ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği
Yıl: 2023 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 115 - 132 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-07-2023
ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği
Öz: Bu çalışma pek çok alanda insanların yerini alma potansiyeliyle tanımlanan yapay zeka tabanlı dil modeli ChatGPT’nin toplumsal etkilerini ve potansiyel risklerinin nasıl önlenebileceğini tartışmaktadır. ChatGPT kamuoyunun ve politika yapıcıların gündemine bireysel hak ve özgürlükleri ve demokrasiyi tehdit etme, önyargıları ve ayrımcılığı üretme potansiyeli, manipülasyon riskleri ve veri gizliliği ihlalleri ile gelmiştir. Sınırlandırma ve düzenleme tartışmaları da bu eksende yürütülmektedir. Bu tartışmalar çoğunlukla ChatGPT’nin emek ve ekonomi üzerindeki etkilerini içermemektedir. Çalışma büyük dil modelleri gibi üretken yapay zeka teknolojilerinin meslekler ve emekçiler için olumsuz etkilerini ortaya koymakta, bu etkilerin önlenmesine yönelik düzenlemeler ve güç ilişkilerini sorgulayan eşitlik temelli bir çerçeve olmadan bireysel hak ve özgürlükler bağlamındaki düzenlemelerin üretken yapay zekanın yıkıcı olabilecek etkileriyle baş etmekte sınırlı kalacağını savunmaktadır. Aynı şekilde emek odaklı eşitlikçi çözümler olmadan, toplum için risklerin paylaştırılması, hafifletilmesi ve yönetilmesinin mümkün olmayacağı vurgulanmaktadır. Çalışma, ChatGPT’nin ve büyük dil modellerinin her iki alanda düzenlenmesinde de eşitlik ve güç temelli ve emek odaklı bütünsel bir çerçevenin olanaklılığını ve böyle bir çerçevenin temel kabullerinin neler olabileceğini tartışmaktadır.
Anahtar Kelime: Dealing with ChatGPT: The Necessity of a Labor and Equality-Oriented Framework
Öz: This study discusses how the societal impacts and potential risks of ChatGPT, an artificial intelligence-based language model defined by its potential to replace humans in many areas, can be avoided. ChatGPT has come to the agenda of the public and policy makers with its potential to threaten individual rights and freedoms and democracy, to generate prejudice and discrimination, risks of manipulation and data privacy violations. Limitation and regulation discussions are also carried out on this axis. These discussions mostly do not include the effects of ChatGPT on labor and economy. The study reveals the negative effects of large language models for professions and workers, and argues that regulations in the context of individual rights and freedoms will be limited to cope with the destructive effects of productive artificial intelligence without regulations to prevent these effects and an equality-based framework that questions power relations. Likewise, it is emphasized that without labor-oriented equitable solutions, it will not be possible to share, mitigate and manage risks for the society. The study discusses the possibility of an equality and power-based and labor-oriented holistic framework for organizing ChatGPT and large language models, and what the main assumptions of such a framework might be.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acemoğlu, D. (der.) (2022) Yapay Zekayı Yeniden Tasarlamak: Otomasyon Çağında İş, Demokrasi ve Adalet, Ankara: Efil Yayınevi.
- Acemoğlu, D. ve Johnson, S. (2023, 6 Şubat) “What Is Wrong With ChatGPT?” https://www.projectsyndicate. org/commentary/chatgpt-ai-big-tech-corporate-america-investing-in-eliminating-workersby- daron-acemoglu-and-simon-johnson-2023-02
- Acemoglu, D. ve Restrepo, P. (2017) “Robots and Jobs: Evidence from US Labor Markets”, NBERWorkingPap er23285, National BureauofEconomic Research, Cambridge, MA
- Baktash, J. A. ve Dawodi, M. (2023) “Gpt-4: A Review on Advancements and Opportunities in Natural Language Processing”, arXiv. https://doi.org/10.48550/arXiv.2305.03195
- Benanav, A. (2023a) “Teknoloji Odaklı Çözümler Etkili Olmayacaktır”, Yapay Zekayı Yeniden Tasarlamak: Otomasyon Çağında İş, Demokrasi ve Adalet (der. D. Acemoğlu), s.45-49, Ankara: Efil Yayınevi.
- Benanav, A. (2023b) “Chatbots Won’t Take Many Jobs”, Tech Won’t Save Us. https://techwontsave.us/ episode/164_chatbots_wont_take_many_jobs_w_aaron_benanav
- Bertuzzi, L. (2023, 31 Mayıs) “EU Commission issues internal guidelines on ChatGPT, generative AI”, Euractiv. https://www.euractiv.com/section/artificial-intelligence/news/eu-commission-issues-internalguidelines- on-chatgpt-generative-ai/
- Buchanan, M. (2023). “Define The IQ Of A Chatbot”, Nat. Phys. 19, 465. https://doi.org/10.1038/s41567- 023-02013-7
- Cankurt, A. H. (2023, 2 Mayıs) “ChatGPT, Veri Gizliliği Sorunlarını Giderdikten Sonra İtalya’ya Geri Döndü.” https://egirisim.com/2023/05/02/chatgpt-veri-gizliligi-sorunlarini-giderdikten-sonra-italyaya-geridondu/
- Crawford, K. (2022) “Distopya ve Ütopya Arasında”, Yapay Zekayı Yeniden Tasarlamak: Otomasyon Çağında İş, Demokrasi ve Adalet (der. D. Acemoğlu), Ankara: Efil Yayınevi, 64-68.
- Cuthbertson, A. (2023, 18 Mayıs) “ChatGpt’nin Yaratıcısı, Yapay Zekanın Seçimleri Manipüle Etmesinden “Tedirginlik” Duyuyor”, Independent Türkçe. https://www.indyturk.com/node/632696/ya%C5%9Fam/ chatgptnin-yarat%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1-yapay-zekan%C4%B1n-se%C3%A7imleri-manipleetmesinden- tedirginlik
- Dehlendorf, A. Ve Gerety, R. (2022) “İşçilerin Hak ve Yetkilerinin Merkeze Alınması”, Yapay Zekayı Yeniden Tasarlamak: Otomasyon Çağında İş, Demokrasi ve Adalet (der. D. Acemoğlu),, Ankara: Efil Yayınevi, 35-39.
- Duarte, F. (2023). “Number of ChatGPT Users (2023) “Exploding Topics. https://explodingtopics.com/blog/ chatgpt-users#top
- Eloundou, T., Manning, S., Mishkin, P., ve Rock, D. (2023). “Gpts Are Gpts: An Early Look At The Labor Market Impact Potential Of Large Language Models”, arXiv. https://arxiv.org/abs/2303.10130
- EDPB (2023, 13 Nisan). EDPB Resolves Dispute On Transfers By Meta And Creates Task Force On ChatGPT. https://edpb.europa.eu/news/news/2023/edpb-resolves-dispute-transfers-meta-and-creates-taskforce- chat-gpt_en
- Euronews, (2023, 14 Nisan). “Spain Opens An Investigation Into OpenAI’s ChatGPT Over A Potential Data Breach”, euronews. https://www.euronews.com/next/2023/04/14/spain-opens-an-investigation-intoopenais- chatgpt-over-a-potential-data-breach
- Europol (2023). “ChatGPT - The Impact of Large Language Models on Law Enforcement”, A Tech Watch Flash Report From The Europol Innovation Lab, Publications Office Of The European Union, Luxembourg. https://www.europol.europa.eu/publications-events/publications/chatgpt-impact-oflarge- language-models-law-enforcement#downloads
- Ford, M. (2018) Robotların Yükselişi: Yapay Zeka ve İşsiz Bir Gelecek Tehlikesi, İstanbul: Kronik Kitap.
- Frey, C. B., ve Osborne, M. A. (2013) “The Future Of Employment”, Working Paper of Oxford Martin School and University of Oxford. https://sep4u.gr/wp-content/uploads/The_Future_of_Employment_ ox_2013.pdf
- Future of Life Institute (2023). “Pause Giant AI Experiments: An Open Letter.” https://futureoflife.org/openletter/ pause-giant-ai-experiments/
- Gillmann, B., Neuerer, D. & Stiens T. (2023, 3 Nisan). ““Man kann Technologie nicht mit Verboten aufhalten”: Diskussion um ChatGPT-Regulierung in Deutschland”, Handelsblatt. https://www.handelsblatt.com/ politik/deutschland/nach-vorstoss-in-italien-man-kann-technologie-nicht-mit-verboten-aufhaltendiskussion- um-chatgpt-regulierung-in-deutschland/29075002.html
- Goldman Sachs (2023, Nisan 5). “Generative AI could raise global GDP by 7%.” https://www.goldmansachs. com/intelligence/pages/generative-ai-could-raise-global-gdp-by-7-percent.html
- Hacker, P., Engel, A. ve List, T. (2023) “Understanding and Regulating ChatGPT, and Other Large Generative AI Models”, VerfBlog. doi:10.17176/20230120-220055-0.
- Hartmann, T. (2023, 16 Mayıs) “French Data Protection Authority Lays Out Action Plan On AI, ChatGPT”, Euractiv. https://www.euractiv.com/section/artificial-intelligence/news/french-data-protectionauthority- lays-out-action-plan-on-ai/
- Helberger, N. ve Diakopoulos, N. (2023) “ChatGPT And The AI Act”, Internet Policy Review, 12(1). https:// doi.org/10.14763/2023.1.1682 TDK https://sozluk.gov.tr/
- GPDP (2023, 31 Mart). “Artificial intelligence: Stop To ChatGPT By The Italian SA: Personal Data is Collected Unlawfully, No Age Verification System is in Place For Children.” https://www. garanteprivacy.it/web/guest/home/docweb/-/docweb-display/docweb/9870847#english
- Kinder, M. (2022) “Pandemi Gerekli Reformları Teşvik Etmiştir”, Yapay Zekayı Yeniden Tasarlamak: Otomasyon Çağında İş, Demokrasi ve Adalet (der. D. Acemoğlu), Ankara: Efil Yayınevi, 40-44.
- Koşar, A. (2019). “Endüstri 4.0: Gerçeklik, Strateji ve Ütopya”, Teori ve Eylem, https://teoriveeylem.net/ tr/2019/06/11/endustri-4-0-gerceklik-strateji-ve-utopya/
- Li, Z. (2023).” The Dark Side of ChatGPT: Legal and Ethical Challenges from Stochastic Parrots and Hallucination”, arXiv. https://doi.org/10.48550/arXiv.2304.14347
- P, D. (2023). “ChatGPT is not OK! That’s Not (just) Because It Lies. AI & Society.” https://doi.org/10.1007/ s00146-023-01660-x
- Reich, B. (2022). “Yapay Zeka Biliminin Sınırları Üniversitelerde Olmalıdır”, Yapay Zekayı Yeniden Tasarlamak: Otomasyon Çağında İş, Demokrasi ve Adalet (der. D. Acemoğlu), Ankara: Efil Yayınevi, 69-72.
- Reuters (2023, 11 Nisan). “French Privacy Watchdog Investigating Complaints about ChatGPT.” https://www.reuters.com/technology/french-privacy-watchdog-investigating-complaints-aboutchatgpt- 2023-04-11/
- Reyhani, N. (2023) “Büyük Çaplı Dil Modelleri Nedir, Ne Değildir? ChatGPT Devrimi”, Bilim ve Gelecek, 229.
- Roberts, M. (2023) “Teknolojiye Marksist Bir Bakış”, Bilim ve Ütopya, 347.
- Say, C. (2022, Aralık 17). “Yapay Zeka Uzmanı Cem Say: ChatGPT Tehlikeli Olmasa Tam Not Verirdim.” https:// www.diken.com.tr/yapay-zeka-uzmani-cem-saya-gbt-chatbotu-sorduk-tehlikeli-olmasa-tam-notverirdim/
- Say, C. (2019) 50 Soruda Yapay Zeka, İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı.
- Smuha, N. A. (2021) “Beyond a Human Rights-Based Approach to AI Governance: Promise, Pitfalls, Plea”, Philosophy & Technology, 34(Suppl 1), 91-104.
- Üren, Ç. (2023, 23 Şubat) “Çin, ChatGPT’yi Yasaklayan İlk Ülke Oldu”, https://www.indyturk.com/ node/612516/d%C3%BCnya/%C3%A7in-chatgptyi-yasaklayan-ilk-%C3%BClke-oldu
- Van Dis, E. A., Bollen, J., Zuidema, W., van Rooij, R., ve Bockting, C. L. (2023) “ChatGPT: Five Priorities for Research”, Nature, 614, 7947, 224-226.
- Waters, E., Leadbeatter, D. ve Spallek, H. (2023) “AI’s Other Challenges”, https://doi.org/10.1038/s41415- 023-5699-7
- Webb, M. (2019) “The Impact of Artificial Intelligence on the Labor Market”, https://www.michaelwebb. co/webb_ai.pdf
| APA | Etike Ş (2023). ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. , 115 - 132. |
| Chicago | Etike Şafak ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. (2023): 115 - 132. |
| MLA | Etike Şafak ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. , 2023, ss.115 - 132. |
| AMA | Etike Ş ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. . 2023; 115 - 132. |
| Vancouver | Etike Ş ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. . 2023; 115 - 132. |
| IEEE | Etike Ş "ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği." , ss.115 - 132, 2023. |
| ISNAD | Etike, Şafak. "ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği". (2023), 115-132. |
| APA | Etike Ş (2023). ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. Emek Araştırma Dergisi, 8(1), 115 - 132. |
| Chicago | Etike Şafak ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. Emek Araştırma Dergisi 8, no.1 (2023): 115 - 132. |
| MLA | Etike Şafak ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. Emek Araştırma Dergisi, vol.8, no.1, 2023, ss.115 - 132. |
| AMA | Etike Ş ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. Emek Araştırma Dergisi. 2023; 8(1): 115 - 132. |
| Vancouver | Etike Ş ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği. Emek Araştırma Dergisi. 2023; 8(1): 115 - 132. |
| IEEE | Etike Ş "ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği." Emek Araştırma Dergisi, 8, ss.115 - 132, 2023. |
| ISNAD | Etike, Şafak. "ChatGPT ile Baş Etmek: Emek ve Eşitlik Odaklı Bir Çerçevenin Gerekliliği". Emek Araştırma Dergisi 8/1 (2023), 115-132. |
