Yıl: 2023 Cilt: 16 Sayı: 63 Sayfa Aralığı: 664 - 687 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/Joh.68431 İndeks Tarihi: 30-05-2023

FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz:
1789 Fransız İhtilali’nden sonra laiklik, eşitlik, özgürlük, cumhuriyet, demokrasi ve milliyetçilik gibi kavramların gelişmesine ve daha hızlı yayılmasına katkıda bulunan Fransa, kendini laik ve demokratik bir cumhuriyet olarak tanıtmaktadır. 1905 yılında din ve devlet birbirinden ayrılmış, din ferdi bir hak olarak görülmüştür. Ancak Fransız toplumun kozmopolit yapısı ve son zamanlarda meydana gelen olaylar nedeniyle laiklik daima Fransa’nın gündeminde kalmıştır. Özellikle “laik eğitim” 1789 Fransız İhtilali’nden bugüne kadar sürekli üzerinde önemle durulan bir konu olmuştur. Çünkü vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimi konuları Fransız toplumunun en çok önemsediği konular arasında yer almaktadır. Şüphesiz disiplinlerarası bir ders olan Sosyal Bilgilerin iyi bireyler yetiştirilmesindeki payı büyüktür. Bu bağlamda Sosyal Bilgiler gibi vatandaşlık eğitiminde öncü olan derslerin öğretim programlarının eşitlikçi ve laik bir biçimde oluşturulması ülkelerin geleceği açısından hayati öneme sahiptir. Fransa’da Sosyal Bilgiler dersinin muadili Tarih-Coğrafya dersidir. Bu ders ortaokulun (collège) bütün sınıf seviyelerinde zorunlu olarak okutulmaktadır. Bu çalışmada nüfusunun yaklaşık %10’unu Müslümanların oluşturduğu Fransa’nın Tarih-Coğrafya Dersi Öğretim Programının laiklik açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel bir çalışma olan bu araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada; Tarih-Coğrafya Dersi Öğretim Programında bulunan dini öğelerin tarih eğitimi kapsamında ve bilimsellik ilkesi doğrultusunda yer aldığı, öğretim programında bütün dinlere eşit bir şekilde yaklaşıldığı ve bu konuda öğretim programının tarafsız olduğu, herhangi bir dine yönelik olarak olumsuz ifadelere yer verilmediği, öğretim programının laik bir doğrultuda oluşturulduğu gibi sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca öğretim programında laikliği doğrudan konu alan herhangi bir temanın veya konunun olmadığı görülmüştür. Bu sonuçlar doğrultusunda öğretim programında likliği doğrudan konu alan temalara ve konulara yer verilmesi önerilmiştir.
Anahtar Kelime:

Examination of France’s Social Studies Curriculum in Terms of Secularity

Öz:
France that has contributed to the development and more rapid expansion of concepts such as secularity, equality, freedom, republic, democracy and nationalism after the 1789 French Revolution introduces themselves as a secular and democratic republic. In 1905, religion and state were separated and religion was considered an individual right. However, due to the cosmopolit structure of the French community and recent events, secularity has always remained on the agenda in France. “Secular education” in particular has continuously been overemphasized since the 1789 French Revolution until today. It is because citizenship and citizenship education are among the subjects that the French community attaches great importance to. In this context, creating the curricula of lessons like Social Studies that lead in citizenship education in an equalitarian and secular way is of vital importance for the future of countries. In France, the equivalent of Social Studies lesson is History-Geography lesson. This lesson is taught as a compulsory class in all college grades. This study aims to examine the History-Geography Curriculum in France, where nearly 10% of the population are Muslims, in terms of secularity. The qualitative study used the document analysis method. In the study, it was found that religious elements in the History-Geography Curriculum were included within the scope of history education and in line with the principle of scientificness, the curriculum approached all religions equally and objectively, there were no negative statements about religions and the curriculum was created in accordance with secularity.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktaş, V., Yaman, T. & Kara, İ. (2022). Fransa ortaokullarında sosyal bilgiler dersi kapsamında okutulan ders kitaplarındaki görsellerin çokkültürlülük bağlamında incelenmesi. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 5(1), 1-21. https://doi.org/10.53046/ijotem.1028599
  • Aydın, M., Kara, İ. & Tokmak, A. (2023). Fransa sosyal bilgiler dersi öğretim programının genel yapı ve konu kapsamı açısından incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 1-23.
  • Bahçekapılı, M. (2018). Fransa’da laiklik, islam, müslümanlar ve din eğitimi politikaları. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, (6), 11-50.
  • Bauberot, J. (2003). Fransa: Laik Cumhuriyet, Avrupa Birligi Ülkelerinde Dinler ve Laiklik, (Çev. Fazlı Arabacı), Ufuk Kitapları.
  • Baxter, P. & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The Qualitative Report, 13(4), 544-559.
  • Berberi, V. (2015). L’histoire-géographie en classe. Annales. Histoire, Sciences Sociales, 70(1), 151-159. https://www.cairn.info/revue-annales-2015-1- page-151.htm, Erişim tarihi: 14.01.2023.
  • Collectif (2016a). Histoire gėographie 4’e cycle 4- livre de l’ėleve. Lelivrescolaire.fr. https://www.lelivrescolaire.fr/books/16858483, Erişim tarihi: 14.01.2023.
  • Collectif (2016b). Histoire gėographie 5’e cycle 4- livre de l’ėleve. Lelivrescolaire.fr. https://www.lelivrescolaire.fr/books/15110093, Erişim tarihi: 14.01.2023.
  • Collectif (2021). Histoire gėographie 3’e cycle 4- livre de l’ėleve. Lelivrescolaire.fr. https://www.lelivrescolaire.fr/books/20135283, Erişim tarihi: 14.01.2023.
  • Collectif (2022). Histoire gėographie 6’e cycle 3- livre de l’ėleve. Lelivrescolaire.fr. https://www.lelivrescolaire.fr/books/53726037, Erişim tarihi: 14.01.2023.
  • Crabtree, B. F. & Miller, W. L. (1999). Doing Qualitative Research. Sage Publications.
  • Çakmak, M. & Gürbüz, H. (2014). Biyoloji dersi ortaöğretim programının eğitim durumları öğesine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 299-312.
  • Delahaye, J. P. (2015). La charte de la laïcıté à l’école, un outil pédagogique pour faire partager les valeurs de la république. Administration & Éducation, 4, 33-41. https://doi.org/10.3917/admed.148.0033
  • Dinç, S. (2008). Atatürkçü Düşünce Sistemine göre Lâiklik ilkesi. Çukurova Üniversitesi.
  • Durand-Prinborgne, C. (2005). Laïcité dans le service public de l’éducation, Cahiers de la recherche sur les droits fondamentaux. Open Edition Journals, 5, 23-32. https://doi.org/10.4000/crdf.7253
  • Eroğlu, H. (1981). Türk Devrim Tarihi. Sanem Matbaası.
  • Foster, N. (1995). The analysis of company documentation. In C. Cassell & G. Symon (Eds.), Qualitative Methods in Organizational Research: A Practical Guide. Sage
  • Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of Qualitative Research, 2(105), 163-194.
  • Grandner, É. (2021). Étude Comparée de L’éducation à la Citoyenneté Entre la France et le Royaume-Uni. These de master métiers de l’enseignement de l’éducation et de la formation, Sciences de l’Homme et Société de Université de Bordeaux.
  • Kara, İ. (2022). Fransa’daki Ortaokullarda Vatandaşlık Eğitiminin İncelenmesi. Doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Kavas, A. (2012). Fransa'da din-devlet ayrımı kanunu ve ülkelerinde dışlanan din adamlarının Osmanlı Devleti’ne sığınması meselesi. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, 0(15), 109-130.
  • Kavas, A. (2016). Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi. Ensar Yayın Grubu.
  • Lebrun, J. & Niclot, D. (2012). La problématisation des apprentissages enenseignement de l’histoire-géographie: Quels cadres de référence, quelsfondements? Nouveaux Cahiers de la Recherche en Éducation, 15(1), 3-4. https://doi.org/10.7202/1013375ar
  • Leininger-Frézal, C., Ogier, A. & Genevois, S. (2014). Que valent les apprentissages en histoire, géographie et éducation à la citoyenneté? Actes du colloque international de didactique de l’histoire de la géographie et de l’éducation à la citoyenneté. Hal Open Science. https://hal.science/hal 01951162/document, Erişim tarihi: 15.01.2023.
  • Menard, C. (2019). La Laïcité au Collège: Les Pratiques Enseignantes de Renormalisation du Curriculum Prescrit: Déplacements et Hybridation des Conceptions de la Laïcité. Thèse de doctorat inédite, Sciences de l’Education de l’Education Psychologie Information Communication de l’Université de Lyon.
  • Merriam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. Jossey-Bass Publishers.
  • Ministère de l'éducation Nationale (2015). Valeurs de la Republique et Laitice. İnspection Generale de l’Education National.
  • Ministère Français De L'éducation Nationale (2021). Programme D’enseignement de L’histoire et de la Géographie. https://www.education. gouv.fr/au-bo-special-du-26-novembre-2015-programmes-d enseignement-de-l-ecole-elementaire-et-du-college-3737, Erişim tarihi: 15.01.2023.
  • Nicole, A. (2007). Débats argumentés et laïcité en histoire-géographie. Pour une propédeutique à l’enseignement du fait religieux. Revue de Recherches en Éducation, 39, 107-123. https://doi.org/10.3406/spira.2007.1258
  • Özek, Ç. (1982). Devlet ve Din. Ada Yayınları.
  • Toulemonde, B. (2016). La laïcité et le droit. La laïcité de l’enseignement. Administration & Éducation, 3, 23-28. https://doi.org/10.3917/admed.151. 0023
  • Turan, Ş. (1996). Türk Devrim Tarihi (1923-1938). Bilgi Yayınevi.
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2019). Türkiye-Fransa İlişkileri. http://www.mfa.gov.tr/turkiye-fransa-siyasi-iliskileri.tr.mfa, Erişim tarihi: 15.01.2023.
  • Wach, E. & Ward, R. (2013). Learning About Qualitative Document Analysis. IDS.
  • Vezier, A. (2022). Éducation à la laïcité et enseignement laïque du fait religieux: Enjeux d’une pédagogie du discernement. Education et Socialisation-Les Cahiers du CERFEE, 48, 1-12. https://doi.org/10.4000/edso.2964
  • Yıldırım, M. (2018). Fransa’da Laiklik Anlayışı. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (11. Baskı). Seçkin Yayınevi.
APA KARA P, TOKMAK A (2023). FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
Chicago KARA Ph. D. İlyas,TOKMAK AHMET FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. (2023): 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
MLA KARA Ph. D. İlyas,TOKMAK AHMET FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 2023, ss.664 - 687. 10.29228/Joh.68431
AMA KARA P,TOKMAK A FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2023; 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
Vancouver KARA P,TOKMAK A FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2023; 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
IEEE KARA P,TOKMAK A "FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ." , ss.664 - 687, 2023. 10.29228/Joh.68431
ISNAD KARA, Ph. D. İlyas - TOKMAK, AHMET. "FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ". (2023), 664-687. https://doi.org/10.29228/Joh.68431
APA KARA P, TOKMAK A (2023). FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi, 16(63), 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
Chicago KARA Ph. D. İlyas,TOKMAK AHMET FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi 16, no.63 (2023): 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
MLA KARA Ph. D. İlyas,TOKMAK AHMET FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi, vol.16, no.63, 2023, ss.664 - 687. 10.29228/Joh.68431
AMA KARA P,TOKMAK A FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi. 2023; 16(63): 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
Vancouver KARA P,TOKMAK A FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi. 2023; 16(63): 664 - 687. 10.29228/Joh.68431
IEEE KARA P,TOKMAK A "FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ." Tarih Okulu Dergisi, 16, ss.664 - 687, 2023. 10.29228/Joh.68431
ISNAD KARA, Ph. D. İlyas - TOKMAK, AHMET. "FRANSA SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ LAİKLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ". Tarih Okulu Dergisi 16/63 (2023), 664-687. https://doi.org/10.29228/Joh.68431