Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma
Yıl: 2023 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 23 - 42 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-07-2023
Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma
Öz: Depremlerin yarattıkları yıkıcı sonuçlar sosyal korumanın etkin bir şekilde kullanılmasını gerektirmektedir. Depremlerden sonra sosyal koruma anlamında kısa vadede alınacak ilk önlemler yaşanan gelir kayıplarının telafi edilmesi ve istihdamın korunmasıdır. Sosyal koruma, sosyal politikanın önemli araçlarından birisidir. Bu çalışma Kahramanmaraş ve Hatay’da gerçekleşen depremler sonrasında kısa vadede alınan tedbirlerin incelenmesi ve değerlendirilmesini içermektedir. Yapılan inceleme, sosyal politika ve sosyal korumayı ana eksene alarak yapılmıştır. Sosyal politika ve sosyal koruma alanının öncü uluslararası örgütü olan Uluslararası Çalışma Örgütü’nün afetlerle ilgili yaklaşımı ve bu yaklaşım doğrultusunda oluşturmuş olduğu 205 nolu Barış ve Dayanıklılık için İstihdam ve Uygun İş Tavsiye Kararı incelenmiştir. Böylece Kahramanmaraş ve Hatay depremleri sonrasında uygulanan gelir kaybının telafi mekanizmaları ve istihdamın korunması ile ilgili önlemler sosyal politika, sosyal koruma ve ILO yaklaşımı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda gelir Kahramanmaraş ve Hatay depremleri sonrasında gelir güvencesi ve istihdama dönük alınan önlemlerin ILO’nun bu alanda benimsediği yaklaşım ve bu amaçla oluşturduğu tavsiye kararında belirtilen ilkelerden uzak olduğu ortaya çıkmıştır. Öte yandan alınan önlemlerin sosyal politika ve sosyal koruma açısından yetersiz olduğu da tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Kahramanmaraş and Hatay Earthquakes: A Social Protection Between Existence and Absence
Öz: The devastating consequences of earthquakes require the effective use of social protection. The first measures to be taken in the short term in terms of social protection after earthquakes are to compensate income losses and to protect employment. Social protection is one of the important tools of social policy. This study includes the examination and evaluation of the measures taken in the short term after the Kahramanmaraş ve Hatay earthquakes. The examination was made by taking social policy and social protection as the main axis. The approach of the International Labor Organization, to disasters and the ILO Employment and Decent Work for Peace and Resilience Recommendation No. 205, which it has created in line with this approach, have been examined. Thus, the compensation mechanisms for income loss and the measures to protect employment applied after Kahramanmaraş and Hatay earthquakes have been evaluated within the framework of social policy, social protection and ILO approach. As a result of the study, it has been revealed that the measures taken for income security and employment after the Kahramanmaraş and Hatay earthquakes are far from the principles stated in the approach adopted by the ILO and its recommendation in this area. On the other hand, it has been determined that the measures taken are insufficient in terms of social policy and social protection.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alper, Y. (2000) “4447 Sayılı Kanun ve Sosyal Güvenlik Sisteminin Finansman Yapısına Etkileri”, Prof. Dr. Nusret Ekin’e Armağan, Ankara, TÜHİS Yayını, s.129-158,
- Alper, Y. (2015) “Sosyal Güvenlik Hakkı ve Sosyal Güvenliğin Finansmanı”, Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu VII, s.197-222, https://arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2020/08/2015sosyalhaklar. pdf
- Çelik, A. (2010). “Muhafazakâr Sosyal Politika Yönelimi: Hak Yerine Yardım-Yükümlülük Yerine Hayırseverlik”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 0 (42), 63-81, https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusiyasal/ issue/592/5955
- Çelik, A. ve Özdemir, Ö.F. (2021) “Türkiye’de Covid-19 ile Mücadele ve Sosyal Politika: Sosyal Diyalog ile İşsizlik, İstihdam ve Gelir Destekleri Açısından Bir Değerlendirme”, Covid-19 ve Türkiye’de Sosyal Polıitika (der. B. Urhan, M. Öztürk ve M.O. Durmaz), O. S., , İstanbul, Sarmal Kitabevi, 167-218
- Çelik, A. (2023) “Çare Kamuculuk ve Sosyal Politikalarda!”, Birgün Gazetesi, 20.02.2023 https://www.csgb. gov.tr/haberler/bakanligimiz-depremden-etkilenen-calisanlara-kisa-calisma-odenegi-ve-nakdi-ucretdestegi- saglayacak/
- ÇSGB, (2023a) “Yaşanan Depremler Sonrası SSK ve Bağ-Kur Aylık Ödemeleri Öne Çekildi”, https://www.csgb. gov.tr/haberler/yasanan-depremler-sonrasi-ssk-ve-bag-kur-aylik-odemeleri-one-cekildi/
- ÇSGB, (2023b) “Bakanlık, İşsizlik ve Yarım Çalışma Ödeneği Ödemelerini Öne Çekti”, https://www.csgb.gov.tr/ haberler/bakanlik-issizlik-ve-yarim-calisma-odenegi-odemelerini-one-cekti/
- ÇSGB, (2023c) “Bakanlık, Depremin Ardından Çeşitli Tedbirleri Uygulamaya Koydu”, https://www.csgb.gov.tr/ haberler/bakanligimiz-depremin-ardindan-cesitli-tedbirleri-uygulamaya-koydu/
- ÇSGB, (2023d) “Bakanlık, Depremden Etkilenen Çalışanlara Kısa Çalışma Ödeneği ve Nakdi Ücret Desteği Sağlayacak”, https://www.csgb.gov.tr/haberler/bakanligimiz-depremden-etkilenen-calisanlara-kisacalisma- odenegi-ve-nakdi-ucret-destegi-saglayacak/
- Durmaz, O. S. (2016) “Neo-Liberal Sosyal Politika Rejiminin Tesisi ve AKP”, Çalışma ve Toplum, 48, https://www. calismatoplum.org/Content/pdf/calisma-toplum-1621-7f65b6f8.pdf, 143-168.
- Gökbayrak, Ş. (2010) “Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Dönüşümü”, Çalışma ve Toplum, 25 https://www. calismatoplum.org/Content/pdf/calisma-toplum-1331-61dd0a40.pdf, 141-162
- ILO, (2010) World Social Security Report 2010/11 Providing coverage in times of crisis and beyond, International Labour Office. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/--- publ/documents/publication/wcms_146566.pdf
- ILO, (2017) Recommendation No 205 Employment and decent work for peace and resilience, Geneva: International Labour Office https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_ent/---ifp_ crisis/documents/publication/wcms_631491.pdf
- ILO, (2022) Social Protection & Cooperatives Spotlight, ILO Brief Paper, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/ public/---ed_emp/---emp_ent/---coop/documents/publication/wcms_844037.pdf
- ILO, (2023) The effects of the February 2023 earthquake on the labour market in Türkiye, ILO Office for Türkiye https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/ publication/wcms_873893.pdf
- İŞKUR, (2023) “Nakdi Ücret Desteği (OHAL)”, https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/issizlik-sigortasi/nakdi-ucretdestegi- ohal/
- Kapar, R. (2015a) “Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Sosyal Koruma Tabanları Yaklaşımı”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, 1, 181-209. http://www.dergikaratahta.com/files/1/12.pdf
- Kapar, R. (2015b) “Uluslararası İnsan Hakları Belgelerinde Sosyal Koruma Hakkının Genel Çerçevesi”, Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu VII, Ankara: Sosyal Güvenlik Denetmenleri Derneği Yayını, 153 -180
- Koray, M. (2018) Sosyal Politika, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 5. Baskı, Ankara, İmge Kitabevi.
- La Hovary, C. (2022) “The International Labour Organisation and Disasters”, Yearbook of International Disaster Law Online, 3, 1, 274-296. https://doi.org/10.1163/26662531_00301_011
- Öztürk, M. O. ve Ceylan, Ö. (2021) “Salgın Döneminde Fesih Yasağı ve Kod-29 Değişikliği”, Covid-19 ve Türkiye’de Sosyal Politika (der. B. Urhan, M. O. Öztürk ve O. S. Durmaz), İstanbul, Sarmal Kitabevi, 297-332.
- Özuğurlu, M. (2003) “Sosyal Politikanın Dönüşümü ya da Sıfatın Suretten Kopuşu”, Mülkiye Dergisi , 27, 239, 59-74. https://dergipark.org.tr/en/pub/mulkiye/issue/239/846
- Özveri, M. (2023a) “Deprem, Dayanışma ve Sosyal Güvenlik” Evrensel Gazetesi, 22.02.2023 https://www. evrensel.net/yazi/92519/deprem-dayanisma-ve-sosyal-guvenlik
- Özveri, M. (2023b) “Depremde işçilerin hak kaybına uğramaması için ne yapılmalı?” Adaletin İş Yüzü. 14.02.2023. https://www.youtube.com/watch?v=y3kj3_NabXM
- Polanyi, K. (2001) The Great Transformation: The Political and Economic Origins of Our Time, Beacon Paperbacked
- Resmi Gazete, (2000) “25/8/1999 Tarihli ve 4447 Sayılı Kanun ile Sosyal Sigortalar Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” Tarih:25.02.2000 Sayı:23975 https://www.resmigazete. gov.tr/arsiv/23975.pdf
- Resmi Gazete, (2012) “Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Tarih:26.01.2012 Sayı:28185 https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23975.pdf
- Resmi Gazete, (2023) “Olağanüstü Hal Kapsamına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” Tarih:22.02.2023 Sayı:32112 https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2023/02/20230222.pdf
- Talas, C. (1955) “Sosyal Güvenlik Meselemiz”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 7: 84-99. https://dergipark. org.tr/tr/pub/iusskd/issue/894/9987
- TCCSSB, (2023) Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve- Hatay-Depremleri-Raporu.pdf
- TÜİK, (2023) İşgücü İstatistikleri 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2022-49390
| APA | Ceylan Ö (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. , 23 - 42. |
| Chicago | Ceylan Ömer Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. (2023): 23 - 42. |
| MLA | Ceylan Ömer Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. , 2023, ss.23 - 42. |
| AMA | Ceylan Ö Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. . 2023; 23 - 42. |
| Vancouver | Ceylan Ö Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. . 2023; 23 - 42. |
| IEEE | Ceylan Ö "Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma." , ss.23 - 42, 2023. |
| ISNAD | Ceylan, Ömer. "Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma". (2023), 23-42. |
| APA | Ceylan Ö (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. Emek Araştırma Dergisi, 8(1), 23 - 42. |
| Chicago | Ceylan Ömer Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. Emek Araştırma Dergisi 8, no.1 (2023): 23 - 42. |
| MLA | Ceylan Ömer Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. Emek Araştırma Dergisi, vol.8, no.1, 2023, ss.23 - 42. |
| AMA | Ceylan Ö Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. Emek Araştırma Dergisi. 2023; 8(1): 23 - 42. |
| Vancouver | Ceylan Ö Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma. Emek Araştırma Dergisi. 2023; 8(1): 23 - 42. |
| IEEE | Ceylan Ö "Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma." Emek Araştırma Dergisi, 8, ss.23 - 42, 2023. |
| ISNAD | Ceylan, Ömer. "Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri: Varlıkla Yokluk Arası Bir Sosyal Koruma". Emek Araştırma Dergisi 8/1 (2023), 23-42. |
