Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu

Selcen ÖZTÜRK, (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Ankara, Türkiye)
Pınar SEZER, (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Ankara, Türkiye)
Dilek BAŞAR DİKMEN (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Ankara, Türkiye)
Mülkiye Dergisi
12 4
Yıl: 2023 Cilt: 47 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 361 - 386 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-07-2023

Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu

Öz:
Bireylerinzamanalgısınındeğişimvedönüşümütoplumsalyapıyıetkilerkenaynızamanda toplumsal yapıdan da etkilenmektedir. Özellikle Sanayi Devrimi sonrası ortaya çıkan kapitalist ilişkiler zamanı doğal bir süreç olmaktan çıkarmıştır. Günümüzde boş zaman kavramı ücretli çalışanların istihdamda olmadığı zamanlara addedilmektedir. Ancak boş zaman kavramı, toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizliklerden ciddi şekilde etkilenmektedir. Karşılıksız emek yükünün çoğunlukla kadınlara atfedildiği Türkiye gibi toplumlarda çalışan kadın ve erkeklerin boş zaman algısı ve tercihi ciddi şekilde farklılaşabilmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın temel amacı zaman algısında gerçekleşen dönüşümün toplumsal cinsiyet perspektifiyle birlikte ele alınması, toplumsal cinsiyete dair politik dönüşümlerin belirleyici etkisinin incelenmesi ve ücretli çalışan ve çalışmayan kadınlar özelinde zaman yoksulluğunun analiz edilmesidir. Bu amaçla TÜİK 2014-2015 Zaman Kullanımı İstatistikleri kullanılarak betimsel bir değerlendirme yapılmaktadır. Tüm örneklemde, hafta içi zaman yoksulluğu eşik değeri 174 dakika olarak hesaplanmıştır. Hafta sonu günlükleri kullanarak yapılan hesaplamada tüm örneklem için hafta sonu zaman yoksulluğu eşik değeri 222 dakika olarak tespit edilmiştir. Tüm örneklemde hafta içi 5271 katılımcının 174 dakikadan daha az keyfi zamanı vardır ve zaman yoksulluğu oranı %26,24’tür. Hafta sonu tüm örneklemde, zaman yoksulluğu oranı ise %24,82 olarak gerçekleşmektedir. Çalışmanın temel amacı ücretli çalışan kadın ve çalışmayan kadınlar için zaman yoksulluğu oranlarının belirlenmesidir. Hafta içi zaman günlüklerine dayanarak yapılan hesaplamalar, çalışan kadınların %44,35’nin zaman yoksulu olduğunu; çalışmayan kadınların ise %13,33 oranında zaman yoksulu olduğunu göstermektedir. Söz konusu zaman yoksulluğu oranları hafta sonu için hesaplandığında çalışan kadınların %38,24’ünün hafta sonu zaman yoksulu olduğu; çalışmayan kadınların ise %20,52 oranında hafta sonu zaman yoksulu olduğu görülmektedir. Çalışma kapsamında istihdam, eğitim durumu, medeni durum alt kategorilerinde kadın ve erkekler için ayrı ayrı zaman yoksulluğu oranları da hesaplanmıştır ve elde edilen sonuçlardan yola çıkılarak çeşitli politika önerileri sunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Time Poverty From a Gender Perspective

Öz:
While the change and transformation of individuals’ perception of time affects the social structure, it is also affected by the social structure. Especially the capitalist relations that emerged after the Industrial Revolution made time not a natural process. Today, the concept of leisure is considered to be the times when wage workers are not in employment. However, the concept of leisure is seriously affected by gender-based inequalities. In societies like Turkey, where the burden of unrequited labor is mostly attributed to women, the leisure perception and preferences of working women and men can differ significantly. In this context, the main purpose of this study is to consider the transformation in the perception of time with a gender perspective, to examine the determinant effect of political transformations on gender, and to analyze time poverty in terms of working and non-working women. For this purpose, a descriptive evaluation is made using TUIK 2014-2015 Time Use Statistics. In the whole sample, the weekday time poverty threshold was calculated as 174 minutes. In the calculation made using weekend diaries, the weekend time poverty threshold value for the whole sample was determined as 222 minutes. In the entire sample, 5271 participants have less than 174 minutes of leisure time on weekdays, and the time poverty rate is 26.24%. The rate of time poverty is 24.82% in the whole sample at weekends. The main purpose of the study is to determine the time poverty rates for working women and non-working women. Calculations based on weekday time diaries show that 44.35% of working women are time poor, while non-working women are time poor by 13.33%. When the said time poverty rates are calculated for the weekend, 38.24% of working women are time poor at the weekend; On the other hand, it is seen that the women who do not work are the weekend time poor at the rate of 20.52%. Within the scope of the study, time poverty rates were calculated separately for women and men in the sub- categories of employment, educational status, and marital status, and various policy recommendations are presented based on the results obtained.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akova O ve Çakmak T F (2015). Boş Zaman Paradigmasının Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Yaklaşımıyla İlişkisi Ve Tarihsel Süreç İçindeki Gelişimi. Journal of Recreation and Tourism Research, 2(3), 28-36.
  • Antonopoulos, R. ve Memiş, E. (2010). Time and poverty from a developing country perspective, Working Paper, No. 600, Levy Economics Institute of Bard College, Annandale-on-Hudson, NY.
  • Araz B ve Güler Aydın D (2019). Veblen’in İktisat Sosyolojisinin Sosyal ve Kavramsal İlişkisellik Üzerinden Düşünülmesi. Yildiz Social Science Review, 5(2), 209-222.
  • Arora, D. (2015). Gender differences in time-poverty in rural Mozambique. Review of Social Economy, 73(2), 196-221.
  • As D (1978). Studies of Time-Use: Problems and Prospects. Acta Sociologica, 21(2), 125-141.
  • Bardasi, E., ve Wodon, Q. (2010). Working long hours and having no choice: Time poverty in Guinea. Feminist Economics, 16(3), 45-78.
  • Bryson V (2007). Gender and The Politics of Time: Feminist Theory and Contemporary Debates. Policy Press.
  • Burchardt T (2008). Time and Income Poverty. LSE STICERD Research Paper No. CASEREPORT57.
  • Chatzitheochari S ve Arber S (2012). Class, Gender and Time Poverty: A Time-Use Analysis of British Workers’ Free Time Resources. The British Journal of Sociology, 63(3), 451-471.
  • De Grazia S (1962). Of Time. Work, and Leisure, New York: Twentieth Century Fund, 5.
  • Dedeoğlu S (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği. Toplum ve Bilim, 86(3), 139-170.
  • Dedeoğlu S (2009). Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı. Çalışma ve Toplum, 2(21), 41-54.
  • Ecevit Y (1991). Shop Floor Control. Working Women: International Perspectives on Labour and Gender Ideology, 55.
  • Ekiz Gökmen Ç (2017). Toplumsal Cinsiyet ve Zaman Yoksulluğu: Hane İçi Ücretli ve Ücretsiz Emek Sunumu. Calisma ve Toplum, 55(4): 1953-1988.
  • Eraydın A ve Erendil A (1996). New Production Processes in Export-Oriented Garment Industry and Different Ways of Participation of Female Labour to This Process. Turkish Social Science Association, İstanbul.
  • Goodin, R. E., Rice, J. M., Parpo, A., ve Eriksson, L. (2008). Discretionary time: A new measure of freedom. Cambridge University Press.
  • Güven U Z (2019). Toplumsal Dönüşüm Çerçevesinde Değişen Anlam Ve Kullanımlarıyla “Boş Zaman” Sosyolojisi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 59(2), 1125-1148.
  • Hochschild A (1989). The Second Shift. Avon Books, New York.
  • Işık E ve Serdaroğlu U (2015). Kadin Emeği: Feminist İktisadın Yol Haritası Üzerinden Bir Okuma. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 15(56): 6-14.
  • Kalenkoski C M, Hamrick K S ve Andrews M (2011). Time Poverty Thresholds and Rates for the US Population. Social Indicators Research, 104(1), 129-155.
  • Karmaz E (2018). Sosyal Bir Olgu Olarak Zaman Kavramının Dönüşümü. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (2), 69-86.
  • Kiray M B (1985). Metropolitan City and the Changing Family. Family in Turkish Society, 79-93.
  • Koca C ve Demirhan G (2005). Beden Eğitimi Ve Spor Alanında Toplumsal Cinsiyetin Yeniden Üretimi. Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 200-228.
  • Koray M (2008). Sosyal Politika (3. baskı). İmge Kitabevi, Ankara.
  • Mattingly M J ve Blanchi S M (2003). Gender Differences in the Quantity and Quality of Free Time: The US Experience. Social Forces, 81(3), 999-1030.
  • Memiş E ve Özay Ö (2011). Eviçi Uğraşlardan İktisatta Karşılıksız Emeğe: Türkiye Üzerine Yapılan Çalışmalara İlişkin Bir Değerlendirme. Birkaç Arpa Boyu, 21, 239-268.
  • Memiş E, Öneş U ve Kızılırmak B A (2012) “Kadınların Ev-Kadınlaştırılması: Ücretli ve Karşılıksız Emeğin Toplumsal Cinsiyet Temelli Bir Analizi”, Dedeoğlu S ve Elveren A Y (der.) Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın içinde, İstanbul: İletişim Yayınları, 159-182.
  • Merz, J., ve Rathjen, T. (2014). Time and income poverty: An interdependent multidimensional poverty approach with German time use diary data. Review of Income and Wealth, 60(3), 450-479.
  • Mullahy J ve Robert S A (2010). No time to Lose: Time Constraints and Physical Activity in the Production of Health. Review of Economics of the Household, 8(4), 409-432.
  • Öneş U, Kızılırmak B ve Memiş E (2015). “Türkiye’de Yoksulluk ve Hane İçi İş Zamanı Dağılımı: Analiz ve Politika Önerileri”, Dedeoğlu S ve Elveren A Y (der.) 2000’ler Türkiye’sinde Sosyal Politika ve Toplumsal Cinsiyet içinde, 1. Baskı, Ankara: İmge Kitapevi Yayınları, 123-146.
  • Özateş Gelmez Ö S (2016). Bakim Emeği Sömürüsünün Özneleri ya da Bir Sosyal Politika Uygulamasının Nesneleştirdikleri: Evde Bakim Uygulaması Kapsamında Bakım Veren Kadınlar. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi.
  • Özbay F (1999). Türkiye’de Evlatlık Kurumu: Köle mi Evlat mı?, Bilanço 1923-1998. Ekonomi, Toplum, Çevre, 2: 277-288.
  • Özkaplan N (2009). Duygusal Emek ve Kadın İşi/Erkek İşi. Çalışma ve Toplum, 2(21), 15- 23.
  • Özkaplan N (2010). Türkiye İşgücü Piyasasının Dönüşümü (1980-2007). İktisat ve Toplumsal Cinsiyet, (der.) Serdaroğlu, U., Efil Yayınevi, Ankara.
  • Pearce D (1978). The Feminization of Poverty: Women, Work and Welfare. Urban and Social Change Review, 11(1-2): 28-36.
  • Rojek C (2005). Leisure Theory. Principles and Practice. Palgrave Macmillan London.
  • Sen A (1984). The Living Standard. Oxford Economic Papers, 36, 74-90.
  • Sen A (1993). Capability and Well-being. The Quality of Life, 30, 1-445.
  • Sen A (1993). Markets and Freedoms: Achievements and Limitations of the Market Mechanism in Promoting Individual Freedoms. Oxford Economic Papers, 519-541.
  • Shaw S M (1999). Gender and Leisure. Leisure studies: Prospects for the Twenty-first Century, 271-281.
  • Stebbins R A (1982). Serious Leisure: A Conceptual Statement. Pacific Sociological Review, 25(2), 251-272.
  • Summerfield S P G (2000). The Economic Contributions of Amartya Sen. Review of Political Economy, 12(1), 89-113.
  • Şener Ü (2012). Kadın Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi, 36(4), 51-67.
  • Thrift N (1990). The making of a Capitalist Time Consciousness. In the Sociology of Time (105-129). Palgrave Macmillan, London.
  • Toker A (2021). Boş Zaman ve Rekreasyonun Tarihsel Perspektiften Sosyolojik Bir Değerlendirmesi. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4(10), 1000-1013.
  • United Nations Department of Economics and Social Affairs (2010). The World’s Women 2010 https://unstats.un.org/unsd/demographic/products/Worldswomen/ WW_full%20report_color.pdf.
  • Veal A J (2009) The Elusive Leisure Society, 4 Edition. School of Leisure, Sport andth Tourism Working Paper 9, Sydney: University of Technology, Sydney.
  • Veal A J (2016). Leisure, Income Inequality and the Veblen Effect: Cross-national Analysis of Leisure Time and Sport and Cultural Activity. Leisure Studies, 35(2), 215-240.
  • Vega-RapunM,Domínguez-SerranoMveGálvez-MuñozL(2021).TheMultidimensionality of Poverty: Time Poverty in Spain. Journal of Time Use Research, 15(1).
  • Vickery C (1977). The Time-Poor: A new Look at Poverty. Journal of Human Resources, 27-48.
  • Warren T (2003). Class and Gender-based Working Time? Time Poverty and the Division of Domestic Labour. Sociology, 37(4), 733-752.
  • Williams J R, Masuda Y J ve Tallis H. A (2016). Measure Whose Time has Come: Formalizing Time Poverty. Social Indicators Research (128), 265–283.
  • Yalçıntaş A ve Akkaya B (2019). Diplomalı Aylak Sınıf: Gösterişçi Tüketim Süreci Olarak Türk Yükseköğretim Sistemi. Efil Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2(5), 92-125.
  • Yücesan-Özdemir G, Özkaplan N ve Serdaroğlu U (2010). Bir Evliliğin Hikayesi: Ev Teknolojisi Ve Kadın. İktisat Ve Toplumsal Cinsiyet, 70, 226.
  • Zacharias, A., Masterson, T., ve Memiş, E. (2014). Time Deficits and Poverty: The Levy Institute Measure of Time and Consumption Poverty for Turkey. Ekonomik Yaklasim, 25(91), 1-28.
APA Öztürk S, Sezer P, Basar D (2023). Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. , 361 - 386.
Chicago Öztürk Selcen,Sezer Pınar,Basar Dilek Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. (2023): 361 - 386.
MLA Öztürk Selcen,Sezer Pınar,Basar Dilek Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. , 2023, ss.361 - 386.
AMA Öztürk S,Sezer P,Basar D Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. . 2023; 361 - 386.
Vancouver Öztürk S,Sezer P,Basar D Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. . 2023; 361 - 386.
IEEE Öztürk S,Sezer P,Basar D "Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu." , ss.361 - 386, 2023.
ISNAD Öztürk, Selcen vd. "Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu". (2023), 361-386.
APA Öztürk S, Sezer P, Basar D (2023). Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi, 47(1), 361 - 386.
Chicago Öztürk Selcen,Sezer Pınar,Basar Dilek Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi 47, no.1 (2023): 361 - 386.
MLA Öztürk Selcen,Sezer Pınar,Basar Dilek Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi, vol.47, no.1, 2023, ss.361 - 386.
AMA Öztürk S,Sezer P,Basar D Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi. 2023; 47(1): 361 - 386.
Vancouver Öztürk S,Sezer P,Basar D Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi. 2023; 47(1): 361 - 386.
IEEE Öztürk S,Sezer P,Basar D "Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu." Mülkiye Dergisi, 47, ss.361 - 386, 2023.
ISNAD Öztürk, Selcen vd. "Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Zaman Yoksulluğu". Mülkiye Dergisi 47/1 (2023), 361-386.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
25-04-2024 5:20

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları