Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması

Nuran Savaş AKDOĞAN (Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, (TODAİE), Ankara, Türkiye)
Amme İdaresi Dergisi
17 0
Yıl: 2010 Cilt: 43 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 33 - 59 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması

Öz:
Makale, ulus devlet yapısının temel yapı taşlarından biri olan dil birliğinin Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarındaki tarihsel süreci üzerinde durmaktadır. Cumhuriyet tarihimizden kısa bir kesit alarak, uluslaşma yolunda atılan en önemli adımlardan bir tanesi olan Hârf İnkılâbı (1928), ortak dil ve kültür oluşturulması ve ûlus devlet kurma süreci kapsamında incelenmektedir.
Anahtar Kelime: dil devrimi harf inkılabı modern toplum cumhuriyet dönemi ulus devlet

Konular: Tarih Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Kültürel Çalışmalar Beşeri Bilimler Sanat Uluslararası İlişkiler

The Language Revolution and its implementation in the process of being modern nation-state

Öz:
The article analyses the language unification process, the cornerstone of the nation state formation, of the early Turkish Republican period. The article examinese the role of Language Revolution (1928) in the formation of nation state process as the creation of a common language and culture in the early Republican period.
Anahtar Kelime: alphabet reform modern society republican period nation state language reform

Konular: Tarih Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Kültürel Çalışmalar Beşeri Bilimler Sanat Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Gazete Haberleri
  • "Ayasofya'da 30 bin kişi toplandı", Milliyet, 4 Şubat 1932, s.l.
  • "Bugün! Harf İnkılâbı", Milliyet, 1 Aralık 1928, s. 1.
  • "Bu milletin asırlardan beri hallolunamayan bir ihtiyacınin bir kaç sene içinde tamamen te'min edilmesi yakin ufukta gözlerimizi kamaştiran bir muvaffakiyet güneşidir", . Vakit Gazetesi, 2 Kasım 1928, s. 1.
  • "Bu Sene En Az 400000 Kişi Ümmilikten Kurtuluyor", Milliyet, 21 Aralık 1928, s. 1.
  • "Bütün hafızlarımız Türkçe Kur'an Öğrenmeye Başladılar", Milliyet, 24 Ocak 1932, s. 1,6.
  • "Büyük Gazinin 10 Ağustos 1928 Nutku..", Milliyet, 10 Ağustos 1929, s. 1.
  • "Gazi Hz.nin İrat Buyurdukları Tarihî Nutuk'", Milliyet, 2 Kasım 1928, s. 1.
  • "Halk hergün biraz daha coşkun ve taşkın bir hisle camileri dolduruyor", Milliyet, 27 Ocak 1932, s. 1.
  • "Harfİnkılâbı", Milliyet, 4 Eylül 1928, s. 1.
  • "Harf Seferberliği", Milliyet, 29 Aralık 1928, s. 1.
  • "Harfler Kanununun Tatbiki", Milliyet, 3 Kasım 1928, s. 1.
  • "Herkes Türkçe Kuran Dinlemek İstiyor", Milliyet, 25 Ocak 1932, s. 1.
  • "İlk Türkçe Ezan", Milliyet, 31 Ocak 1932, s. 1.
  • "Lisanımızda Lüzumlu Bir Tasfiye", Milliyet, 13 Ekim 1928 s. 1,
  • "Millet Mektepleri" Milliyet, 1. Aralık 1928, s. 1
  • "Millet Mekteplerinin Açılışı", Milliyet, 1 Kasım 1929, s. 1.
  • "Türk alfabesinin kabulü Türkiye Tarihinde Bir Durak ve Başlangıç Noktasıdır, Milliyet, 10 Ağustos 1929, s. 1.
  • "Yeni Harfler Kanunu", Milliyet, 2 Kasım 1928, s. 1.
  • "Vatandaş! Okuma yazma seferberliği bugün başlıyor", Milliyet,1 Ocak 1929, s. 1.
  • Milliyet, 11 Eylül 1928, Sayı 927, s. 1.
  • "Farklı Dil ve Lehçelerde Yayın Yönetmeliği" http://www.belgenet.com /yasa/k4928-yl.html, (2 Ekim 2009).
  • "Halka Kısa Zamanda Okuma Yazma Öğretmek Üzere Açılan No: 4 - Millet Mektepleri Talimatnamesi" 11 Kasım 1928 tarihi onaylı, (24 Kasım 1928). Resmi Gazete, 10481 sayılı karar.
  • "Söz Derleme Talimatnamesi" (21 Kasım 1932), 13507 sayılı kararname.
  • "Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun", Kanun no: 1353, Kabul tarihi: 1 Kasım 1928, Nesir tarihi: 3 Kasım 1928, Resmi Gazete.
  • Ahmet Şükrü [Esmer] (1932), "Gazi'nin verdiği hüküm: 'Bu Dil Kafa Yetiştirmez"', Milliyet, 18 Eylül, s.l.
  • Akalın, Şükrü Halûk (t.y.), "Atatürk Döneminde Türkçe ve Türk Dil Kurumu", http://turkoloji.cu.edu.tr /YENI/%20TURK%20DILI/5.php, (16 Ekim 2009).
  • Akarsu, Bedia (1981), "İnsanın Tarihselliği ve Dil", Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt XLII, Sayı 354, Haziran, s. 825-829.
  • Akçay, Yusuf (2007), "Osmanlı Dönemi Alfabe Tartışmaları Bağlamında Dr. İsmail Hakkı Bey ve Islah-ı Huruf Cemiyeti", Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi Bildirisi, Erzurum.
  • Akgün, Seçil (t.y.), "Türkçe Ezan", DTCF Tarih Bölümü Araştırmaları Dergisi, Cilt 13, Sayı 14, s. 106-113, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/l8/20/51 pdf, (15 Ekim 2009).
  • Aksoy, Ömer Asım (1959), "Atatürk ve Dil", Türk Dili Aylık Fikir ve Edebiyat Dergisi, Cilt IX, Sayı 99, 1 Aralık, s. 118-121
  • Aksoy, Ömer Asım (1974), "Cumhuriyet Çağı Türkçesi III", Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi, Yıl 24, Cilt XXIX, Sayı 270, 1 Mart, s. 465 -469.
  • Aksoy, Ömer Asım (1974a), "Cumhuriyet Çağı Türkçesi I", Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi, Yıl 24, Cilt XXIX, Sayı 268, 1 Ocak, s. 305 -308.
  • Aksoy, Ömer Asım (1974b), "Cumhuriyet Çağı Türkçesi II", Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi, Yıl 24, Cilt XXIX, Sayı 269, 1 Şubat, s. 385 -390.
  • Anderson, A., Benedict (2001), "The Complexity of Ethnic Identities: A Postmodern Reevaluation", Identity: An International Journal of Theory and Research, Vol 1, No 3, p. 209-223.
  • Anderson, A., Benedict (1991), Imagined Communities: Reflections on the Origins and Spread of Nationalism, 2. Bsm., Verso, London.
  • Atatürk, M. Kemal (1961), Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri I, Nimet Arsan (Ed.), 2. Bsm., Türk Tarih Kurumu Basımevi: Ankara.
  • Bingöl, Yılmaz (2004), "Kimlik Tartışmaları Işığında Türk Dil Politikası", Ankara Üniversitesi SBFDergisi, Cilt 59, No 1, s. 27-58.
  • Birch, Anthony H. (1989), Nationalism and National Integration, Unwin:Unwin Hyman, London.
  • Dil Encümeni (1928), Yeni Alfabe, Devlet Matbaası, İstanbul.
  • Emre, A. Cevat (1965), İki Neslin Tarihi, aktaran Korkmaz, Z. (1992). Atatürk ve Türk Dili Belgeler, TDK, Ankara, s. 342-346.
  • Ercilasun, Ahmet B. (2004), "Tarihî Akışı İçinde ve Cumhuriyet Döneminde Türk Dili", BAL-TAM Türklük Bilgisi, Sayı 1, Eylül, s. 11 -23.
  • Falih Rıfkı [Atay] (1928), "Türk Yazısı Kanunu", Milliyet, 2 Kasım, s.l.
  • Galanti, Avram ([1927], 1996), Arabî Harfleri Terakkimize Mâni Değildir, (Çev. Fethi Kale), Bedir Yayınevi, İstanbul.
  • Gellner, Ernest (1983), Nations and Nationalism, Blackwell, Oxford.
  • Gellner, Ernest (1996), Encounters with Nationalism, 3rd Ed., Blackwell, Oxford.
  • Gökalp, Ziya ([1918], 1963), Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak, Varlık Yayınları, İstanbul.
  • Gökalp, Ziya (1923, 1990), Türkçülüğün Esasları, Mehmet Kaplan (Ed.), T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara.
  • Hobsbawn, Eric J. (1990), Nations and Nationalism since 1780: Programme, Myth, Reality, Cambridge University Press, Cambridge.
  • Hutchinson, John- Smith, Anthony D. (Eds.), (1994), Nationalism, Oxford University Press, Oxford.
  • İbrahim Alâedin [Gövsa] (1929), "Dil Hey'eti", Milliyet, 15 Temmuz, s. 1.
  • İbrahim Necmi [Dilmen] (1929), "Millet Okuma Seferberliği Bugün Başlıyor", Milliyet, 1 Kasım, s. 1.
  • İbrahim Necmi [Dilmen] (1933), "Türkiye Cümhuriyetinin Kültür İnkılâpları", Milliyet, 29 Ekim, s. 41.
  • İnan, Afet (1999), M. Kemal Atatürk'ten Yazdıklarım, http://turkoloji.cu.edu.tr/ ATATURK/kitap/inan.pdf (15 Ekim 2009).
  • İnan, Afet (2000), Atatürk Hakkında Hâtıralar ve Belgeler, 3. Bsm., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
  • İsmet Paşa [İnönü] (1929), "Türk Dilinin Tasfiyesi Yolunda İlk Adım", 19 Şubat, Milliyet, s. 1.
  • Karaosmanoğlu, Y. Kadri (1971), "Atatürk, Dil ve Tarih", Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt XXV, Sayı 242, Kasım, s. 72-74.
  • Kavcar, Cavit (1981), "Yazı Devrimi-Dil ve Eğitime Getirdiği Kolaylıklar", A. Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, s. 41-61.
  • Kili, Suna (1983), Atatürk Devrimi Bir Çağdaşlaşma Modeli, 3.Bsm., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
  • Korkmaz, Zeynep (1992), Atatürk ve Türk Dili Belgeler, TDK, Ankara.
  • Korkmaz, Zeynep (2009), "Alfabe Devriminin Türk Toplumu Üzerindeki Sosyal ve Kültürel Etkileri", Turkish Studies, Vol 4, No 3, p. 1470-1480.
  • Korkmaz, Zeynep (1998), "Arap Alfabesi ve Türk Dili", Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt 1998/11, Sayı 561, Eylül, s. 183-191.
  • Korkmaz, Zeynep (2007), "26 Eylül ve Dilimizi Türkçeleştirme Yolundaki Gelişme Süreçleri", Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Özel Sayı, CiltXCIV, Sayı 669, Eylül, s. 403-410.
  • Korkmaz, Zeynep (1995), "26 Eylül 1932 Dil ve Kültür Tarihimizde Bir Dönüm Noktası", Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt 1995/11, Sayı 527, Kasım, s. 1176-1185.
  • Korkmaz, Zeynep (1996). "Dil İnkılâbı ve Atatürk'ün Türk Diline Bakış Açısı", Türk Dili, Sayı 149, Cilt LI, Kasım, s. 790-798.
  • Korkmaz, Zeynep (t.y.), "Harf İnkılâbı", http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TUKK %20DILI/8.php, (16 Ekim 2009).
  • Kubilay, Çağla (2004), "Türkiye'de Anadillere Yönelik Düzenlemeler ve Kamusal Alan: Anadil ve Resmi Dil Eşitlemesinin Kırılması", İletişim: Araştırmalar Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s. 55-86.
  • Kutay, Cemal (1997), Türkçe İbadet Ana Dilimizle Kulluk Hakkı, Kasım, Pınar Ofset, İstanbul.
  • Lewis, Bernard (1988), Modern Türkiye'nin Doğuşu, (Çev. Metin Kıratlı), 3. Bsm., TTK Basımevi, Ankara.
  • Lipsct, S. Martin (1990), Continental Divide; the Values and Institutions of the United States and Canada, Routledge, NY.
  • Melia, lean (1929). Mustapha-Kemal ou la renovation de la Turquie, Bibliotheque Charpentier, Paris.
  • Necati Bey [Uğural] (1928), "İrfanda İnkilap", Milliyet, 21 Aralık, s. 1.
  • Ortaylı, fiber (1981), "Türk Harf Devrimi'nin Dış Ülkelerdeki Etkileri Üzerine", Harf Devrimi 'nin 50. Yılı Sempozyumu, TTK Basımevi, Ankara.
  • Özyetgin, A. Melek (2006), "Atatürk ve Güneş Dil Teorisi", Türk Dili, Sayı 655, Temmuz, s. 105-114.
  • Pul ur, Hasan (2009), "Yapmayın Etmeyin Açılımı", Milliyet, 10 Aralık, s. 3
  • Ramız Gökçe (1923), "Zafer Abidesi", Akbaba Dergisi, 18 Ocak, s. 1.
  • Rokkan, Stein. (1975), ''Dimensions of State Formation and Nation-Building: A Possible Paradigm for Research on Variations within Europe" in Tilly, Charles (Ed.), The Formation of National States in Western Europe, Princeton University Press, Princeton.
  • Renan, Ernest ([1882], 1994), "Qu'est-ce qu'une nation?" (Çev. Ida Mae Snyder), Calmann-Levy: Paris, in John Hutchinson - Anthony D. Smith (Eds.), "The Question of Definition" Nationalism, Oxford University Press, Oxford.
  • Sadri Maksudi [Arsal] (1930), Türk Dili İçin, Türk Ocakları Yayınlan, aktaran Aksoy, -Ö„ Asım (1959), "Atatürk ve Dil", Türk Dili Aylık Fikir ve Edebiyat Dergisi, Cilt IX, Sayı 99, 1 Aralık, s. 118-121.
  • Sarıkoyuncu Değerli, Esra (2008), "Amerikan Basınında Türk Harf ve Dil Devrimi", Sempozyum Bildirisi, 80. Yılında Türk Harf İnkılâbı Uluslar arası Sempozyumu, 10-11 Kasım, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Siirt mebusu Mahmut [Soydan] (1928), "Yaşasın inkilap", Milliyet, 1 Aralık, s. 1.
  • Smith, Anthony D. (1999), Myths and Memories of the Nation, Oxford University Press, Oxford.
  • Spearman, Diana - Turfan, M. Nairn (Î979), "The Turkish Language Reform", History Today, Vol 29, No 2, February, p. 88-97.
  • Şimşir, Bilal (1979), Amerikan Belgelerinde Türk Yazı Devrimi, Belleten, Cilt, XLIII, Sayı 169, s. 107-214.
  • Taylor, Charles (1997), "Nationalism and Modernity", The Morality of Nationalism, Robert McKim - Jeff McMahan (Eds.), Oxford University Pres, Oxford.
  • Teşkilât-e Esâsiyye Kanunu (1924), Resmi Gazete, Kanun No. 491, Düstur No: Tertip 3, Cilt 5, s.576, 20 Nisan, http://www.anayasa.gen.tr/1924tek.htm, (5 Kasım 2009).
  • Tok soy, Nurcan (2007),-"Türk İnkılâbında Milli Kültürün Yeri ve Halkevi Çalışmaları", Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Cilt 2/1, kış, s. 124-161.
  • Tongul, Neriman (2004), "Türk Harf İnkılâbı", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 53-54, Mayıs-Kasım, s. 103-130.
  • Üçüncü Türk Dil Kurultayı Güneş - Dil Teorisi ve Dil Karşılaştırmaları Komisyonu Raporu (1936), http://tdkkitaplik.org.tr/gdtraporu.pdf, 31 Ağustos, (12 Ekim 2009).
  • Ülkütaşır, M. Şakir (1973), Cumhuriyetin 50. Yılında Atatürk ve Harf Devrimi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Yakup Kadri [Karaosmanoğlu] (1928), "Lisanda Kapitülasyon", Milliyet, 23 Eylül, s. 1.
  • Yavuz,. Bige (1998), "Fransız Gözüyle Atatürk Devrimi Üzerine Genel Değerlendirmeler", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cumhuriyetimizin 75. Yılı Özel Sayısı, s. 131-149.
  • Yılmaz, Önder (2009), "Özel Kürtçe TV'ye İzin", Milliyet Gazetesi, http://www. milli-yet.com.tr/Siyaset/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&KategoriID=4&ArticleID =lT36080&Date=06.09.2009&b=Ozel%20Kurtce%20TVye%20izin, 6 Eylül, (2 Ekim 2009).
  • Zeki Mesut [Alsan] (1929), "Yazı ve Kafa", Milliyet, 14 Ağustos, s. 1.
APA AKDOĞAN N (2010). Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. , 33 - 59.
Chicago AKDOĞAN Nuran Savaş Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. (2010): 33 - 59.
MLA AKDOĞAN Nuran Savaş Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. , 2010, ss.33 - 59.
AMA AKDOĞAN N Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. . 2010; 33 - 59.
Vancouver AKDOĞAN N Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. . 2010; 33 - 59.
IEEE AKDOĞAN N "Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması." , ss.33 - 59, 2010.
ISNAD AKDOĞAN, Nuran Savaş. "Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması". (2010), 33-59.
APA AKDOĞAN N (2010). Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. Amme İdaresi Dergisi, 43(3), 33 - 59.
Chicago AKDOĞAN Nuran Savaş Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. Amme İdaresi Dergisi 43, no.3 (2010): 33 - 59.
MLA AKDOĞAN Nuran Savaş Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. Amme İdaresi Dergisi, vol.43, no.3, 2010, ss.33 - 59.
AMA AKDOĞAN N Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. Amme İdaresi Dergisi. 2010; 43(3): 33 - 59.
Vancouver AKDOĞAN N Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması. Amme İdaresi Dergisi. 2010; 43(3): 33 - 59.
IEEE AKDOĞAN N "Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması." Amme İdaresi Dergisi, 43, ss.33 - 59, 2010.
ISNAD AKDOĞAN, Nuran Savaş. "Modern ulus-devlet olma yolunda Harf İnkılabı ve uygulanması". Amme İdaresi Dergisi 43/3 (2010), 33-59.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 16:40

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları