Yıl: 2023 Cilt: 26 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 560 - 569 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618 İndeks Tarihi: 06-06-2023

Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi

Öz:
Bu çalışma, Akdeniz meyvesineği (Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae))’nin ergin popülasyon gelişimi ve kültür bitkilerindeki zarar oranını belirlemek amacıyla 2021 yılında Iğdır ili Merkez ilçeye bağlı köylerde elma, armut, şeftali ve nektarin bahçelerinde yürütülmüştür. Zararlının popülasyonu bölgeyi temsilen Bayraktutan, Çalpala, Kuzugüden ve Küllük köylerinde birer meyve bahçesinde feromon ihtiva eden delta tuzak + McPhail tipi tuzaklar kullanılarak takip edilmiştir. Bahçelere yerleştirilen tuzaklar yerden 1.5 – 2.0 m yükseklikte ağaçların dışa bakan dallarının güney ve güney doğu yönüne yerleştirilmiştir. Tuzaklarda yakalanan erginlerin sayımı 5 Eylül 2021 ile 21 Kasım 2021 tarihleri arasında haftada bir kez yapılmıştır. Meyvelerdeki zarar oranı erginlerin tuzaklarda görülmeye başladığı tarihten itibaren iki haftada bir bahçelerden rastgele seçilen 50 armut, elma, şeftali veya nektarin meyveleri incelenerek belirlenmiştir. Akdeniz meyve sineği ergin popülasyonunun en yüksek seviyesi 24 Ekim 2021 tarihinde kayıt edilmiştir. İlk erginler 5 Eylül tarihinde görülmüştür. Zararlı popülasyonu 24 Ekim tarihinde tuzak başına en fazla yoğunluğa 200 ergin/hafta ile ulaşırken, 14 Kasım tarihinde 73 ergin/hafta ile ikinci en yüksek popülasyon yoğunluğuna ulaşıldığı tespit edilmiştir. Meyve bahçelerine göre en yüksek hasar oranı olan meyve türü, Bayraktutan lokasyonunda nektarin %17.6, Çalpala lokasyonunda şeftali %12, Kuzuguden lokasyonunda %8.4, Küllük lokasyonunda şeftali %18.4 olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Determination of Population Development, Density and Infection Rate of Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae) in Orchards of Iğdır Province

Öz:
This study was carried out by the Mediterranean fruit fly (Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae)) was carried out in apple, pear, peach and nectarine orchards in the villages of Iğdır Province Central district in 2021 in order to determine the population development and damage rate of the Mediterranean fruit fly (Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae)). The population of the pest was followed by using delta trap and delta trap + McPhail type (Decis Trap) traps containing pheromone and attractant in an orchard in Bayraktutan, Çalpala, Kuzugüden and Küllük villages, representing the region. Traps placed in the gardens are placed at a height of 1.5 – 2 m from the ground, on the outward facing branches of the trees, in the south-south east direction. Counting of adults caught in the traps was done once a week between 5 September 2021 and 21 November 2021. The damage rate on fruits was determined by examining 50 randomly selected pear, apple, peach or nectarine fruits from the orchards every two weeks from the date the adults started to appear in the traps. The highest level of Mediterranean fruit fly adult population was recorded on 24 October 2021. The first adults were seen on September 5th. While the highest density per trap was reached with 200 adults/week on October, it was determined that the second highest population density was reached with 73 adults/week on 14 November. According to the fruit gardens, the highest damage rate is the fruit type, 17.6% of nectar in the Bayraktutan location, 12% of peaches in the Çalpala location, 8.4% in the Kuzugüden location, 18.4% peach in the Küllük location.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alemany, A., Miranda, M.A., Alonso, R., & Escorza, C. M. (2006). Changes in the spatial and temporal population density of the Mediterranean fruit fly (Diptera: Tephritidae) in a citrus orchard. Spanish Journal Agricultue Research, 4 (2), 161-166.
  • Başpınar, H., Çakmak, İ., Başpınar, N., & Koçlu, N. (2009). Aydın ili meyve bahçelerinde Akdeniz meyve sineği Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin biyo-ekolojisi, popülasyon dalgalanmaları, doğal düşmanları ve zararı üzerine çalışmalar, Tübitak-Tovag, 105, 178 sy.
  • Bergsten, D., Lance, D., & Stefan, M. (1999). Mediterranean Fruit Flies and Their Management in the U.S.A. The Royal Society of Chemistry, 10, 207-212.
  • Bodenheimer, F.S. (1958). Türkiye’de Ziraata ve Ağaçlara Zararlı Olan Böcekler ve Bunlarla Savaş Hakkında bir Etüt, Ankara, 320 sy.
  • Cingöz, L. (2015). Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu, Erdemli, Mersin, 65 sy.
  • Demirdere, A. (1961). Çukurova Bölgesinde Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata Wiedemann)’nin Biyolojisi ve Mücadelesi Üzerinde Çalışmalar. Tarım Bakanlığı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Umum Müdürlüğü, Ankara, 118 sy.
  • Elekçioğlu, N.Z. (2009). Akdeniz meyve sineği. Biyoloji Bilimler Araştırma Dergisi, 2 (1), 61-65.
  • Elekçioğlu, N.Z. (2013). Fruit flies of economic importance in Turkey, with special reference to Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wied.). Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6 (2), 33-37.
  • Epsky, N.D., Heath, R.R., Uchida, G., Guzman, A., Rizzo, J., Vargas, R., & Jeronimo, F. (1996).Capture of Mediterranean fruit flies (Diptera: Tephritidae) using color inserts in trimedlure- baited Jackson traps. Environmental Entomology, 25 (2), 256-260.
  • EPPO, (2022). European and Mediterranean Plant Protection Organization, https://gd.eppo.int/taxon/ CERTCA/distribution (Alınma Tarihi: 04.04.2022) Gürbüz, T. (2018). Antalya ili turunçgil bahçelerinde Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)'nin kitlesel tuzaklama ile kontrolü ve zarar oranının belirlenmesi (Tez no 557971). [Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü] Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kahyaoğlu, M. (2011). Hazır yem (bait) formülasyon geliştirilmesi ve Akdeniz meyve sineği [Ceratitis capitata Wiedemann (Diptera: Tephritidae)] mücadelesinde kullanım olanaklarının araştırılması (Tez no 447971). [Doktora Tezi Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kasap, A., & Aslan, M.M. (2016). Akdeniz meyve sineğinin feromon tuzaklarla (Ceratitis capitata Wied.)(Diptera: Tephritidae)’nin nar ve hurmadaki popülasyon takibi ve zarar oranının tespiti. Doğa Bilimleri Dergisi, 19 (1), 43-50.
  • Kütük, M., Yaran, M., Hayat, R., Koyuncu, M.Ö., Görmez, V., & Aytekin, H.U. 2013. The determination of fruit fly (Diptera: Tephritidae) fauna in Adıyaman, Kilis, and Şanlıurfa Provinces with a new record for Turkish Fauna. Turkish Journal of Zoology, 37 (1), 38-49.
  • Leza, M.M., Juan, A., Capllonch, M., & Alemany, A. (2008). Female-biased mass trapping vs. bait application techniques against the Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Dipt., Tephritidae). Journal of Applied Entomology, 132 (9-10), 753– 761.
  • Satar, S., Tiring, G. (2017). Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın bazı meyve bahçelerinde popülasyon dalgalanması. Türk. Entomoloji Bülteni, 7 (3), 239-247.
  • Papadopoulos, N. T., Katsoyannos, B.I., Kouloussis, N.A., Hendrichs, J., Carey, J.R., & Heath, R.R. (2001). Early detection and population monitoring of C. capitata (Diptera: Tephritidae) in a mixed- fruit orchard in Northern Greece. Journal of Economic Entomology, 94 (4), 971-978.
  • Ros, J.P., Escobar, I., Tapia, F.G., & Aranda, G. (2000). Pilot experiment to control medfly, Ceratitis capitata (Weid.)(Diptera: Tephritidae) using mass trapping technique in a Cherimoya (Annona cherimola Miller) orchard. Fifth International Symposium on Fruit Flies of Economic Importance, Penang, Malaysia, 1 - 5 June, 1998, pp 165.
  • Sarı, E.D., & Yıldırım, E. (2021). Gülnar (Mersin) İlçesi elma ağaçlarındaki zararlı ve yararlı Arthropoda türlerinin tespiti ve bazı biyoekolojik gözlemler. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 24 (6), 1247-1262.
  • TUİK, (2022). https://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2022).
  • USDA, (2003). Mediterranean Fruit Fly Action Plan. https://www.aphis.usda.gov (Alınma Tarihi: 24 Mayıs 2022).
  • Uygun, N., Karaca, İ., Ulusoy, M.R., & Satar, S. (2010). Meyve ve Bağ Zararlıları. Özyurt Matbaacılık, Adana, 347 sy.
  • Zümreoğlu, A. (1985). İzmir ve Civarında Turunçgil ve Meyve Ağaçlarında Zarar Yapan Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata Wied.) (Dipt.:Tephritidae)’nin Önemi ve Popülasyon Dalgalanmalarına Etki Eden Faktörler Üzerinde Araştırmalar (Tez no 410938). [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü].
  • Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. Zümreoğlu, A. (1990). Standardization of Medfly (Ceratitis capitata Wied.) trapping for use in sterile insect tecnique programmes: two year investigations on the efficiency of various Medfly trapping systems in western part of Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 14 (3), 155-166.
APA TAMER E, YILDIRIM E (2023). Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. , 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
Chicago TAMER ERDİNÇ,YILDIRIM Erol Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. (2023): 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
MLA TAMER ERDİNÇ,YILDIRIM Erol Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. , 2023, ss.560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
AMA TAMER E,YILDIRIM E Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. . 2023; 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
Vancouver TAMER E,YILDIRIM E Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. . 2023; 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
IEEE TAMER E,YILDIRIM E "Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi." , ss.560 - 569, 2023. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
ISNAD TAMER, ERDİNÇ - YILDIRIM, Erol. "Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi". (2023), 560-569. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
APA TAMER E, YILDIRIM E (2023). Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 26(3), 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
Chicago TAMER ERDİNÇ,YILDIRIM Erol Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 26, no.3 (2023): 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
MLA TAMER ERDİNÇ,YILDIRIM Erol Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, vol.26, no.3, 2023, ss.560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
AMA TAMER E,YILDIRIM E Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi. 2023; 26(3): 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
Vancouver TAMER E,YILDIRIM E Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi. 2023; 26(3): 560 - 569. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
IEEE TAMER E,YILDIRIM E "Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi." Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 26, ss.560 - 569, 2023. 10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
ISNAD TAMER, ERDİNÇ - YILDIRIM, Erol. "Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi". Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 26/3 (2023), 560-569. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618