Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi

İdris KAYA, (Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, Türkiye)
Zeynep HAMAMCI (Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)
Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri
13 0
Yıl: 2011 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1149 - 1165 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi

Öz:
Bu araştırmanın amacı anne babaların akılcı olmayan inançlarını değerlendirilmeye yönelik bir ölçme aracının geliştirilmesi ve ölçme aracının psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Çalışma grubu çocukları ilköğretim birinci kademeye devam eden toplam 884 anne-babalardan oluşmaktadır. Ölçeğin deneme formu üzerinde faktör analizi 303’ü anne (% 58.3), 217’si baba (% 41.7) olmak üzere toplam 520 kişiden elde edilen veriler üzerinde yapılmıştır. Araştırmada ölçeğin deneme uygulamasına katılan anne babaların yaş ortalamaları 37.12 (SS=6.51) olup, yaş dağılımı 22 ile 57 arasında değişmektedir. Ölçeğin geçerlilik çalışması 298 anne baba, güvenirlik çalışmasına ise 66 anne baba üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği (AAİÖ) ile birlikte Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği (FOTÖ), Beck Depresyon Envanteri (BDE) ve Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği- Kısa Formu (AOİÖ-K) kullanılarak elde edilmiştir. Yapılan faktör analizi sonucunda, ölçeğin varyansın % 20.91’ni açıklayan Beklentiler ve varyansın % 17.42’sinin açıklayan Mükemmeliyetçilik olmak üzere iki alt boyuttan oluştuğu bulunmuştur. Ölçeğin Beklentiler alt boyutu, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği (FOTÖ) ile .14, Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği-Kısa Form (AOÝÖ-K) ile .52 ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) ile .30 düzeyinde ilişkili iken, Mükemmeliyetçilik alt boyutu FOTÖ ile .27, AOÝÖ-K ile .54, BDE ile .19 düzeyinde ilişkili olduğu bulunmuştur. Ölçeğin Beklentiler alt boyutunun test-tekrar test güvenirlik katsayısı .84 ve Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı .89 olarak bulunurken, Mükemmeliyetçilik alt boyutunun test-tekrar test güvenirlik katsayısı .80, Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı ise .86 olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Development of the Parent Irrational Beliefs Scale

Öz:
The aim of this study was to develop the scale to assess irrational beliefs of parents and test its psychometric properties. The research sample was comprised of parents whose children were attending primary schools. The results from the factor analysis were used to determine two factors in the scale: Expectations and Perfectionism. To examine the validity of the scale, the correlations between the scores on the Expectations sub-scale and the Dysfonctional Attitute Scale (DAS) (.14), the Irrational Belief Scale-Short Form (IBS-S) (.52), and the Beck Depresion Inventory (BDI) (.30) were assessed. The perfectionism sub-scale was correlated with DAS (.27), IBS-S (.54), BDI (.19) . The test-retest correlations were .84 for Expectations sub-scale and .80 for Perfectionism sub-scale. Cronbach Alpha internal consistency coefficient were .89 for Expectations sub-scale and .86 for Perfectionism sub-scale.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Ackerman, K. A. (1991). Irrational beliefs and parenting stress. Unpublished doctoral dissertation, University of Alberta, Canada.
  • Azar, S. T., Nix, R. L., & Makin-Bryd, K. N. (2005). Parenting schemas and process of change. Journal of Marital and Family Therapy, 31, 45-48.
  • Barkley, R., Anastopoulos, A. D., Guevremont, D., & Fletcher, K. (1992). Adolescents with attention deficit hyperactivity disorder: Mother adolescent interactions, family beliefs and conflicts, and maternal psychopathology. Journal of Abnormal Child Psychology, 20, 263-288.
  • Beck, A. (1976). Cognitive therapy and emotional disorders. New York: Pengium Books Ltd.
  • Beck, A. T., Rush, A., Shaw, B. F., & Emery, G. (1979). Cognitive therapy in depression. New York: Guilford Press.
  • Bornstein, H. M., & Cote, L. R. (2004). Mothers’ parenting cognitions in cultures of origin, acculturating cultures, and cultures of destination. Chil Development, 75, 221-235.
  • Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Cattell, R. B. (1966). The screen test for the number of factors. Multivariate Behavioural Research, 1, 245-276.
  • Dobson, D., & Dobson, K. S. (2009). Evidence-based practice of cognitive-behavioral threapy. New York/London: Guildford Press.
  • Dryden, W. (2005). Rational emotive behavior therapy. In A. Freeman & S. H. Felgoise (Eds.), Encyclopedia of cognitive behavior therapy (pp. 321-324). New York: Springerlink Publishing Company.
  • Ellis, A. (1975). Reason and emotion in psychotherapy. New Jersey: Citedel Press.
  • Ellis, A. (1977). Rational emotive therapy and cognitive behavior therapy. In A. Ellis & R. Griger (Eds.), The Handbook of rational emotive therapy (pp. 3-31). New York: Springer Publishing.
  • Ellis, A. (1979). Reason and emotion in psychotherapy. Toronto: Citadel Press.
  • Ellis, A., Moseley, S., & Wolfe, J. L. (1966). How to raise an emotionally healthy, happy child. Norh Hollywood, CA: Wilshire Book.
  • Eryüksel, G. N. (1996). Anne baba ve ergen ilişkilerinin problem çözme iletişim becerileri, bilişsel çarpıtmalar ve aile yapısı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Eryüksel, A. ve Akün, E. (2003). Depresyonu olan ergenler ile anne babalarının aile ilişkilerinin ve bilişsel çarpıtmalarının incelenmesi. Türk Psikooji Dergisi, 18, 59-79.
  • Graeves, D. (1997). The effect of rational-emotive parent education on the stress of mothers of young children with down syndrome. Journal of Rational-Emotive & Cognitive- Behavior Therapy, 15, 249-267.
  • Hauck, P. A. (1967). Rational management of children. New York: Libra Publisher.
  • Haskett, M. E., Scott, S., Grant, R., Ward, C. S., & Robinson, C. (2003). Child related cognition and affective functioning of physcially abusive and comparison parents. Child Abuse and Neglect, 27, 663-686.
  • Johnston, C. (1996). Addressing parent cognitions in ınterventions with families of disruptive children. In K. Dobson & K. Craig (Eds.), Advances in cognitive behavioural therapy (pp. 193-210). London: Sage.
  • Joyce, M. R. (1989). An evaluation of the effectiveness of a rational-emotive parent education programme. Unpublished doctoral dissertation, University of Melbourne, Australia.
  • Joyce, M. R. (1990). Rational-emotive parent consultation. School Psychology Review, 19, 304-316.
  • Joyce, M. R. (1994). Rational-emotive parent consultation. In M. E. Bernard & R. Digiuseppe (Eds.), Rational emotive consultation in applied settings. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
  • Joyce, M. R. (2006). A develomental, rational emotive behavioral approach for working with parents. In A. Ellis & M. E. Bernard (Eds.), Rational-emotive treatment of childhood problems (pp. 117-212). New York: Plenum Press.
  • Kline, P. (2000). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
  • McDonalt, C. E. (1993). Parenting ırrational beliefs and marital adjustment as correlates parenting stress in young families. Unpublished doctoral dissertation, University of Alberta, Canada.
  • Nieuwenhuijsen K., Verbeek, J. H. A. M., Boer, A. G. E. M., Blonk, R. W. B., & Dijk, F. J. H. (2007). Irrational beliefs in employees with an adjustment, a depressive, or an anxiety disorder: A prospective cohort study. Journal of Rational-Emotive- Cognitive-Behavioral Therapy, 28, 57-72.
  • Öncü, H. (1995). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (gen. 2. bs.). Ankara: Yaysan Ltd. Şti.
  • Robin, A. L., & Foster, S. L. (1989). Negotiating parent adoloscent conflict. New York: Guildford Press.
  • Roehling, P. V., & Robin, A. L. (1986). Development and validation of family beliefs inventory. A measure of unrealistic beliefs among parent and adolescents. Journal of Counsulting and Clinical Pyschology, 54, 693-697.
  • Şahin, N. H. ve Şahin, N. (1991). Bir kültürde fonksiyonel olan tutumlar bir başka kültürde de öyle midir? Psikoloji Dergisi, 7, 30-40.
  • Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Starko, T. J. (1991). Parent stress and parent ırrational beliefs: Mother father differences. Unpublished master’s thesis, Universty of Alberta, Canada.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Boston, M.A: Allyn & Bacon.
  • Thyer, B. A., Papsdorf, J. D., & Kramer, M. K. (1983). Phobic anxiety and irrational beliefs systems. Journal of Psychology, 114, 145-149.
  • Türküm, A. S. (2003). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi ve kısaltılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 19, 41-47.
  • Weissman, A. N. (1979). The dysfunctional attitude scale: A validation study. Unpublished doctoral dissertation, University of Pennsylvania (Dissertation Abstracts International, 40, 1389-1390B).
  • Wilde, J. (1992). Rational counseling with school-aged population: A practical guide. Bristol: Accelerated Development Inc.
APA KAYA İ, HAMAMCI Z (2011). Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. , 1149 - 1165.
Chicago KAYA İdris,HAMAMCI Zeynep Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. (2011): 1149 - 1165.
MLA KAYA İdris,HAMAMCI Zeynep Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. , 2011, ss.1149 - 1165.
AMA KAYA İ,HAMAMCI Z Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. . 2011; 1149 - 1165.
Vancouver KAYA İ,HAMAMCI Z Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. . 2011; 1149 - 1165.
IEEE KAYA İ,HAMAMCI Z "Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi." , ss.1149 - 1165, 2011.
ISNAD KAYA, İdris - HAMAMCI, Zeynep. "Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi". (2011), 1149-1165.
APA KAYA İ, HAMAMCI Z (2011). Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1149 - 1165.
Chicago KAYA İdris,HAMAMCI Zeynep Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11, no.3 (2011): 1149 - 1165.
MLA KAYA İdris,HAMAMCI Zeynep Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.11, no.3, 2011, ss.1149 - 1165.
AMA KAYA İ,HAMAMCI Z Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2011; 11(3): 1149 - 1165.
Vancouver KAYA İ,HAMAMCI Z Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2011; 11(3): 1149 - 1165.
IEEE KAYA İ,HAMAMCI Z "Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11, ss.1149 - 1165, 2011.
ISNAD KAYA, İdris - HAMAMCI, Zeynep. "Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11/3 (2011), 1149-1165.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 16:41

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları