
Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 172 Sayfa Aralığı: 205 - 220 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-06-2023
Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri
Öz: Gökçeada, Ege Denizi’nin kuzeydoğusunda, Çanakkale Boğazı’nın batısındadır ve Türkiye’nin en büyük adasıdır. Doğal limanları ve Boğazlara yakın olması nedeniyle tarih boyunca deniz ticaretinde önemli bir rol oynayan adada, tarih boyunca farklı kültürlerin yerleşimleri ve mücadeleleri gerçek- leşmiştir. Gökçeada’da farklı kültürlerin karakteristik özelliklerini taşıyan özgün konut örnekleri bulunmaktadır. Basit geometrik bir forma sahip konutların işlevsel özelliği ön plana çıkmaktadır. Ege Adaları’ndaki taş mimariye dayalı yapısal özellikler Gökçeada konut mimarisinin de temelini oluşturur. Genellikle iki katlı, iki veya üç odaya sahip konutların plan biçimi kullanıcının ihtiyaçlarına ve ekono- mik gelir düzeyine göre değişmektedir. Andezit taşı, kumtaşı gibi yöresel malzeme dokusu, yığma yapı sistemine sahip strüktürel duvarlar ve ahşap konstrüksiyonlu kırma çatılar konutların belirgin yapısal özellikleridir. Konutların önemli bir bölümü geçmişte yaşanan göç nedeniyle terkedilmiş ve iklimsel etkenlerin etkisiyle bozulmaya başlamıştır. Özellikle Erenköy’de çok sayıda boş durumda, kısmen veya tamamen yıkılmış çok sayıda taş konut bulunmaktadır. 1972 tarihinde imzalanan Dünya Mirası Sözleşmesi’ne bağlı olarak, dünyada doğal ve kültürel değerlerin korunması konusunda farklı uzmanların ve ev sahibi pozisyonundaki halkın ortak bakış açısıyla hareket etmesi daha da önem kazanmıştır. Terkedilmiş konut yapılarında oluşan bozulma verilerinin belirlenmesi ve nedenlerinin analiz edilmesi bölgedeki kültürel mirası koruma yolunda atılacak önemli adımlardan birisidir. Bu çalışmada, yerinde gözlem yoluyla incelenen Dereköy’deki terkedilmiş konutların strüktürel, kons- trüktif, malzeme ve yapım tekniğine bağlı bozulma süreci analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime: STRUCTURAL ANALYSIS OF A LOST ARCHITECTURAL HERITAGE: TRADITIONAL GÖKÇEADA-DEREKOY HOUSES
Öz: Located in the northeast of the Aegean Sea, west of the Dardanelles Strait, Gökçeada is Turkey’s larg- est island. Throughout history, settlements and struggles of different cultures have occurred on the island, which has played an important role in maritime trade due to its natural harbors and proximity to the Straits. Gökçeada hosts some unique housing examples with characteristics of different cul- tures. Offering a simple geometric form, the functional features of the houses come to the forefront. Structural features based on stone architecture in the Aegean Islands also form the basis of the resi- dential architecture of Gökçeada. The layout of the two-storey, two or three-room houses generally varies according to the user’s needs and economic income level. The texture of local materials, such as andesite and sandstone, structural walls erected with the masonry building system, and wooden- construction hipped roofs are distinctive structural features of said residences. A significant portion of these houses have been abandoned due to past migration and have begun to deteriorate with the effect of climatic factors. Dereköy, in particular, is home to many vacant, partially or completely destroyed stone houses. As per the World Heritage Convention signed in 1972, it has become even more crucial for all experts and the people in the host position to act with a common perspective on the protection of the world’s natural and cultural values. Determining the data of deterioration in abandoned residential buildings and analyzing their causes is one of the important steps to be taken towards preserving the region’s cultural heritage. Thus, the deterioration process related to the structural, constructive, material and construction techniques of the abandoned houses in Dereköy, which was examined in-situ, was analyzed and evaluated in this study.resenting the love theme at the art works about Eros and Psykhe, this symbol is also represent the loyalty.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Ağaryılmaz, İ. ve E. O. Polat 2002. “Gökçeada Yerleşim Yerleri ve Mimarisi”, Gökçeada-Yeşil ve Mavinin Özgür Dünyası: 95-117. Gökçeada Belediyesi, Gökçeada.
- Akşit, İ., V. Tolun, F. Özkök ve A. Kaşıkçı 2010. Gökçeada. Mas Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş.
- Atalay, A. 2008. "Gökçeada’nın Sürdürülebilir Kalkınmasında Sektörel Önceliklendirmenin Önemi", Gökçeada Değerleri Sempozyumu (26-27 Ağustos): 13-24. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları 78.
- Bayram, S. 2016. Dereköy (Gökçeada İlçesi) Monografyası. Çanakkale Onsekiz Mart Üniveritesi Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı, Çanakkale.
- Charola, A. E. 2000. "Salts in the Deterioration of Porous Materials: 2000 an Overview", Journal of the American Institute for Conservation 39: 3.
- Demircan, Y. 1997. "Kanûnî’nin Vakıflarından İmroz ve Semendirek (16. ve 17. Yüzyıllar)", Türk Kültürü 415: 649-656.
- Dündar, M. 2012. "Gökçeada-Osmanlı Devri Mimarisi", International Journal of Human Sciences 9/2: 553-569.
- Emecen, F. M. 2002. "İmbros’tan İmroz ve Gökçeada’ya Bir Adanın Tarihi Geçmişi", Gökçeada-Yeşil ve Mavinin Özgür Dünyası: 55-61. Gökçeada Belediyesi, Gökçeada.
- Güler, A. C. 2020. "Paylaşılan Miras Kavramı Gökçeada (İmroz)". Mimarlık Dergisi 414: 53-58.
- Günay, R. 1998. Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
- Güzel, B. 2012. Açık Deniz Rüzgâr Enerjisi, Fizibilite Adımları ile Bozcaada ve Gökçeada Örnek Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Enerji Enstitüsü Enerji Bilim ve Teknoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
- Harmankaya, S. ve B. Erdoğdu 2001. "Prehistoric Survey at Gökçeada-Turkey in 1999", University of Durham and Newcastle Upon Tyne Archaeological Reports 1999/2000: 28-35.
- Hüryılmaz, H. 2001. “Gökçeada Yenibademli Höyük 1999 Yılı Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı 22/I: 247-258.
- Hüryılmaz, H. 2002. "Yenibademli Höyük: Kuzeydoğu Ege Denizi’nde Bir Erken Tunç Çağı Yerleşmesi", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 19/1: 27-44.
- Hüryılmaz, H. 2003. “2001 Yılı Yenibademli Kazı Sonuçları”, Kazı Sonuçları Toplantısı 24/I: 95-104.
- Hüryılmaz, H. 2006a. “Gökçeada-Yenibademli Topluluğunun Erken Bronz Çağı’nda Karma Besin Ekonomisi”, A. Erkanal-Öktü vd. (eds.) Hayat Erkanal’a Armağan. Kültürlerin Yansıması: 430-439. Homer Kitapevi, İstanbul.
- Hüryılmaz, H. 2006b. Kuzeydoğu Ege Denizi’nin Rüzgârlı Bahçesi: Gökçeada. Gökçeada Belediyesi, Çanakkale.
- Hüryılmaz, H. 2007. "Gökçeada-Yenibademli Höyük: 5000 Yıllık Bir Yerleşmede Sosyal Yaşam", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türkiye Sosyal Bilimler Dergisi 17: 85-100.
- Kahraman, S. Ö. 2005. "Geçmişten Bugüne Gökçeada’ya Yerleşimlerin Dağılışında Etkili Olan Faktörler", İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi 14: 25-42.
- Karaman, Ö. Y. ve M. T. Zeren 2010. "Geleneksel Türk Konutunda Kullanılan ve Kâgir Sistemi Destekleyen Ahşap Yapısal Elemanların Önemi ve Bozulma Nedenleri", DEÜ Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 12/2: 75-87.
- Kuban, D. 1995. Türk “Hayat”lı Evi. Ziraat Bankası, İstanbul.
- Küçükerman, Ö. 1973. Anadolu’daki Geleneksel Türk Evinde Mekân Organizasyonu Açısından Odalar. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul.
- Özbek, Ç. 2008. "Antik Çağlarda Gökçeada", Çanakkale İli Değerleri Sempozyumu, Gökçeada Değerleri Sempozyumu: 59-67. Çanakkale.
- Öztürk, H. 2001. “Gökçeada’nın Jeomorfolojik ve Hidrojeolojik Yapısının Yerleşim Planlaması İçin Önemi”, Ulusal Ege Adaları 2001 Toplantısı Bildiriler Kitabı: 1-9. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayınları, Çanakkale.
- Turhan, A. 1997. Gökçeada Sivil Mimari Örnekleri Cephe Analizleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
APA | Göçer C (2023). Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. , 205 - 220. |
Chicago | Göçer Caner Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. (2023): 205 - 220. |
MLA | Göçer Caner Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. , 2023, ss.205 - 220. |
AMA | Göçer C Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. . 2023; 205 - 220. |
Vancouver | Göçer C Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. . 2023; 205 - 220. |
IEEE | Göçer C "Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri." , ss.205 - 220, 2023. |
ISNAD | Göçer, Caner. "Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri". (2023), 205-220. |
APA | Göçer C (2023). Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. Arkeoloji ve Sanat, (172), 205 - 220. |
Chicago | Göçer Caner Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. Arkeoloji ve Sanat , no.172 (2023): 205 - 220. |
MLA | Göçer Caner Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. Arkeoloji ve Sanat, vol., no.172, 2023, ss.205 - 220. |
AMA | Göçer C Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. Arkeoloji ve Sanat. 2023; (172): 205 - 220. |
Vancouver | Göçer C Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri. Arkeoloji ve Sanat. 2023; (172): 205 - 220. |
IEEE | Göçer C "Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri." Arkeoloji ve Sanat, , ss.205 - 220, 2023. |
ISNAD | Göçer, Caner. "Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy Evleri". Arkeoloji ve Sanat 172 (2023), 205-220. |