İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma

cakmak, faruk

İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma

faruk cakmak (Gebze Teknik Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Kocaeli, Türkiye)

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi

2 2

Yıl: 2021 Cilt: 23 Sayı: 40 Sayfa Aralığı: 98 - 121 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 31-07-2023

İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma

Öz:

Bu çalışmada insan sermayesinin örgütsel bağlılığa olan etkileri ve demografik özelliklerin bu etkide düzenleyicilik rolüne sahip olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma verileri telekomünikasyon sektöründe çalışan 530 saha çalışanına açılan ve demografik değişkenler, insan sermayesi, örgütsel bağlılık ölçekleri ile alakalı soruları içeren çevrim içi anketle toplanmış olup; bunlardan 491’i değerlendirmeye alınmıştır. Anket sonrası elde edilen veriler, SPSS 22 ve AMOS programlarında ayrı ayrı analiz edilerek sonuçlar; Hiyerarşik Çoklu Regresyon, Hayes ve AMOS ki-kare testi yöntemlerinden yararlanılarak karşılaştırılmıştır. Buna göre; insan sermayesi ve örgütsel bağlılık faktörleri arasında yüksek düzeyde bir pozitif ilişki tespit edilmiştir. Diğer taraftan demografik değişkenler açısından insan sermayesi-örgütsel bağlılık ilişkisinde farklı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Cinsiyet, yaş, eğitim durumu ve kıdem kontrol değişkenlerinde farklılık gözlemlenirken, medeni durum değişkeninde farklılık bulunmamıştır. Araştırma sonucu ortaya çıkan bulgular çerçevesinde yöneticilere ve gelecekteki çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime: İnsan Sermayesi Örgütsel Bağlılık Demografik Özellikler Düzenleyicilik Etkisi Yapısal Eşitlik Modeli

The Moderating Effect of Demographic Features on Relationship Between Human Capital and Organizational Commitment: Comparison Between Different Research Methods

Öz:

In this study, the moderating effect of the demographic features on the relationship between human capital and organizational commitment has been investigated. An online questionnaire containing questions related to demographic variables, human capital and organizational commitment scales was opened to 530 field workers working in the telecommunications sector. 491 of these workers were evaluated because of the data clean-up processes. The data obtained after the questionnaire were analyzed separately in SPSS 22 and AMOS programs, and the results were compared using Hierarchical Multiple Regression, Hayes and AMOS chi-square test methods. According to the study's findings, a high level of positive relationship has been found between human capital and organizational commitment factors. On the other hand, different results have emerged in the relationship between human capital and organizational commitment regarding demographic variables. While a difference was observed in the variables of gender, age, education level and working period on the relationship between human capital and organizational commitment, there was no difference in the marital status variable. Within the framework of the findings of the research, suggestions were made to managers and future studies.

Anahtar Kelime: Human Capital Organizational Commitment Demographic Features Moderating Effect Structural Equation Model

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aiken, L. S. ve West, S. G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions. Newbury Park Ca: Sage.
Allen, N. J., Meyer J. P. (1990). The Measurement and Antecedents Of Affective, Continuance and Normative Commitment to The Organization. Journal Of Occupational Psychology, 63, 1-18.
Altunoğlu, A. E. ve Demir, N. (2012). Konaklama İşletmelerinde Entelektüel Sermaye Bileşenlerinin İncelenmesi: Kuşadası Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (2), 297-312.
Amit, R. ve Schoemaker, P. J. H. (1993). Strategic Assets and Organizational Rents. Strategic Management Journal, 14(1), 33-46.
Ang, S., Slaughter, S. ve Ng, K.Y. (2002). Human Capital and Institutional Determinants of Information Technology Compensation: Modeling Multilevel and Cross-Level Interactions. Management Science, 48(11), 1427-45.
Atak, M. (2009). Öğrenen Örgüt ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal Of Personality And Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
Bayazıt, M. ve Oğuz, B. (1998). Probability and Sta-Tistics For Engineers. İstanbul: Birsen Yayınevi.
Becker, G. (1975). Human Capital, 2nd Ed. Chicago, Il: University Of Chicago Press.
Becker, G. S. (1992). The Adam Smith Address: Education, Labor Force Quality, and The Economy. Business Economics, 27, 1-7.
Blau, G. ve Boal, K. (1987). Conceptualizing How Job Involvement and Organizational Commitment Affect Turnover And Absenteeism. Academy Of Management Review, 12(2), 288-300.
Bozkurt, Ö. ve Yurt, İ. (2013). Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma/A Study to Determine The Organizational Commitment Level of The Academicians. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 121.
Chahal, H. ve Bakshi, P. (2015). Examining Intellectual Capital and Competitive Advantage Relationship: Role of Innovation and Organizational Learning. The International Journal of Bank Marketing, 33(3), 376-399.
Demir, Y. ve Demirel, E. (2011). Rekabet Avantajı Yaratmada Entelektüel Sermayenin Önemi. İşgüç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(1), 85-91
Erdoğan, M. ve Dönmez, A. (2014). Entelektüel Sermaye İle İşletme Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Panel Veri Uygulaması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (7) 29, 362-369.
Ertaş, F. ve Coşkun, M. (2005). Turizm İşletmelerinde Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi Ve İmkb’deki Turizm Şirketlerinde Ampirik Bir Uygulama. S.Ü. İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Dergisi, 10, 121-138.
Farah, A. ve Abouzeid, S. (2017). The Impact of Intellectual Capital on Performance: Evidence From The Public Sector. Knowledge Management & E-Learning, 9(2), 225-238.
Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal Of Marketing Research, 18(1), 39–51.
Galunic, D. C. ve Anderson, E. (2000). From Security to Mobility: Generalized Investments in Human Capital and Agent Commitment. Organization Science, 11(1), 1-20.
Giray, F. (2007). Telekomünikasyon Sektöründe Liberalizasyon ve Türkiye’deki Durum. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 11-25.
Griffeth, R., Hom, P. ve Gaertner, S. (2000). A Meta-Analysis Of Antecedents and Correlates of Employees Turnover: Update, Moderator Tests, and Research İmplications For The Next Millennium. Journal Of Management, 26, 463-88.
Gouldner. H. P. (1960). Dimensions Of Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 4, 468-90.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hackett, R.D., Bycio, P. ve Hausdorf, P. A. (1994). Further Assessments of Meyer And Allen's (1991) Three-Component Model of Organizational Commitment. Journal Of Applied Psychology, 79, 15-23.
Harrison, D., Newman, D. ve Roth, P. (2006). How Important Are Job Attitudes? Meta-Analytic Comparisons of Integrative Behavioral Outcomes and Time Sequences. Academy Of Management Journal, 49, 305-25.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, And Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach. New York: Guilford Press.
Hayes, A. F., Montoya, A. K. ve Rockwood, N. J. (2017). The Analysis of Mechanisms And Their Contingencies: Process Versus Structural Equation Modelling. Australasian Marketing Journal (Amj), 25(1), 76-81.
Hausknecht, J., Hiller, N. ve Vance, R. (2008). Work-Unit Absenteeism: Effects of Satisfaction, Commitment, Labor Market Conditions and Time. Academy Of Management Journal, 51(6), 23-45.
Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines For Determining Model Fit. Dublin Institute Of Technology Articles, 2, 53-60.
Huselid, M.A. (1995), The Impact Of Human Resource Management Practices On Turnover, Productivity and Corporate Fnancial Performance. Academy Of Management Journal, 38, 635-72.
Jackson, D. L., Gillaspy, J. A. ve Purc-Stephenson, R. (2009). Reporting Practices in Confirmatory Factor Analysis: An Overview And Some Recommendations. Psychological Methods, 14(1), 6-23.
Jegede, O., Ilori, M., Oluwale, B. ve Olorunfemi, M. (2016). On The Link Between Human Capital, Innovation and Performance: Evidence From A Resource-Based Economy. International Journal Of Learning And Intellectual Capital, 13(1), 27-49.
Kaarsemaker, E. C. A. (2008). Employee Share Ownership As Moderator Of The Relationship Between Frm-Specific Human Capital İnvestments And Organizational Commitment. Management Revue, 19(4), 324-39.
Karagöz, M. (1998). İstatistik Yöntemleri. Malatya: Özmert Ofset.
Kaur, S. ve Aneet, A. (2017). Perceived Organizational Support and Affective Commitment: A Demographic Analysis. IOSR Journal of Business and Management (IOSR-JBM), 19(1), 54-59.
Longo, M. ve Mura, M. (2011). The Effect of Intellectual Capital on Employees' Satisfaction and Retention. Information and Management, 8(7), 278.
Mathieu, J. ve Hamel, D. (1989). A Cause Model Of The Antecedents Of Organizational Commitment Among Professionals And Non-Professionals. Journal Of Vocational Behavior, 34, 299-317.
Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to The Organization and Occupations: Extension and Test of a Three-Component Conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78, 538–551.
Mincer, J. (1970). The Distribution Of Labor Incomes. Journal Of Economy Literature, 8, 1-26.
Özkan, Ç. (2017). Algılanan Örgütsel Desteğin, Örgütsel Bağlılığa Etkisinde Kişilik Özelliklerinin Rolü: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma (Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Payne, S. ve Huffman, A. (2005). A Longitudinal Examination of The Influence of Mentoring on Organizational Commitment and turnover. Academy Of Management Journal, 48(1), 158-68.
Pennings, J. M., Lee, K. ve Witteloostuijn, A. V. (1998). Human Capital, Social Capital and Firm Dissolution. Academy Of Management Journal, 41, 425-40.
Ramirez, Y. (2010). Intellectual Capital Models in Spanish Public Sector. Journal of Intellectual Capital, 11(2), 248-264.
Raza, M. A., Nawaz, M. M. (2011). Impact Of Job Enlargement On Employees' Job Satisfaction, Motivation And Organizational Commitment: Evidence From Public Sector of Pakistan. International Journal Of Business And Social Science, 2(18), 268-273.
Ress, D. G. (1987). Foundations of Statistics. Newyork: Chapman And Hall.
Robinson, S. L., Kraatz, M. S. ve Rousseau, D. M. (1994). Changing Obligations and The Psychological Contract: A Longitudinal Study Academy Of Management Journal, 37(1), 137-52.
Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2015). A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling. United Kingdom: Taylor and Francis.
Schultz, T. W. (1961). Investment in Human Capital. The American Economic Review, Lı(1), 1-18.
Sehrawat, M. ve Giri, A. K. (2017). An Empirical Relationship between Financial Development Indicators and Human Capital in Some Selected Asian Countries. International Journal of Social Economics, 44(3). 337-349
Steers, R. M. (1977). Antecedents and Outcomes Of Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 22 (1), 46-56.
Tavakol, M. ve Dennick, R. (2011). Making Sense Of Cronbach's Alpha. International Journal Of Medical Education, 2, 53-55.
Tilak, J. B. G. (2002). Education And Poverty. Journal Of Human Development, 3, 191-207.
Tomer, J. F. (2016). Integrating Human Capital with Human Development: The Path to a More Productive and Humane Economy. New York, NY: Palgrave Macmillan.
Wright, P. M., Smart, D. L. ve Mcmahan, G. C. (1995). Matches Between Human Resource and Strategy Among Ncaa Basketball Teams. Academy Of Management Journal, 38, 1052-74.
Yenihan, B. (2014). Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Arasındaki İlişki. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 170-178.
Yüksel, Ö. (2003). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Zeinoddini S., Esfahani, S. A. ve Soleimani H. (2015). The Effect of Intellectual Capital on Organizational Commitment: A Case Study of The Ministry of Economic Affairs And Finance of Kermanshah Province. International Journal of Organizational Leadership, 4(3), 324-341.

APA	cakmak f (2021). İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. , 98 - 121.
Chicago	cakmak faruk İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. (2021): 98 - 121.
MLA	cakmak faruk İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. , 2021, ss.98 - 121.
AMA	cakmak f İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. . 2021; 98 - 121.
Vancouver	cakmak f İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. . 2021; 98 - 121.
IEEE	cakmak f "İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma." , ss.98 - 121, 2021.
ISNAD	cakmak, faruk. "İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma". (2021), 98-121.

APA	cakmak f (2021). İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(40), 98 - 121.
Chicago	cakmak faruk İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 23, no.40 (2021): 98 - 121.
MLA	cakmak faruk İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, vol.23, no.40, 2021, ss.98 - 121.
AMA	cakmak f İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 2021; 23(40): 98 - 121.
Vancouver	cakmak f İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 2021; 23(40): 98 - 121.
IEEE	cakmak f "İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma." Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23, ss.98 - 121, 2021.
ISNAD	cakmak, faruk. "İnsan Sermayesi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Araştırılmasında Demografik Özelliklerin Düzenleyici Rolü: Farklı Araştırma Yöntemleri Arasında Karşılaştırma". Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 23/40 (2021), 98-121.