Yıl: 2023 Cilt: 14 Sayı: 52 Sayfa Aralığı: 642 - 663 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35826/ijoess.3325 İndeks Tarihi: 20-06-2023

BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM

Öz:
Sanayi devrimiyle Avrupa’da başlayan siyasi, sosyal ve teknolojik değişim bir müddet sonra Osmanlı Devleti’ni de etkisi altına almıştır. Bu etki Avrupa’da olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de toplumun yaşam biçimlerini buna bağlı olarak da yaşamlarının geçtiği mekânları değiştirmiş ve dönüştürmüştür. 20. yüzyılla birlikte bilhassa İstanbul gibi büyükşehirlerin yapılaşmanın hızla artması ve var olan tarihi dokuların gereği gibi korunamaması kent kimliğine zarar vermiştir. Sosyal ve mimari alandaki bu hızlı değişim, toplumun ve kentin sahip olduğu kimliği yeni kuşaklara aktarmasında kopukluklara sebep olmuştur. Kent ve kent kimliğinin sürekliliğine zarar veren bu kopukluklar ise bellek, kimlik ve aidiyet kavramlarının doğru yapılandırılmasını ve korunmasını engellemektedir. Bu çalışma; kentsel bir doku olan Ezine Apartmanı’nın tarihsel ve mimari sürekliliği, dönemin mimarlık anlayışı, yaşam kurgusu ve teknolojisi üzerine odaklanmaktadır. Bu bağlamda Ezine Apartmanı’nın ilk inşasından başlayarak tarihsel süreç içerisinde yaşadığı mimari, toplumsal ve kimlik değişiminin irdelenmesi amaçlanmaktadır. 1890’lı yılların sonu 1900’lü yılların başına ait fotoğraflarda ilk olarak tespit edilmeye başlanan Ezine Apartmanı, 1905’ten itibaren tarihi haritalarda da takip edilebilmektedir. Yapının ilk inşa döneminde harita ve fotoğraflara Kantar Han/Apartmanı olarak işlenmesi, işlev olarak apartmandan önce ticarethane-han olarak kullanıldığını düşündürmektedir. 1930’lu yıllarda Ezine ailesi tarafından ikametgâh olarak kullanılan yapıya 1935’te asansörün de eklenmesi ve 1938’e kadar cephenin balkonlarda dahil günümüzdeki görünüme kavuşması, apartmanın mimari kurgu kapsamında müdahalelere uğradığına dair referans oluşturmaktadır. Ezine Apartmanı, İstiklal Caddesi üzerinde dar bir parselde yer alan apartmanların tipolojisini belgelemesi, neredeyse 120 yıldan fazla olan mevcudiyeti ile değişen kullanım fonksiyonları, misafir ettiği ikametçilerinin tarihsel kişiliği ve dönemin hâkim Art Nouveau üsluplu cephesi ile bölgenin simge yapılarından biridir.
Anahtar Kelime: Kent kimliği Sivil mimari bellek Batılılaşma Kantar Han Ezine Apartmanı

FOLLOWING A BUILDING: ARCHITECTURAL AND SOCIAL LIFE IN PERA EZINE APARTMENT

Öz:
The political, social and technological change that started in Europa with the industrial revolution, after a while, also took the Ottoman Empire under its influence. This effect changed and transformed the lifestyles of the society and accordingly the places where they lived in the Ottoman Empire as in Europe. With the 20th century, especially in metropolitan cities such as Istanbul, the rapid increase in construction and the inability to protect the existing historical textures have damaged the identity of the city. This rapid change in the social and architectural fields has caused disconnexion in the adaptation of the identity of the society and the city to the new generations. These disconnexions, which damage the continuity of the city and its identity, hinder the correct configuring and maintain of the consepts of memory, identity and belonging. This work; the historical and architectural continuity of Ezine Apartment, which is an urban construction, focuses on the architectural mentality of the period, life style and technology. In this context, it is aimed to examine the architectural, social and identity changes that Ezine Apartment has undergone in the historical process, starting from its first construction. Ezine Apartment, which was first identified in the photographs of the late 1890s and early 1900s, can also to be detected on historical maps since 1905. The building was marked on the maps and photographs as Kantar Inn/Apartmant during the first construction period. This instance make think that before the building was used as an apartment, it was used as a workplace / inn. The building was started to be used as a dwelling by the Ezine family in the 1930s. An elevator was added to the building in 1935, and in the process until 1938, the facade had its current appearance, including the balconies. This informations constitutes a reference that the architectural design of the apartment has been interfered with. Ezine Apartments demonstrate the typology of the apartments located on a narrow parcel on İstiklal Street. The building is one of the symbols of the region with its changing usage functions with its existence for more than 120 years, the historical personality of its residents and the dominant art nouveau style facade of the period.
Anahtar Kelime: Urban identity Civil architectural memory Westernization Kantar Inn Ezine Apartment

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arslan, S. & Kiper, P. (2016). Kimlik ve bellek sorunu sarmalında kentler: Amasra kenti örneğinde fırsatlar ve tehditlerin değerlendirilmesi. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi. 20(7): 881-905. https://dergipark.org.tr/tr/pub/idealkent/issue/36856/420018 (25.12.2022).
  • Barillari, D. & Godoli, E. (1997). İstanbul 1900 art nouveau mimarisi ve iç mekanları. Yem Yayınları.
  • Başat, K. B. (2007). Şehirlerdeki güncel farklılaşmalar: İstanbul-İstiklal Caddesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi. http://hdl.handle.net/11527/8475 (28.12.2022).
  • Birekul, M. (2014). Mekanın kodlama gücü: Medeniyetlere hayat veren yapılar, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 1 (2): 61-76. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mad/issue/35959/467496 (30.11.2022).
  • Connerton, P. (2012). Modernite nasıl unutturur. ( Çev: Kelebekoğlu, K.). Sel Yayıncılık.
  • Dökmeci V. & Çıracı H. (1990). Tarihsel gelişim sürecinde Beyoğlu. İstanbul Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
  • Kardaş Y. (2004). Tarihi kent merkezlerindeki konut değerleri dinamizminin analizi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi. http://hdl.handle.net/11527/2988 (12.11.2022).
  • Kayserilioğlu, R.S. & Kuntay, C. (1994). Postaneler, İstanbul Ansiklopedisi, C6:280-282.
  • Keybanoğlu, M.C. (2017). 1870 Büyük İstanbul yangını, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarih Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergi (41) :169-190. https://dergipark.org.tr/tr/pub/otam/issue/68111/1058746 (15.12.2022).
  • Lynch, K. (1981). A theory of good city form. MIT Press.
  • Öktem, Z. (2011), Memduh Ezine aile günlüğü. Yapı Kredi Yayınları.
  • Öncel, A. D. (2010). Apartmanlar Galata’da yeni bir konut tipi. Kitap Yayınevi.
  • Sakaoğlu, N. (1994). Beyoğlu. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını. C2: 212.
  • Salbacak, S. (2019). Mütareke dönemi İstanbul’unda Beyoğlu’nun çok kültürlü yapısı ve Frej Apartmanı. International Journal of Social And Humanities Sciences. 3(1):33-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijshs/issue/47258/595387 (22.10.2022).
  • Sayar, S. (2011). Kolektif bellek bağlamında Tuzla Köyiçi Bölgesi’nin mekânsal değişiminin irdelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi. http://localhost:6060/xmlui/handle/1/5961 (02.11.2022).
  • Sencer, M., (1984). Toplum bilimlerinde yöntem. Say Yayınları.
  • Suher, H., (1995). Kent kimliğine etkili yasa uygulamaları. Mimari ve Kentsel Çevrede Kalite Arayışları Sempozyumu içinde (3-12). İTÜ.
APA Öztürk Genç B, KAYA B (2023). BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. , 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
Chicago Öztürk Genç Burcu,KAYA BEYTULLAH BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. (2023): 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
MLA Öztürk Genç Burcu,KAYA BEYTULLAH BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. , 2023, ss.642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
AMA Öztürk Genç B,KAYA B BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. . 2023; 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
Vancouver Öztürk Genç B,KAYA B BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. . 2023; 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
IEEE Öztürk Genç B,KAYA B "BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM." , ss.642 - 663, 2023. 10.35826/ijoess.3325
ISNAD Öztürk Genç, Burcu - KAYA, BEYTULLAH. "BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM". (2023), 642-663. https://doi.org/10.35826/ijoess.3325
APA Öztürk Genç B, KAYA B (2023). BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
Chicago Öztürk Genç Burcu,KAYA BEYTULLAH BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 14, no.52 (2023): 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
MLA Öztürk Genç Burcu,KAYA BEYTULLAH BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, vol.14, no.52, 2023, ss.642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
AMA Öztürk Genç B,KAYA B BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2023; 14(52): 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
Vancouver Öztürk Genç B,KAYA B BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2023; 14(52): 642 - 663. 10.35826/ijoess.3325
IEEE Öztürk Genç B,KAYA B "BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM." Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 14, ss.642 - 663, 2023. 10.35826/ijoess.3325
ISNAD Öztürk Genç, Burcu - KAYA, BEYTULLAH. "BİR BİNANIN İZİNDEN: PERA EZİNE APARTMANI’NDA MİMARİ KURGU VE SOSYAL YAŞAM". Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 14/52 (2023), 642-663. https://doi.org/10.35826/ijoess.3325