DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ
Yıl: 2023 Cilt: 16 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 430 - 443 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.25287/ohuiibf.1193224 İndeks Tarihi: 30-05-2023
DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ
Öz: Bir toplumun en önemli kaynağı çocuklarıdır. Ülkeler arası gelişmişlik karşılaştırmalarında en çok tercih edilen gösterge bebek ölüm oranları olmaktadır. Bir ülkenin bebek ölüm oranına bakılarak ülkenin refah düzeyi, insanların temel sağlık hizmetlerine erişip erişememe durumu ve yeterli düzeyde beslenmenin olup olmadığı gibi birçok konu hakkında bilgi sahibi olunabilir. Bu kapsamda ele alınan bu araştırma, bebek ölümlerinin en fazla yaşandığı düşük gelirli ülkelerde beslenme ile ilişkisini ortaya koymak amacı taşımaktadır. Araştırma kapsamında 58 ülkeye ait beslenme ve temiz suyla ilgili göstergelerin bebek ölüm oranı üzerinde etkisi panel veri analiz yöntemi ile incelenmiştir. Değişkenlerin zaman boyutu 2000-2019 dönemlerini kapsamaktadır. Araştırma sonuçları incelendiğinde düşük gelir grubu ülkelerde gıda derinliğinde gerçekleşen %1 düzeyinde bir artışın gerçekleşmesi durumunda gerçekleşen bebek ölümlerinde %0,43 düzeyinde bir azalışın olabileceği tespit edilmiştir. Diğer taraftan yoksulluk düzeyinin yaygınlaşmasında bebek ölümleri üzerinde artırıcı bir etki yaptığı ve model içerisinde anlamlı çıktığı görülmektedir. Ayrıca bebek ölümleri üzerindeki en yıkıcı etkinin gıda derinliğindeki artış olduğu ve bu sebepten yeterli gıdaya ulaşımın sağlanmasının hayati öneme sahip olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelime: INVESTIGATION OF NUTRITIONAL STATUS OF LOW INCOME COUNTRIES WITH PANEL DATA
Öz: The most important resource of a society is its children. Infant mortality rates are the most preferred indicator in development comparisons among the countries. By looking at the infant mortality rate of a country, information can be obtained on many issues such as the country's welfare level, whether people can access basic health services and whether there is adequate nutrition. In this context, this study aims to reveal its relationship with nutrition in low-income countries where infant mortality is highest. Within the scope of the research, the effect of indicators related to nutrition and clean water belonging to 58 countries on infant mortality rate was examined by panel data analysis method. The time dimension of the variables covers the 2000-2019 periods. When the results of the research are examined, it has been determined that if there is an increase of 1% in the depth of food in low-income countries, there may be a decrease of 0.43% in infant mortality. On the other hand, it is seen that the prevalence of poverty has an increasing effect on infant mortality and it is significant in the model. In addition, it is seen that the most devastating effect on infant mortality is the increase in the depth of food, and for this reason, providing access to sufficient food is of vital importance.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Açıkgöz, E., Uygurtürk, H., & Korkmaz, T. (2015). Analysis of factors affecting growth of pension mutual funds in turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 427– 433. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ijefi/issue/31969/352140/
- Agedew E., & Shimeles, A. (2016). Acute undernutrition (wasting) and associated factors among children aged 6–23 months in Kemba Woreda, Southern Ethiopia: a community based cross- sectional study. Int J Nutr Sci Food Technol, 2(2): 59–66. Erişim Adresi: https://www.semanticscholar.org/paper/Acute-undernutrition-(Wasting)-and-Associated- among-Agedew/ba59a772095209f0d724fdf06ef7731d9adae1d4/
- Bain, L. E., Awah, P. K., Geraldine, N., Kindong, N. P., Sigal, Y., & Bernard, N. (2013). Malnutrition in Sub-Saharan Africa: burden, causes and prospects. Pan Afr Med J, 15: 120. http://dx.doi.org/10.11604/pamj.2013.15.120.2535
- Baltagi, B. H. (2005). Economic analysis of panel data. 3. Edition, Great Britain: John Wiley & Sons INC.
- Biasini, F. J., De Jong, D., Ryan, S., Thorsten, V., Bann, C., Bellad, R., Mahantshetti, N. S., Dhaded, S. M., Pasha, O., Chomba, E., Goudar, S. S., Carlo, W. A., & McClure, E. (2015). Development of a 12 month screener based on items from the bayley II scales of infant development for use in low middle income countries. Early Human Development, 91(4), 253–258. https://doi.org/10.1016/j.earlhumdev.2015.02.001.
- Corkins, M. R. (2017). Why is diagnosing pediatric malnutrition important? nutrition in clinical practice. American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, 32(1), 15–18. https://doi.org/10.1177/0884533616678767.
- Dewey, K. G., Wessells, K. R., Arnold, C. D., Prado, E. L., Abbeddou, S., Adu-Afarwuah, S., Ali, H., Arnold, B. F., Ashorn, P., Ashorn, U., Ashraf, S., Becquey, E., Bendabenda, J., Brown, K. H., Christian, P., Colford, J. M., Dulience, S., Fernald, L., Galasso, E., Hallamaa, L., ... Stewart, C. P. (2021). Characteristics that modify the effect of small-quantity lipid-based nutrient supplementation on child growth: an individual participant data meta-analysis of randomized controlled trials. The American Journal Of Clinical Nutrition, 114(1), 15–42. https://doi.org/10.1093/ajcn/nqab278.
- Djoumessi, Y. F. (2022). The impact of malnutrition on infant mortality and life expectancy in Africa. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 103–104. https://doi.org/10.1016/j.nut.2022.111760.
- Gebremaryam, T., Amare, D., Ayalew, T., Tigabu, A., & Menshaw, T. (2022). Determinants of severe acute malnutrition among children aged 6-23 months in bahir dar city public hospitals, Northwest Ethiopia, 2020: a case control study. BMC Pediatrics, 22(1), 296. https://doi.org/10.1186/s12887-022-03327-w.
- Gujurati, D. N. (2004). Basic econometrics. McGraw Hill: New York. Hitchings, M., Berthé, F., Aruna, P., Shehu, I., Hamza, M. A., Nanama, S., Steve-Edemba, C., Grais, R.
- F... Isanaka, S. (2022). Effectiveness of a monthly schedule of follow-up for the treatment of uncomplicated severe acute malnutrition in Sokoto, Nigeria: A cluster randomized crossover trial. PLoS Medicine, P19(3), e1003923. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1003923.
- Islam, M. Z., Billah, A., Islam, M. M., Rahman, M., & Khan, N. (2022). Negative effects of short birth interval on child mortality in low- and middle-income countries: A systematic review and meta- analysis. Journal Of Global Health, 12, 04070. https://doi.org/10.7189/jogh.12.04070.
- Kaçar, D. , Polat, E. & Zorlu, P. (2022). Beş yaş altında malnütrisyon tanısı ile üçüncü basamak bir merkezde yatırılarak izlenen olguların değerlendirilmesi. Pamukkale Medical Journal, 15 (3), 433–440 . https://doi.org/10.31362/patd.1013058.
- Muluye, S. D., Lemma, T. B., & Diddana, T. Z. (2020). Effects of nutrition education on improving knowledge and practice of complementary feeding of mothers with 6- to 23-month-old children in daycare centers in hawassa town, Southern Ethiopia: an institution-based randomized control trial. Journal Of Nutrition And Metabolism, 2020, 6571583. https://doi.org/10.1155/2020/6571583.
- Munoz, N., Litchford, M., Cox, J., Nelson, J. L., Nie, A. M., & Delmore, B. (2022). Malnutrition and pressure ınjury risk in vulnerable populations: application of the 2019 international clinical practice guideline. Advances İn Skin & Wound Care, 35(3), 156–165. https://doi.org/10.1097/01.ASW.0000816332.60024.05.
- Pemunta, N. V., & Fubah, M. A. (2015). Socio-cultural determinants of infant malnutrition in Cameroon. Journal Of Biosocial Science, 47(4), 423–448. https://doi.org/10.1017/S0021932014000145.
- Picot, J., Hartwell, D., Harris, P., Mendes, D., Clegg, A. J., & Takeda, A. (2012). The effectiveness of interventions to treat severe acute malnutrition in young children: a systematic review. Health Technology Assessment (Winchester, England), 16(19), 1–316. https://doi.org/10.3310/hta16190.
- Pravana, N. K., Piryani, S., Chaurasiya, S. P., Kawan, R., Thapa, R. K., & Shrestha, S. (2017). Determinants of severe acute malnutrition among children under 5 years of age in Nepal: a community-based case-control study. BMJ Open, 7(8), e017084. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2017-017084.
- Prüss-Ustün, A., Wolf, J., Bartram, J., Clasen, T., Cumming, O., Freeman, M. C., Gordon, B., Hunter, P. R., Medlicott, K., & Johnston, R. (2019). Burden of disease from inadequate water, sanitation and hygiene for selected adverse health outcomes: An updated analysis with a focus on low- and middle-income countries. International Journal Of Hygiene And Environmental Health, 222(5), 765–777. https://doi.org/10.1016/j.ijheh.2019.05.004.
- Saavedra J. M. (2022). The changing landscape of children's diet and nutrition: new threats, new opportunities. Annals Of Nutrition & Metabolism, 78(2), 40–50. https://doi.org/10.1159/000524328.
- Teshome F. & Tadele A. (2022). Trends and determinants of minimum acceptable diet intake among infant and young children aged 6–23 months in Ethiopia: a multilevel analysis of Ethiopian demographic and health survey, BMC Nutrition, 8(1), 44. https://doi.org/10.1186/s40795-022- 00533-8.
- Tüzün, H. (2022). Türkiye'de bebek ölüm hızı ve beş yaş altı ölüm hızına ilişkin faktörler: il verileriyle ekolojik bir çalışma. Çocuk Dergisi, 21(3), 221–230. https://doi.org/10.26650/jchild.2021.993630.
- United Nations International Children's Emergency Fund. (2019). Dünya çocuklarının durumu; çocuklar, yiyecek ve beslenme: değişen bir dünyada iyi büyümek. ISBN: 978-92-806-5003-7. United Nations International Children's Emergency Fund. (2020). NutriDash: facts and figures nutrition programme data for the SDGs (2015–2030). Erişim Adresi: https://www.unicefnutridash.org.
- Uribe-Quintero, R., Álvarez-Castaño-Castaño, L. S., Caicedo-Velásquez, B., & Ruiz-Buitrago, I. C. (2022). Trends in undernutrition mortality among children under five years of age and adults over 60. Scielo, 42(1), 41–53. https://doi.org/10.7705/biomedica.5937.
- Salmuth, V., Brennan, E., Kerac, M., McGrath, M., Frison, S., & Lelijveld, N. (2021). Maternal-focused interventions to improve infant growth and nutritional status in low-middle income countries, A systematic review of reviews. PloS One, 16(8), e0256188. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0256188.
| APA | Korkmaz K, şenol o, akbulut f (2023). DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. , 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| Chicago | Korkmaz Katip,şenol osman,akbulut fevzi DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. (2023): 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| MLA | Korkmaz Katip,şenol osman,akbulut fevzi DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. , 2023, ss.430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| AMA | Korkmaz K,şenol o,akbulut f DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. . 2023; 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| Vancouver | Korkmaz K,şenol o,akbulut f DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. . 2023; 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| IEEE | Korkmaz K,şenol o,akbulut f "DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ." , ss.430 - 443, 2023. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| ISNAD | Korkmaz, Katip vd. "DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ". (2023), 430-443. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1193224 |
| APA | Korkmaz K, şenol o, akbulut f (2023). DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| Chicago | Korkmaz Katip,şenol osman,akbulut fevzi DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16, no.2 (2023): 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| MLA | Korkmaz Katip,şenol osman,akbulut fevzi DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.16, no.2, 2023, ss.430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| AMA | Korkmaz K,şenol o,akbulut f DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2023; 16(2): 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| Vancouver | Korkmaz K,şenol o,akbulut f DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2023; 16(2): 430 - 443. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| IEEE | Korkmaz K,şenol o,akbulut f "DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ." Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, ss.430 - 443, 2023. 10.25287/ohuiibf.1193224 |
| ISNAD | Korkmaz, Katip vd. "DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ ÜLKELERİN YETERSİZ BESLENME DURUMUNUN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ". Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16/2 (2023), 430-443. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1193224 |
