COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK

YILMAZ, VEYSEL; Semiz, Merve; ARI, ERKAN

doi:10.35232/estudamhsd.1244483

COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK

Erkan ARI, (Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonometri Bölümü, İstatistik Anabilim Dalı, Kütahya, Türkiye)

Veysel YILMAZ, (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Fakültesi, İstatistik Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Merve Semiz ACAR (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Fakültesi, İstatistik Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online)

7 3

Yıl: 2023 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 124 - 141 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35232/estudamhsd.1244483 İndeks Tarihi: 18-06-2023

COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK

Öz:

Bu çalışmada, COVID-19 salgınının yarattığı kaygıların insan duyguları üzerindeki etkilerini ölçmek amacıyla “COVID-19 salgınına yönelik kaygı odaklı tutum ölçeği (C19KAYGI)” olarak adlandırılan bir ölçek geliştirilmeye çalışılmıştır. Ölçek geçerlilik analiz aşamasında önce kapsam geçerlilik analizi yapılmış ve ölçek maddelerinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Devamında yapısal geçerlilik için ilk olarak AFA (açıklayıcı faktör analizi) uygulanarak ölçeğin 5 boyuttan oluştuğu görülmüştür. Bu boyutlar, öznel norm, yakın çevre kaygısı, gelecek kaygısı, algılanan davranış kontrolü ve davranış olarak isimlendirilmiştir. AFA ile belirlenen boyutların bir model olarak anlamlılığını doğrulamak amacıyla da birinci düzey (DFA) uygulanmıştır. DFA sonucunda elde edilen modelin uyum indekslerinden 5 boyutlu modelin iyi uyum gösterdiği tespit edilmiştir. Birinci düzey DFA sonucunda belirlenen 5 boyutun, aslında bir üst boyutun alt boyutları olup olmadığını belirlemek amacıyla ikinci düzey DFA yapılmış ve model anlamlı bulunmuştur. Güvenirlik analizlerinde, Cronbach alfa, CR (Birleşik Güvenirlik) ve AVE (Ortalama Açıklanan Varyans) değerleri sırasıyla CA>0,70, CR>0,70 ve AVE>0,50 olarak hesaplanmıştır. Yapılan tüm analizler sonucunda C19KAYGI’nın geçerli ve güvenilir olduğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime: Covid-19 Kaygı Ölçek Geliştirme açıklayıcı faktör analizi doğrulayıcı faktör analizi

Developing a scale for COVID-19 anxiety: validity and reliability

Öz:

In this study, it has been tried to develop a scale called "Anxiety-oriented attitude scale towards the COVID-19 epidemic (C19ANXIETY)" in order to measure the effects of the anxieties caused by the COVID-19 epidemic on human emotions. In the scale validity analysis phase, content validity analysis was performed first and it was concluded that the scale items were statistically significant. Afterwards, EFA (explanatory factor analysis) was applied first for structural validity and it was seen that the scale consisted of 5 dimensions. These dimensions are named as subjective norm, immediate environment anxiety, future anxiety, perceived behavioral control, and behavior. CFA (confirmatory factor analysis) was applied to test the accuracy of the dimensions determined by EFA. It was determined that the model showed good fit from the fit indices obtained as a result of CFA. In order to determine whether the 5 dimensions determined as a result of the first order CFA are actually sub-dimensions of an upper dimension, second order CFA was performed and the model was found to be significant. In reliability analyses, Cronbach's alpha, CR (Construct Reliability) and AVE (Average Variance Extracted) values were calculated as CA>0.70, CR>0.70, and AVE>0.50, respectively. As a result of all analyzes, C19KAYGI was evaluated to be valid and reliable.

Anahtar Kelime: COVID-19 anxiety scale development explanatory factor analysis confirmatory factor analysis.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Abdelhafiz AS, Mohammed Z, Ibrahim ME, Ziady HH, Aloravi M, Ayyad M, et al. Knowledge, Perceptions and Attitude of Egyptians Towards the Novel Coronavirus Disease (COVID-19). J Community Health. 2020;45:881-90.
2. Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The Fear of COVID-19 Scale: Development and Initial Validation. Int J Ment Health Addict. 2020;1-9.
3. Alpar R. Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik- Güvenirlik. 6. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık; 2020.
4. Alıcılar HE, Güneş G, Çöl M. Toplumda COVID-19 pandemisiyle ilgili farkındalık, tutum ve davranışların değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2020;5:1-16.
5. Arı E, Yılmaz V, Arıkan İ. The effect of perceived risk of COVID-19 on anxiety: devoloping a scale. Integrative Journal of Medical Sciences. 2020;7:1-7.
6. Bilgin O. Koronavirüs (COVID-19) farkındalık ölçeği geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies. 2020;15(6):237-45.
7. COVID-19 Bilgilendirme Formu. T.C. Sağlık Bakanlığı. 2020. Erişim adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/C OVID-19-nedir-.html. Erişim tarihi: 1 Mart 2022.
8. Çicek B, Şahin H, Erkal S. “COVID-19 hijyen ölçeği” bir ölçek geliştirme çalışması. Turkish Studies. 2020; 15(6):339-50.
9. De Vellis RF. Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar (Çev. T. Totan). 3. Baskı. Ankara: Nobel Yayınevi; 2017.
10. Durak Batıgün A, Şenkal Ertürk İ. Çok boyutlu COVID-19 ölçeği geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nesne Psikoloji Dergisi. 2020;8(18):406-21.
11. Erkuş A. Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme 1. 5. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2012.
12. Fornell C, Larcker DF. Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research. 1981;18(1):39-50.
13. Fornell C, Larcker DF. Structural equation models with unobservable variables and measurement error: algebra and statistics. Journal of Marketing Research. 1981;18(3):382-8.
14. Hair JF, Tatham RL, Anderson RE, Black W. Multivariate Data Analysis With Readings. 5th Edn. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall; 1998.
15. Karagöz Y. SPSS-AMOS-META Uygulamalı İstatistiksel Analizler. 2. Basım. Ankara: Nobel Yayınevi; 2019.
16. Nikčević AV, Spada MM. The COVID-19 anxiety syndrome scale: Development and psychometric properties. Psychiatry research. 2020;292:113322.
17. Purnama SG, Susanna D. Attitude to COVID-19 prevention with large-scale social restrictions (PSBB) in Indonesia; partial least squares structural equation modeling. Frontiers in Public Health. 2020;8:1-10.
18. Raykov T. Coefficient alpha and composite realiability with interrelated nonhomogeneous items. Applied Psychological Measurement. 1998;22(4):375-85.
19. Roy D, Tripathy S, Kar SK, Sharma N, Verma SK, Kaushal V. Study of knowledge, attitude, anxiety & perceived mental healthcare need in Indian population during COVID-19 pandemic. Asian journal of psychiatry. 2020;51:102083.
20. Sinanoğlu ED. Bir ölçek geliştirme çalışması: COVID-19 pandemisi psikososyal etkilenme ölçeği [Master's thesis]. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü; 2021.
21. Uluç EA, Duman S. Gençlik ve spor il müdürlüğü çalışanlarının COVID-19 sürecinde kaygı durumlarının incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi. 2020;3(2):289-302.
22. Yılmaz V, Çelik HE. LISREL 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi. Anı Yayıncılık; 2016. s.1-40.
23. Yurdugül H. Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. In: XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı. 2016. s.771-774.
24. Zhu G, Duan L. Psychological interventions for people affected by the COVID-19 epidemic. The Lancet. 2020;7(4):300-2.
25. Zhang W, Wang K, Yin L, Zhao W, Xue Q, Peng M, et al. Mental health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in China. Psychotherapy and Psychosomatics. 2020;89:242-50.

APA	ARI E, YILMAZ V, Semiz M (2023). COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. , 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
Chicago	ARI ERKAN,YILMAZ VEYSEL,Semiz Merve COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. (2023): 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
MLA	ARI ERKAN,YILMAZ VEYSEL,Semiz Merve COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. , 2023, ss.124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
AMA	ARI E,YILMAZ V,Semiz M COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. . 2023; 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
Vancouver	ARI E,YILMAZ V,Semiz M COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. . 2023; 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
IEEE	ARI E,YILMAZ V,Semiz M "COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK." , ss.124 - 141, 2023. 10.35232/estudamhsd.1244483
ISNAD	ARI, ERKAN vd. "COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK". (2023), 124-141. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1244483

APA	ARI E, YILMAZ V, Semiz M (2023). COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online), 8(2), 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
Chicago	ARI ERKAN,YILMAZ VEYSEL,Semiz Merve COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online) 8, no.2 (2023): 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
MLA	ARI ERKAN,YILMAZ VEYSEL,Semiz Merve COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online), vol.8, no.2, 2023, ss.124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
AMA	ARI E,YILMAZ V,Semiz M COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online). 2023; 8(2): 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
Vancouver	ARI E,YILMAZ V,Semiz M COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK. Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online). 2023; 8(2): 124 - 141. 10.35232/estudamhsd.1244483
IEEE	ARI E,YILMAZ V,Semiz M "COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK." Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online), 8, ss.124 - 141, 2023. 10.35232/estudamhsd.1244483
ISNAD	ARI, ERKAN vd. "COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK". Eskişehir Türk dünyası uygulama ve araştırma merkezi halk sağlığı dergisi (Online) 8/2 (2023), 124-141. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1244483