinger, F. (1963). Zielsprache. Theorie und Technik des Übersetzens. Manesse Verlag.
  • Hamidov, H. (1995) Düz yazıların çevirisinde yazarın dil üslubunun yeniden yaratmak problemleri. TÖMER Çeviri Dergisi. 11.
  • Hegel, G. W. F. (1994). Encyclopédie des sciences Philosophique I, la science de la logique, traduction Bernard Bourgeois. Librairie Philosophique J. Vrin.
  • Hermans, T. (2009). Translatability. In M. Baker & G. Saldanha (Eds.). Routledge encyclopedia of translation studies (pp. 300–303). Routledge.
  • Humboldt, W. V. (1949). Über die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluβ auf die geistige Entwicklung des Menschenge- schlechts. Claassen & Roether.
  • Humboldt, W. V. (1995). Schriften zur Sprache (M. Böhler, Çev.). Reclam.
  • İmer, K. (1990). Dile ve toplum. Gündoğan Yayınları.
  • Jespersen, o. (1925). Die Şprache, ihre Natur, Entwicklung und Entstehung. Hittmair-Weibel.
  • Kafka, F. (1999). Dönüşüm (A. Cemal, Çev.). Can Yayınları.
  • Kaplan, M. (1986). Kültür ve dil. Dergâh Yayınları.
  • Koller, W. (1979). Einführung in die Übersetzungswissenschaft. Quelle und Mayer.
  • Konmuş, S. (2007). Türkçe’de Franz Kafka ve Dönüşüm; Çeviribilimsel Karşılaştırmalı Bir İnceleme [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özbek, Y. (1988). Die Quellen der Übersetzungsprobleme. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • Paker, S. (1997). Çeviride yanlış’ın sorgulanması. TÖMER Çeviri Dergisi. 10.
  • Porzig, W. (1988). Das Wunder der Sprache. France Verlag.
  • Uygur, N. (1989). İnsan açısından edebiyat. Yapı Kredi Yayınları.
  • Venuti, L. (2013). ‘Translation Studies and World Literature’. Translation changes everything: Theory and practice. Routledge.
  • Zima, P. V. (1992). Komparastik, UTB. Francke Verlag.
APA BÜLBÜL m (2023). Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. , 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
Chicago BÜLBÜL melik Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. (2023): 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
MLA BÜLBÜL melik Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. , 2023, ss.68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
AMA BÜLBÜL m Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. . 2023; 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
Vancouver BÜLBÜL m Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. . 2023; 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
IEEE BÜLBÜL m "Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi." , ss.68 - 75, 2023. 10.5152/JSSI.2023.257168
ISNAD BÜLBÜL, melik. "Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi". (2023), 68-75. https://doi.org/10.5152/JSSI.2023.257168
APA BÜLBÜL m (2023). Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. Current perspectives in social sciences (Online), 27(1), 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
Chicago BÜLBÜL melik Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. Current perspectives in social sciences (Online) 27, no.1 (2023): 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
MLA BÜLBÜL melik Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. Current perspectives in social sciences (Online), vol.27, no.1, 2023, ss.68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
AMA BÜLBÜL m Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. Current perspectives in social sciences (Online). 2023; 27(1): 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
Vancouver BÜLBÜL m Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi. Current perspectives in social sciences (Online). 2023; 27(1): 68 - 75. 10.5152/JSSI.2023.257168
IEEE BÜLBÜL m "Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi." Current perspectives in social sciences (Online), 27, ss.68 - 75, 2023. 10.5152/JSSI.2023.257168
ISNAD BÜLBÜL, melik. "Bir Sorun Olarak Çeviri Etkinliğinin Anatomisi". Current perspectives in social sciences (Online) 27/1 (2023), 68-75. https://doi.org/10.5152/JSSI.2023.257168