Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 49 Sayfa Aralığı: 315 - 338 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21497/sefad.1313343 İndeks Tarihi: 31-07-2023
Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları
Öz: 28 Ocak 1920’de Meclis-i Mebusan’ın kabul ettiği Misak-ı Milli ile tespit edilen ilkeler, Türk dış politikasının temelini oluşturdu. Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye’nin çağdaş devletler arasında hak ettiği yeri almasında, izlenecek dış politikanın oldukça etkili olacağını bilmekteydi. Bu bağlamda dış politika vizyonu akılcılık ve gerçekçilik temellerine dayanıyordu. Balkanlar, stratejik özelliklerinden dolayı tarih boyunca büyük devletlerin hedefinde olan bir bölgeydi. Türkiye, Balkanlarda statükocu bir siyaset takip etmekteydi. Balkan devletleriyle sorunların çözümüyle birlikte ikili anlaşmalarla ilişkiler güçlendirilmeye çalışıldı. Türkiye ile Yunanistan arasındaki yakınlaşma Balkanlarda bir birlik kurulması yönünde en umut verici gelişme oldu. Bu doğrultuda konferanslar toplanarak görüşmeler başladı. İlki Atina’da toplanan konferansın ikincisi İstanbul’da toplanmıştı. Çalışmanın amacı; II. Balkan Konferansı öncesinde yapılan hazırlıkları, görüşmeleri, kamuoyunun yaklaşımını ve sonuçlarını ayrıntılı olarak incelemektir. Türk kamuoyunun, konferansı ve dolayısıyla da Balkanlarda bir birlik kurulmasını ne kadar önemsediği arşiv belgeleri, ulusal basın, tetkik eserler ve makalelerden yararlanılarak ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Yaklaşan II. Dünya Savaşı öncesi Türkiye’nin barıştan yana tavrının konferansta da devam ettiğinin görülmesi ve konferansın yarı-resmi nitelikte olması kamuoyu düşüncesini yansıtması açısından da önemliydi. Bu çalışma; Türkiye’nin resmi dış politika esaslarının kamuoyu ile paralellik gösterdiği ve bu düşüncenin Balkan ülkelerine aksettirilmesinde konferansın etkisini ortaya koymaktadır. Özellikle, ulusal basın ve orijinal arşiv belgelerinden yararlanılarak konunun irdelenmesi bu çalışmayı farklı kılmaktadır.
Anahtar Kelime: In the Balkan Pact Process, II. Balkan Conference and Its Echoes
Öz: The principles determined with the National Pact, accepted by the Parliament on January 28, 1920, formed the basis of Turkish foreign policy. Mustafa Kemal Atatürk knew that the foreign policy to be followed would be very effective in taking Turkey's rightful place among modern states. In this context, his foreign policy vision was based on rationality and realism. The Balkans was a region that was the target of great states throughout history due to its strategic features. Turkey was following a status quo policy in the Balkans. With the solution of the problems with the Balkan states, relations were tried to be strengthened through bilateral agreements. The rapprochement between Turkey and Greece was the most promising development for the establishment of a union in the Balkans. In this direction, conferences were convened and negotiations began. The second of these conferences was held in Istanbul. The aim of the study; The aim of the conference is to examine in detail the preparations, meetings, public approach and results before the conference. It has been tried to reveal how much the Turkish public cares about the conference and therefore the establishment of a union in the Balkans by using archive documents, national press, research works and articles. The fact that Turkey's pro-peace attitude before the World War II continued at the conference and that the conference was semi-official was also important in terms of reflecting public opinion. This work; It shows that the official foreign policy principles of Turkey are in parallel with the public opinion and the effect of the conference in reflecting this thought to the Balkan countries. In particular, examining the subject by using the national press and original archive documents makes this study different.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- “Arnavut Heyeti Geldi”, Cumhuriyet, 18 Ekim 1931, No: 2676, s.1-3.
- “Arnavutluk Murahhasları Konferansa Şiddetli Bir Nota Verdi”, Son Posta, 22 Ekim 1931, No: 447, s.1.
- “Arnavutluk-Yugoslavya Noktai Nazarlarında Gerginlik Var!”, Milliyet, 23 Ekim 1931, No: 2048, s.1.
- “Balkan Konferansı 200 Murahhasın Huzur İle Açılıyor”, Milliyet, 20 Ekim 1931, No: 2045, s.1,6.
- “Balkan Konferansı Bu Sabah Açılıyor!”, Cumhuriyet, 20 Ekim 1931, No: 2678, s.1,6.
- “Balkan Konferansı Gazi Hz. Pek Mühim Bir İrat Etti”, Akşam, 27 Ekim 1931, No:4687, s.2.
- “Balkan Konferansı Murahhasları Dün Akşam Ankara’ya Gittiler”, Cumhuriyet, 26 Ekim 1931, No: 2684, s.1,4.
- “Balkan Konferansı Murahhasları Geliyor”, Cumhuriyet, 14 Ekim 1931, No: 2672, s. 1.
- “Balkan Konferansı Yarın Resmen Açılıyor”, Cumhuriyet, 19 Ekim 1931, No: 2677, s.1,5.
- “Balkan Konferansı”, Son Posta, 26 Ekim 1931, No:450, s. 2.
- “Balkan Konferansında Sırp ve Arnavut Başmurahhasları Birbirlerini İtham Ediyorlar!”, Cumhuriyet, 23 Ekim 1931, No:2681, s.1,5.
- “Balkan Konferansında”, Hakimiyeti Milliye, 24 Ekim 1931, No:3692, s.4.
- “Balkan Konferansının Kapanışı”, Milliyet, 27 Ekim 1931, No: 2052, s.6.
- “Balkan Konferansının Son Celsesinde Hararetli Tezahürler Yapıldı”, Hakimiyeti Milliye, 27 Ekim 1931, No: 3695, s. 1,4.
- “Balkan Konferansının Son İçtimaı”, Vakit, 26 Ekim 1931, No: 4956, s.6.
- “Cemiyeti Akvam Mümessilinin Nutku”, Vakit, 24 Ekim 1931, No:4954, s. 1,4.
- “Dün Mühim Münakaşalar Başladı”, Son Posta, 24 Ekim 1931, No: 449, s. 3.
- “Dünkü İçtimada Mühim Kararlar Verild”, Milliyet, 24 Ekim 1931, No: 2049, s. 5.
- “Dünkü İçtimada Mühim Müzakereler Oldu”, Akşam, 24 Ekim 1931, No: 4684, s.1.
- “Dünkü Umumi Celse Çok Gürültülü Oldu”, Milliyet, 26 Ekim 1931, No: 251, s.5.
- “Fikri Mukarenet Komisyonunun Raporu”, Cumhuriyet, 24 Ekim 1931, No: 2682, s.4.
- “İkinci Balkan Bugün Dolmabahçede Açıldı”, Hakimiyeti Milliye, 20 Ekim 1931, No: 3688, s.1,4.
- “İkinci Balkan Konferansı Son Celsesini Büyük Millet Meclisinde Aktteti”, Hâkimiyeti Milliye, 26 Ekim 1931, No: 3694, s.1,3.
- “Kanunları Birleştirme Komisyonunun Raporu”, Vakit, 24 Ekim 1931, No: 4954, s.6
- “Konferansta İlk İtilaf Temin Edildi”, Milliyet, 22 Ekim 1931, No: 2047, s.1, 4.
- “M. Litvinof Dün Geldi”, Cumhuriyet, 27 Ekim 1931, No: 2685, s.1.
- “Türk-Yunan İtilafı Bugün Saat Birde İmza Edildi”, Akşam, 11 Haziran 1930, No:4189, s.1.
- “Yugoslavya Başmurahhası Ne Diyor?”, Cumhuriyet, 23 Ekim 1931, No:2681, s.5.
- “Yunan Başmurahhasının Teklifi”, Vakit, 23 Ekim 1931, No: 4953, s.1.
- “Yunan Gazeteleri Ne Diyorlar?”, Vakit, 27 Ekim 1931, No: 4957, s.6.
- “Yunan Heyeti Geldi”, Cumhuriyet, 16 Ekim 1931, No: 2674, s. 1,6.
- “Yunan Murahhas Heyeti Reisi, Akalliyetler Meselesinin Bir Çırpıda Halledilemeyeceğini Söylüyor”, Son Posta, 21 Ekim 1931, No: 446, s.1,3.
- Ahmed Şükrü; “Balkan Konferansı, Milliyet, 21 Ekim 1931, No: 2046, s.1.
- Akşin, A. (1991). Atatürk’ün dış politika ilkeleri ve diplomasisi. Ankara: TTK Yay.
- Aras, T.R. (1968). Görüşlerim. İstanbul: Yörük Matbaası.
- Armaoğlu, F. (2015). 20. Yüzyıl Siyasî tarihi 1914-1995. İstanbul: Timaş Yay.
- Atatürk ve Atatürk’ün balkanlar politikası, (1994). Hrp. Ak. K.lığı Başkanı Tümg. Orhan Ateş’in Bulgaristan’ın Ravovski Askeri Akademisi’nde Verdiği Konferans. İstanbul: Harp Akademileri Basımevi.
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Bilge, S. & Sezer, D. (1969). Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1965). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay.
- Esmer, A. Ş. (1953). Siyasî tarih (1919-1939). Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları
- Fırat, M. (2005). Yunanistan’la ilişkiler. Baskın Oran (Ed.), Türk dış politikası kurtuluş savaşı’ndan bugüne olgular, belgeler, yorumlar I (1919-1980) içinde (s.325-356). İstanbul: İletişim Yay. İnönü, İ. (1987). Hatıralar II. S. Selek (Haz). Ankara: Bilgi Yay.
- Karahasan, M. K. (1994). Mustafa Kemal Atatürk’ün barış felsefesinin ışığı Altında Türkiye-Yugoslavya dostluk ilişkileri. XI. Türk Tarih Kongresi VI. Ankara: TTK Yay.
- Mehmed Asım; “Ekalliyet Meselesi Nasıl Halledilmeli?”, Vakit, 25 Ekim 1931, No:4955, s.1.
- Mehmed Asım; “Konferansta Akalliyetler Meselesi”, Vakit, 23 Ekim 1931, No: 4653, s.1,4.
- Mehmet Asım; “Balkan Konferansı”, Vakit, 21 Ekim 1931, No: 4951, s.1-2.
- Muammer Raşit Bey. (22 Teşrin 1931). Müderris Muammer Raşit Bey tarafından irat edilen hitabe. Milliyet Matbaası: Darülfünun Yay.
- Necmeddin Sadık; “Balkan Konferansı”, Akşam, 20 Ekim 1931, No: 4680, s.1.
- Necmeddin Sadık; “Gazi Hazretlerinin Nutku”, Akşam, 28 Ekim 1931, No: 4688, s.1-2.
- Nizamettin Ali; “Balkanlılar Cemiyeti”, Milliyet, 24 Ekim 1931, No: 2049, s. 1,5.
- Siir Mebusu Mahmut; “Balkan Konferansı Etrafında”, Milliyet, 25 Ekim 1931, No:2050, s.1.
- Siirt Mebusu Mahmut; “Balkan Birliği”, Milliyet, 20 Ekim 1931, No: 2045, s.1.
- Sönmezoğlu, F. (2015). İki savaş sırası ve arasında Türk dış politikası 1914-1945. İstanbul: DR Yay.
- Türk Tarih Kurumu. (1997). Atatürk’ün söylev ve demeçleri II (1906-1938). Ankara: TTK Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMMZC)
- Türkiye Dış Politikasında 50 yıl Cumhuriyetin ilk on yılı ve Balkan Paktı (1923-1934), (1973). Ankara: T.C. Dışişleri Bakanlığı Yay.
- Uçarol, R. (2015). Siyasi tarih (1789-2014). İstanbul: DR Yay.
- Yakup Kadri; “Balkan Birliği ve Ankara”, Hakimiyeti Milliye, 25 Ekim 1931, No: 3693, s.1.
- Yakup Kadri; “Balkan Birliği”, Hakimiyeti Milliye, 28 Ekim 1931, No: 3696, s.1.
- Yunus Nadi; “Balkan-lılar Konferansı”, Cumhuriyet, 22 Ekim 1931, No: 2680, s.1.
- Zeki Mesut; “Beynelmilel Samimiyet”, Hakimiyeti Milliye, 31 Ekim 1931, No: 3698, s.1.
| APA | geçikli r (2023). Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. , 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| Chicago | geçikli recep murat Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. (2023): 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| MLA | geçikli recep murat Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. , 2023, ss.315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| AMA | geçikli r Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. . 2023; 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| Vancouver | geçikli r Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. . 2023; 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| IEEE | geçikli r "Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları." , ss.315 - 338, 2023. 10.21497/sefad.1313343 |
| ISNAD | geçikli, recep murat. "Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları". (2023), 315-338. https://doi.org/10.21497/sefad.1313343 |
| APA | geçikli r (2023). Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (49), 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| Chicago | geçikli recep murat Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi , no.49 (2023): 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| MLA | geçikli recep murat Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol., no.49, 2023, ss.315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| AMA | geçikli r Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2023; (49): 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| Vancouver | geçikli r Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2023; (49): 315 - 338. 10.21497/sefad.1313343 |
| IEEE | geçikli r "Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları." Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, , ss.315 - 338, 2023. 10.21497/sefad.1313343 |
| ISNAD | geçikli, recep murat. "Balkan Paktı Süreci’nde II. Balkan Konferansı ve Yankıları". Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 49 (2023), 315-338. https://doi.org/10.21497/sefad.1313343 |
