TY  - JOUR
TI  - Max Weber’e Göre Hukukun Rasyonelleşmesi
AB  - Karl Marx ve Emile Durkheim ile beraber modern sosyolojinin üç kurucu babasından biri olarak kabul edilen Max Weber, ayrıca Hukuk Sosyolojisinin de kurucusu olarak kabul edilmektedir. Modern toplumu anlamak ve açıklamak için genel sosyoloji kuramının odağına rasyonalite kavramını/olgusunu yerleştiren Weber, modern toplumda hukuku da öncelikle rasyonel bir sosyal kurum olarak ele almıştır. Hukuk normlarının ve dolayısıyla hukuk olgusunun ortaya çıkışını toplumsal davranış üzerinden açıklayan Weber’e göre hukuk en temelde toplumsal bir kurum olup toplumun varlığına koşut olarak var olagelmiştir. Bu nedenle hukuk, modern topluma özgü olmadığı gibi, modern toplum öncesi ve dışı toplumlarda hukukun rasyonel niteliklerinin bulunmadığı da söylenemez. Ancak modern rasyonel hukuk sistemi ve anlayışı öncelikli olarak çağımıza özgü rasyonel kapitalizmin, rasyonel uzmanlık eğitiminin ve rasyonel bürokrasinin etkisiyle ortaya çıkmıştır. Weber’in, hukukun rasyonelleşmesine ilişkin kuramını, Auguste Comte'un üç hâl kanunu olarak adlandırılan toplumsal evrim kuramını hatırlatır tarzda tarihi bakımdan çizgisel biçimde ortaya koyduğu söylenebilir. Fakat bu çizgisel evrim esas olarak insanlığın tümü için değil, modern Batı toplumu için geçerlidir. Nitekim -özellikle kutsal hukuk sistemleri olmak üzere- diğer hukuk sistemlerinde yetkin bir rasyonelleşme süreci yaşanmamış, hatta irrasyonelleşme süreci söz konusu olmuştur. Batı toplumlarında ise, seküler niteliği baskın Roma Hukukunun, yaşadığı toplumun kurallarına -bilhassa ekonomik konularda- uyarlanma kabiliyetiyle öne çıkan Yahudi Hukukunun ve Sezar’ın hakkını Sezar’a veren anlayışıyla Kilise Hukukunun ortaklaşa etkisiyle, hukuk sistemi, rasyonelleşme sürecini tarihi olarak devam ettirip günümüzün tam anlamıyla rasyonel nitelikli hukuk formuna dönüşmüştür.
AU  - KADIOĞLU, AHMET SELİM
AU  - ALTAY, Ayşe Miray
DO  - 10.33433/maruhad.1289099
PY  - 2023
JO  - Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi
VL  - 29
IS  - 1
SN  - 2146-0590
SP  - 32
EP  - 53
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1190379
ER  -