Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu

Yıl: 2023 Cilt: 27 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 77 - 115 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-01-2024

Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu

Öz:
Ülkemizde meydana gelen depremlerde, öngörülen kural ve standartlara uygun inşa edilmemiş çok sayıda yapı hasar görmektedir. Depremde yapı kaynaklı zararların meydana gelmesinin temel sebebi, yapıların inşa sürecinde görev alanların (mimar, mühendis, işçi vs.) belirlenen kural ve standartlara uygun davranmamasıdır. Bu sebeple, depremin yapılar üzerindeki yıkıcı etkisinin azaltılması, ancak yapıların inşa sürecinde görev alanların belirlenen bu kural ve standartlar uygun davranmasını sağlamakla mümkündür. 1999 yılında yaşanan Marmara Depremine kadar, söz konusu kural ve standartlara uygun yapı inşa edilip edilmediği kamu kurum ve kuruluşlarınca denetlenmekteydi. Ancak Marmara Depreminin yapılarda meydana getirdiği hasar, yapılan denetimin etkili ve yeterli olmadığını gösterdi. Bu nedenle, yapı denetiminin bu konuda uzmanlığa sahip kişilerin ku-racağı yapı denetim kuruluşları aracılığıyla gerçekleştirilmesi esası kabul edildi. Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a göre yapı denetim faaliyeti, yapı denetim kuruluşları ile yapı sahibi arasında akdedilen yapı denetim sözleşmesi uyarınca gerçekleştirilmektedir. Yapı denetim kuruluşları yapı sahibine karşı yapının can ve mal güvenliğini sağlama amacıyla öngörülen kural ve standartlara uygun inşa edilip edilmediğini denetlemekle yükümlüdür. Yapı denetim kuruluşlarının yapı denetim sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini tam veya gereği gibi yerine getirmemesi borca aykırı davranış teşkil eder. Borca aykırı davranış sebebiyle zarara uğrayan yapı sahibi, meydana gelen zararlarının tazmin edilmesini yapı denetim kuruluşundan sözleşmeye aykırılık hükümlerine göre talep edebilir.
Anahtar Kelime: Yapı denetim kuruluşu yapı sahibi zarar hukuki sorumluluk deprem

Contractual Responsibility of Building Inspection Organizations to the Building Owner due to Damages Caused by the Earthquake

Öz:
In earthquakes that occur in our country, many structures that were not built in accordance with the determined rules and standards are damaged. The main reason for earthquake-induced damages is the failure of those involved in the construction process (architects, engineers, workers, etc.) to comply with the determined rules and standards. For this reason, it is possible to reduce the destructive effect of an earthquake on buildings only by ensuring that those who take part in the construction process of the buildings act in accordance with these rules and standards. Until the Marmara earthquake in 1999, public institutions and organizations were inspecting whether the building was built in accordance with the aforementioned rules and standards. However, the damage caused by the Marmara Earthquake showed that the inspection was not effective and sufficient. For this reason, it was accepted as a principle that the building inspection should be carried out through the building inspection institutions to be established by people with expertise in this field. According to the Law on Building Inspection, the building inspection activity is carried out in accordance with the building inspection contract concluded between the building inspection institutions and the owner of the building. Building inspection organizations are obliged to the owner of the building to inspect whether the building has been built in accordance with the rules and standards stipulated in order to ensure the safety of life and property. Failure of the building inspection institutions to fully or duly fulfill their obligations arising from the construction inspection contract constitutes an act against the contract. The owner of the building, who has suffered damage due to the act contrary to the contract, may demand compensation from the building inspection company in accordance with the provisions of the contract.
Anahtar Kelime: Building inspection agency owner of the building damage legal liability earthquake

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmetoğlu, Hilal. Yapı Malikinin Sorumluluğu ve Yapı Denetim Kuruluşlarının Hukuki Sorumluluğu. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi SBE, 2022.
  • Akdeniz Saygı, Meryem. İdarenin Yapı Denetim Yetkisinin Anlam ve İşlevi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2021.
  • Akıncı, Şahin. Borçlar Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler). Sayram Yayınları, Konya 2021.
  • Akipek, Jale G./Akıntürk, Turgut. Eşya Hukuku. Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul 2009.
  • Antalya, O. Gökhan. “Manevi Zararın Belirlenmesi ve Manevi Tazminatın Hesaplanması -Türk Hukukuna Manevi Zararın İki Aşamalı Olarak Belirlenmesine İlişkin Bir Model Önerisi”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan I. Cilt, C. 22, S. 3, 2016, s. 221-250 (Manevi Zarar).
  • Antalya, O. Gökhan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler (C. V/1,1). 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019 (Genel Hükümler C.V/1, 1).
  • Antalya, O. Gökhan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler (C. V/1,2). 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019 (Genel Hükümler C.V/1, 2).
  • Arıdemir, Arzu. Sözleşmeye Aykırılıktan Doğan Manevi Tazminat. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2008.
  • Aydoğdu, Murat/Nart, Serdar. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Adalet Yayınevi, Ankara 2022.
  • Baş, Ece. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Açısından Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluk. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2011.
  • Başpınar, Veysel/Altunkaya, Mehmet. “Depremden Doğan Zararların Tazmininde Zamanaşımının Başlaması ve Süresi”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 1, 2008, s. 95-135.
  • Bucaktepe, Adil. “Depremden Dolayı İdarenin Sorumluluğu”. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 17-18, S. 26-29, 2012-2013, s. 93- 122.
  • Cansel, Erol/Özel, Çağlar. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
  • Cengiz, Serdar. Mücbir Sebebin Sözleşmelere Etkisi. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
  • Duman, Barış. “4708 Sayılı Kanun Çerçevesinde Yapı Denetim Kuruluşunun İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumluluğu”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 143, 2019, s. 283-308.
  • Duman, İlker Hasan. 100 Soruda Yapı Denetimi. 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
  • Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 27. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2022 (Genel Hükümler).
  • Eren, Fikret. Mülkiyet Hukuku. 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020 (Mülkiyet).
  • Erlüle, Fulya. Türk Borçlar Kanunu’na Göre Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Manevi Tazminat. 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
  • Erten, M. Ali. Borçlar Kanunu ve Yapı Denetimi Hakkında KHK Açısından Türk Hukukunda Yapıların Neden Oldukları Zararlardan Dolayı Sorumluluk. Sözkesen Matbaacılık, Ankara 2020.
  • Esener, Turhan/Güven, Kudret. Eşya Hukuku. 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
  • Furrer, Andreas/Müller Chen, Markus/Çetiner, Bilgehan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 2. Baskı, İstanbul 2022.
  • Furrer, Andreas/Wey, Rainer. Handkommentar zum Schweizer Privat- recht, Obligationenrecht - Allgemeine Bestimmungen Art. 1-183 OR. Editörler: Andreas Furrer/ Anton K. Schnyder, 3. Auflage, Zürich 2016.
  • Gümüş, Mustafa Alper. Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri. Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
  • Gündoğdu, Fatih. Borca Aykırılık Hallerinden Kusurlu İfa İmkânsızlığı ve Hukuki Sonuçları. On İki Levha Yayınları, İstanbul 2014.
  • Günergök, Özcan/Kayıhan, Şaban. Borçlar Hukuku Dersleri Genel Hükümler. Umuttepe Yayınları, İstanbul 2020.
  • İnal, Emrehan. “Haksız Yapı Kavramı ve Haksız Yapının Kaldırılması”. İÜHFM., C. LXX, S. 1, 2012, s. 245-275.
  • İnceoğlu, Murat. “Yargıtay Kararları Işığında Sözleşmeye Aykırılıktan Doğan Manevi Tazminat”. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 24, S. 4, 2008, s. 77-121.
  • Kalabalık, Halil. İmar Hukuku Dersleri. 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
  • Karaçay, Dolunay. Yapı Malikinin Tazminat Sorumluluğu. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
  • Karayalçın, Yaşar. “Müteahhidin ve Yapı Denetim Kuruluşunun Deprem Zararından Sorumluluğu - Garanti Süresi- Zamanaşımı Def'i- Dürüstlük İlkesine Aykırılık”. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Bildiriler - Tartışmalar XIX, Ankara 2003, s. 27-30.
  • Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 24. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2020.
  • Kostkiewicz, Jolanta Kren/Wolf, Stephan/Amstutz, Marc/Fankhauser, Roland (Hrsg.). Orell Füssli Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht. 3. Auflage, Zürich 2016.
  • Koşar, Günhan Gönül. Haksız Fiil Sorumluluğunda Kusur ve Etkisi. İstanbul 2020.
  • Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1. 20. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2022 (Cilt 1).
  • Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2. 17. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2022 (Cilt 2).
  • Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay - Özdemir, Saibe. Eşya Hukuku. 23. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2021.
  • Özdemir, Selman. “Mukayeseli Bir İnceleme: Yapı Denetiminde ‘İnşaata’ Başlama ve Yapı Ruhsatında ‘Yapıya’ Başlama”. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 25, 2023, s. 63-106.
  • Saraçoğlu, Simge. Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yapı Malikinin Sorumluluğu. On İki Levha Yayınları, İstanbul 2019.
  • Sirmen, A. Lale. Eşya Hukuku. 9. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2021. Tandoğan, Haluk. Türk Mes’uliyet Hukuku. Ankara Hukuk Yayınları No:159, Ankara 1961.
  • Tosun, Çağdaş. Haksız Fiilden ve Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Çerçevesinde Sebeplerin Yarışması. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
  • Türk, Burak/ Yılmaz, Çiğdem. Türk Borçlar Kanunu’nun 60. maddesi Kapsamında Sorumluluk Sebeplerinin Yarışması. Sorumluluk Hukuku Seminerler 2018, Editör, Başak Baysal, İstanbul 2019, s. 371-407.
  • Weber, Rolf H./Emmenegger, Susan. Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligatio-nenrecht, Band VI. 1. Abteilung, 5.
  • Teilband, Die Folgen der Nichterfüllung, Art. 97-109. 2. Auflage, Bern 2020.
  • Yavuz, Elif. Yapı Denetim Sözleşmeleri. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2015.
  • Yılmaz, Halil. Yapı Denetim Şirketlerinin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu. Adalet Yayınevi, Ankara 2022.
  • Yünlü, Semih. Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
  • Zeyrek, İlker. İdare Hukuku Açısından Yapı Denetimi. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020
APA NAR A (2023). Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. , 77 - 115.
Chicago NAR AHMET Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. (2023): 77 - 115.
MLA NAR AHMET Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. , 2023, ss.77 - 115.
AMA NAR A Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. . 2023; 77 - 115.
Vancouver NAR A Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. . 2023; 77 - 115.
IEEE NAR A "Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu." , ss.77 - 115, 2023.
ISNAD NAR, AHMET. "Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu". (2023), 77-115.
APA NAR A (2023). Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi, 27(1), 77 - 115.
Chicago NAR AHMET Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi 27, no.1 (2023): 77 - 115.
MLA NAR AHMET Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi, vol.27, no.1, 2023, ss.77 - 115.
AMA NAR A Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi. 2023; 27(1): 77 - 115.
Vancouver NAR A Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi. 2023; 27(1): 77 - 115.
IEEE NAR A "Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu." Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi, 27, ss.77 - 115, 2023.
ISNAD NAR, AHMET. "Yapı Denetim Kuruluşlarının Depremde Meydana Gelen Zararlardan Dolayı Yapı Sahibine Karşı Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu". Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi 27/1 (2023), 77-115.