Yıl: 2023 Cilt: 58 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1065 - 1080 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098 İndeks Tarihi: 26-06-2023

İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği

Öz:
İklim değişikliği, nedenleri ve sonuçları ile küresel çapta tartışılan en güncel konulardan biridir. Özellikle karbon emisyonunun ekonomik büyüme ile olan ilişkisi, iklim değişikliğinin ekonomik nedenler ve sonuçlar bağlamında değerlendirilmesini mümkün hale getirmektedir. Gerek ulusal gerekse uluslararası literatürde ekonomik büyüme ve karbon emisyonu arasındaki ilişki yoğun bir şekilde tartışılmış ve ampirik olarak incelenmiştir. Ancak, ekonomik büyüme ve karbon emisyonu arasındaki ilişki belirlenirken, konuyu daha geniş bir perspektiften ele almak ve sosyal niteliğini de dahil etmek için makroekonomik birçok unsur bir arada değerlendirilmelidir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, Türkiye’deki karbon emisyonunun ekonomik etkisini, önemli makroekonomik göstergeler olan işsizlik ve enflasyon dahil edilerek araştırmaktır. Kullanılan veriler Dünya Bankası veri tabanından derlenmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki Johansen Eşbütünleşme testi ile araştırılmıştır. Elde edilen bulgulara göre enflasyon ve işsizlik verilerinin milli gelir üzerine olumsuz etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Nitekim, enflasyon ve işsizlik verilerinde meydana gelen bir birimlik şokun milli geliri sırası ile yüzde 0.225 ve yüzde 0.425 oranında azalttığı belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, karbon emisyonu ile milli gelir arasında pozitif bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda, Türkiye’de ekonominin karbon yoğun üretim biçimine bağlı büyüdüğünü ve istihdamın ekonomik büyümeye bağlı gerçekleştiğini, enflasyonun ise ekonomik büyümeyi etkilediğini söylemek mümkündür. Bu nedenle Türkiye’de yenilenebilir enerji çağına hazırlık hem ekonomik büyüme hem de istihdam odaklı politikalarla yapılmalı, ekonomik büyüme ve karbon azaltım politikaları için ise enflasyonla mücadele temel hareket noktası olmalıdır.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmed, A., Mohamed, N. S., Siddig, E. E., Algaily, T., Sulaiman, S. & Ali, Y. (2021). The impacts of climate change on displaced populations: A call for action. The Journal of Climate Change and Health, 3, 100057.
  • Alaganthiran, J. R. & Anaba, M. I. (2022). The effects of economic growth on carbon dioxide emissions in selected Sub-Saharan African (SSA) countries. Heliyon, 8(11), 1-8.
  • Amini, H., Nhung, N. T. T., Schindler, C., Yunesian, M., Hosseini, V., Shamsipour, M. & Künzli, N. (2019). Short-term associations between daily mortality and ambient particulate matter, nitrogen dioxide, and the air quality index in a Middle Eastern megacity. Environmental Pollution, 254, 113121.
  • Azam, M., Khan, A. Q., Abdullah, H. B. & Qureshi, M. E. (2016). The impact of CO2 emissions on economic growth: evidence from selected higher CO2 emissions economies. Environmental Science and Pollution Research, 23(7), 6376-6389.
  • Bai, S. Zhang, B., Ning, Y. & Wang, Y. (2021). Comprehensive analysis of carbon emissions, economic growth, and employment from the perspective of industrial restructuring: a case study of China. Environmental Science and Pollution Research, 28, 50767–50789 .
  • Bansal, R. & Ochoa, M. (2011). Temperature, aggregate risk, and expected returns (No. w17575). National Bureau of Economic Research.
  • Barrios, S., Bertinelli, L. & Strobl, E. (2010). Trends in rainfall and economic growth in Africa: A neglected cause of the African growth tragedy. The Review of Economics and Statistics, 92(2), 350-366.
  • Batmaz, T. ve Yürük, B. (2022). Avrasya Ekonomik Birliğine Üye Ülkeler ve Türkiye’de CO2 Emisyonu Belirleyicilerinin İncelenmesi: 2000-2018. Sosyoekonomi, 30(52), 491-504.
  • Bayramoğlu, A. T. ve Yurtkur, A. K. (2016). Türkiye’de karbon emisyonu ve ekonomik büyüme ilişkisi: Doğrusal olmayan eşbütünleşme analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 31-46.
  • Burke, M., Hsiang, S. M. & Miguel, E. (2015). Global non-linear effect of temperature on economic production. Nature, 527(7577), 235-239.
  • Cashin, P., Mohaddes, K. & Raissi, M. (2017). Fair weather or foul? The macroeconomic effects of El Niño. Journal of International Economics, 106, 37-54.
  • Chang, N. (2015) Changing industrial structure to reduce carbon dioxide emissions: a Chinese application. Journal of Cleaner Production, 103, 40–48.
  • Colacito, R., Hoffmann, B. & Phan, T. (2019). Temperature and growth: A panel analysis of the United States. Journal of Money, Credit and Banking, 51(2-3), 313-368.
  • Çetintaş, H., Bicil, İ. M. ve Türköz, K. (2016). Türkiye’de CO2 Salınımları Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 53(619), 57-67.
  • Dell, M., Jones, B. F. & Olken, B. A. (2012). Temperature shocks and economic growth: Evidence from the last half century. American Economic Journal: Macroeconomics, 4(3), 66-95.
  • Dell, M., Jones, B. F. & Olken, B. A. (2014). What do we learn from the weather? The new climate-economy literature. Journal of Economic Literature, 52(3), 740-98.
  • Deryugina, T. & Hsiang, S. M. (2014). Does the environment still matter? Daily temperature and income in the United States (No. w20750). National Bureau of Economic Research.
  • Duan, H., Yuan, D., Cai, Z. & Wang, S. (2022). Valuing the impact of climate change on China’s economic growth. Economic Analysis and Policy, 74, 155-174.
  • Dwyer, G. P. (2015). The Johansen tests for cointegration. White Paper, 1-7.
  • Halicioglu, F. (2009). An econometric study of CO2 emissions, energy consumption, income and foreign trade in Turkey. Energy Policy, 37(3), 1156-1164.
  • Henseler, M. & Schumacher, I. (2019). The impact of weather on economic growth and its production factors. Climatic change, 154(3), 417-433.
  • Hsiang, S. M. (2010). Temperatures and cyclones strongly associated with economic production in the Caribbean and Central America. Proceedings of the National Academy of sciences, 107(35), 15367-15372.
  • Hsiang, S. M. & Jina, A. S. (2014). The causal effect of environmental catastrophe on long-run economic growth: Evidence from 6,700 cyclones (No. w20352). National Bureau of Economic Research.
  • IPCC (2014). Climate change 2014: synthesis report, Contribution of Working Groups I, II and III to the fifth assessment report of the intergovernmental panel on climate change. Pachauri, R.K., Meyer, L.A. (eds), IPCC, Geneva, Switzerland, 2014.
  • Islam, M.M., Alharthi, M. & Murad, M.W. (2021). The effects of carbon emissions, rainfall, temperature, inflation, population, and unemployment on economic growth in Saudi Arabia: An ARDL investigation, PLoS ONE 16(4): e0248743.
  • Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of economic dynamics and control, 12(2-3), 231-254.
  • Johansen, S. & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration—with appucations to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 52(2), 169-210.
  • Kahn, M. E., Mohaddes, K., Ng, R. N., Pesaran, M. H., Raissi, M. & Yang, J. C. (2021). Long-term macroeconomic effects of climate change: A cross-country analysis. Energy Economics, 104, 105624.
  • Koubi, V., Bernauer, T., Kalbhenn, A. & Spilker, G. (2012). Climate variability, economic growth, and civil conflict. Journal of peace research, 49(1), 113-127.
  • Lelieveld, J., Pozzer, A., Pöschl, U., Fnais, M., Haines, A. & Münzel, T. (2020). Loss of life expectancy from air pollution compared to other risk factors: a worldwide perspective. Cardiovascular research, 116(11), 1910-1917.
  • Lomborg, B. (2020). Welfare in the 21st century: Increasing development, reducing inequality, the impact of climate change, and the cost of climate policies. Technological Forecasting and Social Change, 156, 119981.
  • Magazzino, C. (2014). A panel VAR approach of the relationship among economic growth, CO2 emissions, and energy use in the ASEAN-6 countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(4), 546-553.
  • Mert, M. ve Aykan, H. (2022). Büyüme ve Emisyonlar Arasındaki Asimetrik Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, 36, 235-255.
  • Mert, M. ve Çağlar, AE. (2019). Ewiews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi, Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Nain, M. Z., Ahmad, W. & Kamaiah, B. (2017). Economic growth, energy consumption and CO2 emissions in India: a disaggregated causal analysis. International Journal of Sustainable Energy, 36(8), 807-824.
  • Öztürk, I. & Acaravcı, A. (2010). CO2 emissions, energy consumption and economic growth in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14(9), 3220-3225.
  • Öztürk, S. ve Yüksel, Ö. (2019). Karbondioksit Salınımı ile Büyüme Arasındaki İlişki: 1960-2014 Türkiye Örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 63-72.
  • Pachauri, R. K. & Meyer, L. A. (2014). Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change.
  • Pao, H. T. & Tsai, C. M. (2011). Modeling and forecasting the CO2 emissions, energy consumption, and economic growth in Brazil. Energy, 36(5), 2450-2458.
  • Rahman, M. M. (2017). Do population density, economic growth, energy use and exports adversely affect environmental quality in Asian populous countries?. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 77, 506-514.
  • Rigas, N. & Kounetas, K. (2021). The Role of temperature, Precipitation and CO2 emissions on Countries’ Economic Growth and Productivity.
  • Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2011). Çevre Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisinin Türk Ekonomisi için Yapısal Kırılmalı Eş-bütünleşme Yöntemiyle Tahmini. Erciyes İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 37, 65-86.
  • Saboori, B., Sulaiman, J. ve Mohd, S. (2012). Economic growth and CO2 emissions in Malaysia: a cointegration analysis of the environmental Kuznets curve. Energy policy, 51, 184-191.
  • Selmi, R., Bouoiyour, J., Wohar, M.E. & Errami, Y. (2020). Is there an effect of policy-related uncertainty on inflation? evidence from theUnited States under Trump. Applied Economics, 52(35), 3858–3873.
  • Sequeira, T. N., Santos, M. S. & Magalhães, M. (2018). Climate change and economic growth: a heterogeneous panel data approach. Environmental Science and Pollution Research, 25(23), 22725-22735.
  • Shahbaz, M., Hye, Q. M. A., Tiwari, A. K. & Leitão, N. C. (2013). Economic growth, energy consumption, financial development, international trade and CO2 emissions in Indonesia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 25, 109-121.
  • Stern, N. & Stern, N. H. (2007). The economics of climate change: the Stern review. Cambridge University press.
  • Strobl, E. (2011). The economic growth impact of hurricanes: Evidence from US coastal counties. Review of Economics and Statistics, 93(2), 575-589.
  • T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Elektrik, https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-elektrik, 28.03.23.
APA BESNILI MEMIS O, AYDIN R (2023). İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. , 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
Chicago BESNILI MEMIS OLCAY,AYDIN RAHMAN İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. (2023): 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
MLA BESNILI MEMIS OLCAY,AYDIN RAHMAN İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. , 2023, ss.1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
AMA BESNILI MEMIS O,AYDIN R İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. . 2023; 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
Vancouver BESNILI MEMIS O,AYDIN R İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. . 2023; 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
IEEE BESNILI MEMIS O,AYDIN R "İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği." , ss.1065 - 1080, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
ISNAD BESNILI MEMIS, OLCAY - AYDIN, RAHMAN. "İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği". (2023), 1065-1080. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
APA BESNILI MEMIS O, AYDIN R (2023). İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58(2), 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
Chicago BESNILI MEMIS OLCAY,AYDIN RAHMAN İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58, no.2 (2023): 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
MLA BESNILI MEMIS OLCAY,AYDIN RAHMAN İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.58, no.2, 2023, ss.1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
AMA BESNILI MEMIS O,AYDIN R İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(2): 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
Vancouver BESNILI MEMIS O,AYDIN R İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(2): 1065 - 1080. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
IEEE BESNILI MEMIS O,AYDIN R "İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58, ss.1065 - 1080, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098
ISNAD BESNILI MEMIS, OLCAY - AYDIN, RAHMAN. "İklim Değişikliğinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58/2 (2023), 1065-1080. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2098