TY  - JOUR
TI  - Dil becerileri ve eleştirel düşünme
AB  - Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göreoluşturulan ilköğretim programında yer verilen sekiztemel beceriden birisi de eleştirel düşünme becerisidir.Eleştirel düşünmenin Türkçe öğretiminde de öğrencilerekazandırılması programın hedeflerinin gerçekleştirilmesibakımından önem taşımaktadır. Eleştirel düşünmenin,programda yer alan yaratıcı düşünme, iletişim,araştırma-sorgulama, problem çözme, bilgi teknolojilerinikullanma, girişimcilik, Türkçeyi doğru, etkili ve güzelkullanma gibi becerilerle de ilişkisi vardır.Eleştirel düşünme; kuşku temelli sorgulayıcı biryaklaşımla konulara bakma, yorum yapma ve kararverme becerisidir. Sebep-sonuç ilişkisini bulma,ayrıntılarda benzerlik ve farklılıkları yakalama, çeşitliölçütleri kullanarak sıralama yapma, verilen bilgilerinkabul edilebilirliğini, geçerliliğini belirleme, analiz etme,değerlendirme, anlamlandırma, çıkarımda bulunma gibialt becerileri içerir.Türkçe öğretiminde eleştirel düşünme becerilerinikazandırma, dil becerilerinin desteklenip geliştirilmesibakımından oldukça önemlidir. Dinleme, konuşma,okuma ve yazma gibi temel dil becerilerine aitkazanımların gerçekleştirilebilmesi için öğrencilerineleştirel düşünme becerilerini geliştirmek gerekir.Eleştirel okuma, eleştirel dinleme, eleştirel konuşma veeleştirel yazma ile ilgili kazanımların varlığı eleştireldüşünmeye bağlıdır. Öğrencilerin temel dil becerileriningeliştirilebilmesi için eleştirel düşünme becerileriniöğrenme ortamında yaşatacak yöntem ve tekniklere yervermek gerekir. Öğrenme ortamında eleştirel düşünmeatmosferi oluşturmada öğretmenin rolü, yaklaşımı ve bubeceriye sahip olması da oldukça önemlidir.Dil becerilerinin temel becerilerle ilişkilendirilereköğretilmesi, yapılandırmacı programda esas alınanöğrenme felsefesinin gereğidir. Düşüncenin temel aracıolan dilin eğitiminde de eleştirel düşünebilen öğrencileryetiştirme hedefi, eğitimin temel hedeflerinden biri hâlinegelmiştir. Dil becerilerinin herhangi birinde hedeflenenkazanımların, eleştirel nitelikte gerçekleşmesi bireylerindüşünce gelişimine simetrik olarak dil gelişimini deetkinleştirir. Eleştirel okuma, eleştirel dinleme vekonuşma, eleştirel ve yaratıcı yazma çalışmalarıöğrencilerin yaratıcı düşünme, iletişim kurma, problemçözme, araştırma, karar verme gibi temel becerileriningelişmesini destekler.Bireyin ne yapacağına ve neye inanacağına kararvermesi için çözümleyici, değerlendirmeye yönelik bilinçliolarak yargılarda bulunması ve bu yargıları ifadeetmesidir. Eleştirel düşünme becerisinin temelindesağlıklı, disiplinli, sistematik ve sorgulayıcı düşünmevardır ve bireyin eleştirel düşünme becerilerinigeliştirebilmesi için yeterli düzeyde düşünce alt yapısınasahip olması gerekir. Bireyin düşünce gelişimi ya dadüşünmeyi öğrenmesi kendisi olmasına, kendidüşüncelerini oluşturmasına dayanak oluşturur.Okuma becerisine yönelik kazanımlar,öğrencilerde eleştirel niteliğe dönüştüğünde, onlar,okuduklarından sonuçlar çıkarıp değerlendirmeyapabilirler. Eleştirel okuyucular, kullanmalık birmetinde yazarın kendisine aktardığı bilginin gerçekhayattaki karşılığını aramaya, bulmaya çalışır. Okuyucu,okuduğunu anladıktan sonra onu bir değerlendirmeyetabi tutar, yorumlayabilir, eleştirir.Bireylerin anlama becerilerinin eleştirel düzeydegelişmesi okumayla olduğu kadar dinlemeyle degerçekleştirilebilir. Eleştirel dinleme, bir bakımadinlenenlerin doğru olup olmadıklarını kontrol etme,bildirileri etkin bir yolda alma ve yorumlama sürecidir.Algılama, kavrama gibi birtakım zihinsel tepkileri içerir.Anlatma becerileri arasında yer alan konuşma veyazma becerilerinin eleştirel düzeyde geliştirilmesi deoldukça önemlidir. Eleştirel anlatıcılar sosyal becerileresahip, grupla çalışabilen ve iş birliği yapan kişilerdir.Eleştirel anlayışın egemen olduğu öğrenme ortamındaöğrenciler kendilerini yazılı ya da sözlü olarak ifadeederken olay ve durumlara tarafsız bakma, yorumyapma, fikrî çözüm üretme becerilerini geliştirmebecerileri kazanırlar. Eleştirel yazma sürecinde birey yenidüşünceler ortaya koyarken kendi bakış açısını geliştirir,olgunlaştırır. Metin oluşturma becerisininkazanılmasında çıkılan yolda özgünlük ve içtenlik gibimetne değer kazandıran ögelerin varlığına ihtiyaçduyulduğundan bu anlayış kendiliğinden gelişir.Bu çalışma, genel tarama modelindedir.Araştırmaya kaynak oluşturmak için eleştirel düşünmebecerilerine yönelik alan yazını taranacaktır. Daha sonraTürkçe derslerinde öğrenme ortamında bu becerininkazandırılmasına yönelik yöntem ve tekniklere yerverilerek konunun önemi üzerinde durulacaktır.
AU  - KARADÜZ, Adnan
PY  - 2010
JO  - Turkish Studies (Elektronik)
VL  - 5
IS  - 3
SN  - 1308-2140
SP  - 1566
EP  - 1593
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/118167
ER  -