01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a)

Yıl: 2023 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 362 - 392 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33433/maruhad.1253994 İndeks Tarihi: 04-08-2023

01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a)

Öz:
İsviçre’de yüzyılı aşkın süredir yürürlükte olan ve artık güncelliğini yitirmiş olan zamanaşımı hükümleri uzun süredir gündemde olan “Zamanaşımı Revizyonu” ile nihayet 1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 2014 yılında asbest mağdurları karşısında İsviçre'yi zamanaşımı hükümleri nedeniyle mahkûm etmesi İsviçre kanun koyucusu üzerinde özellikle geç sonra ortaya çıkan zararlara ilişkin zamanaşımı süresinin uzatılması yönündeki baskıyı önemli ölçüde arttırmıştır. Zira, AHİM kararında; ölüm ve bedensel zararlara ilişkin maddi ve manevi tazminat alacakları ve özellikle geç ortaya çıkan zararlar açısından zamanaşımı süreleri dikkate alındığında, henüz zarar dahi ortaya çıkmadan alacakların zamanaşımın uğraması tehlikesine vurgu yapılmıştır. Öğretide; “Asbest Kararı” olarak nitelendirilen bu karar, zamanaşımı sürelerinin değiştirilmesinde de önemli bir rol oynamış ve Revizyonun dayandığı temellerden birini oluşturmuştur. Yeni zamanaşımı hukukunun temelinde, sözleşme sorumluluğu ve sözleşme dışı sorumlulukta öngörülen zamanaşımı sürelerinin uzatılması ve kısmen yeniden düzenlenmesinin yanı sıra, zamanaşımı sürelerinin yeknesaklaştırılması da yer almaktadır. Bu bağlamda; 2020 Revizyonu kapsamında öncelikle nispi zamanaşımı süresi, haksız fiil sorumluluğunda üç yıla çıkartılmıştır (OR m.60/I). Aynı durum sebepsiz zenginleşmedeki nispi zamanaşımı süresinin üç yıla çıkarılması açısından da geçerlidir (OR m.67). Buna karşılık, kanun koyucu OR m. 60/I’de öngörülen on yıllık olağan zamanaşımı süresini değiştirmemiştir. Ancak OR m.60/I’e eklenen yeni bir hüküm ile “ölüm ve bedensel zararlar” açısından maddi ve manevi tazminat talepleri için yirmi yıllık mutlak bir zamanaşımı süresi düzenlenmiştir. Bu hükmün, Revizyonla ilk defa düzenlenen OR m.128a’nın karşılığı olduğu kabul edilmektedir ki yeni OR m. 128a İsviçre öğretisi tarafından Revizyondaki en önemli yenilik ve gelişme olarak nitelendirilmektedir. 2020 Revizyonu ile sözleşme sorumluluğunda, sözleşmeye aykırılık sebebiyle ortaya çıkan bedensel zarar veya ölüme ilişkin maddi ve manevi tazminat alacakları açısından yeni OR m 128a’da üç yıllık nispi zamanaşımı süresinin yanında yirmi yıllık mutlak bir zamanaşımı süresi öngörülmüştür. Böylece; kişiye ilişkin zararlarda (ölüm ve bedensel zarar); sözleşme sorumluluğu ile sözleşme dışı sorumlulukta zamanaşımı süreleri yeknesaklaştırılmış ve eşitlenmiştir ki bu gelişme, öğretide son derece olumlu karşılanmıştır. Özellikle geç ortaya çıkan zararlar açısından, mutlak zamanaşımı süresi artık 20 yıllık mutlak zamanaşımı süresine tabi olacaktır, Kanun koyucu, üç yıllık nispi zamanaşımı süresinin başlangıcını; sübjektif bir kritere, yani zarar görenin, zararın öğrenme anına bağlamıştır. Buna karşılık, 20 yıllık mutlak zamanaşımı süresi ise objektif bir kriter olan "zarar verici davranışın meydana geldiği veya sona erdiği günden itibaren” işlemeye başlayacaktır. Öğretide haklı olarak, özellikle geç ortaya çıkan zararlar bakımından; önemli olanın zamanaşımının süresinden ziyade sürenin işletilmeye başladığı an olduğuna vurgu yapılmaktadır. Bunun dışında; ceza davalarındaki daha uzun zamanaşımı süresinin, hukuk davaları için de geçerli olduğunu öngören OR m. 60/II yeniden düzenlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bergamin C, ‘Die längere strafrechtliche Verjährungsfrist nach Art. 60 Abs. 2 OR’ in Walter Fellmann (ed),
  • Das neue Verjährungsrecht, Tagung vom 29.10.2019 in Luzern (Stämpfli 2019) 35 ff.
  • Berti S V, Zürcher Kommentar zum schweizerischen Zivilgesetzbuch, Bd. V 1h, Das Erlöschen der Obligation, Art.127–142 (3rd edn, Schulthess 2002).
  • Brehm R, Berner Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Bd. VI: Obligationenrecht, 1. Abt., Allgemeine Bestimmungen, 3. Teilbd., 1. Unterteilbd., Die Entstehung durch unerlaubte Handlungen, Art. 41–61 OR (4th edn, Stämpfli 2013).
  • Däppen R, Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht I, Art. 1–529 OR, in Corinne Widmer Lüchinger and David Oser (eds) (7th edn, Helbing Lichtenhahn 2020).
  • Fellmann W, ‘Verkürzung der Verjährungsfrist aus Vertragsverletzung bei Körperverletzung oder Tötung’ (2014) 1 Haftung und Versicherung (HAVE) 73-75. (Kısaltma: ‘HAVE 2014’)
  • Fellmann W, ‘Das neue Verjährungsrecht’ (2020) 156 Zeitschrift des Bernischen Juristenvereins 201-226 (Kısaltma: ‘Das neue Verjährungsrecht’).
  • Fellmann W and Kottmann A, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Bd. I: Allgemeiner Teil sowie Haftung aus Verschulden und Persönlichkeitsverletzung, gewöhnliche Kausalhaftungen des OR, ZGB und PrHG (Stämpfli 2012).
  • Krauskopf F, ‘Neues Verjährungsrecht: Merkpunkte für Praktiker’ (2019) 2 Plädoyer 43-49. (Kısaltma: Krauskopf, ‘Neues Verjährungsrecht 2019’)
  • Krauskopf F, ‘Die Verjährung der Delikts und der Vertragshaftung’ in Walter Fellmann (ed), Das neue Verjährungsrecht Tagung vom 29. Oktober 2019 in Luzern (Stämpfli 2019) 9-33. (Kısaltma: ‘Die Verjährung der Delikts – und der Vertragshaftung’)
  • Krauskopf F, ‘Neues Verjährungsrecht? Bericht zur laufenden Verjährungsrechtsrevision’, in Walter Fellmann and Stephan Weber (eds), Haftpflichtprozess 2016: Dokumentations und Aufklärungspflicht im Arzthaftungsrecht, Beweiserleichterungen, Produkthaftung, Verjährung und gesetzgeberischer Handlungsbedarf im Haftpflichtrecht (Schulthess 2016) 51-74. (Kısaltma: ‘Neues Verjährungsrecht?’)
  • Krauskopf F, ‘Es ist noch nicht aller Tage Abend! / Tout peut encore changer!’ (2017) 4 Haftung und Versicherung (HAVE) 343-344.
  • Krauskopf F, ‘Neues Verjährungsrecht – Zielgerade oder Sackgasse?’ (2014) 1 Haftung und Versicherung (HAVE) 66-68.
  • Krauskopf F and Raphael M, ‘Wir haben ein neues Verjährungsrecht!: Darstellung der neuen Gesetzesnormen mit Anmerkungen’ (2018) 2 Juli, Jusletter.
  • Krauskopf F and Stoppelhaar R, ‘Das neue schweizerische Verjährungsrecht’ (2022) Zeitschrift für Europäisches Privatrecht (ZeuP) 608-633.
  • Husmann D and Aliotta M, ‘Die Regelung der Verjährungsproblematik von Schadenersatzforderungen für sogenannte Spätschaden’ (2014) 1 Haftung und Versicherung (HAVE) 89-92.
  • Husmann D, ‘Asbest – Verjährungsrechtsprechung des Bundesgerichts verstösst gegen Art. 6 EMRK’ (2014) 1 Haftung und Versicherung (HAVE) 149 ff.
  • Huguenin C and Meise B, ‘OR 2020: Braucht die Schweiz ein neues Vertragsrecht? – Eine Einführung’ (2015) 4 Schweizerische Zeitschrift für Wirtschafts – und Finanzmarktrecht (SZW) 280-300.
  • Huguenin C and Hilty R, Schweizer Obligationenrecht 2020 – Entwurf für einen neuen allgemeinen Teil/Codes des obligations suisse 2020 – Projet relatif à une nouvelle partie générale (Schulthess 2013).
  • Landbrecht J and Buhr A, ‘Schweizer Verjährungsrecht’ (2022) 10 Recht der Internationalen Wirtschaft (RIW) 641-655.
  • Wildhaber I and Dede S, Berner Kommentar, Obligationenerecht, Allgemeine Bestimmungen, Die Verjährung, Art. 127-142 OR, Vorbemerkungen zu Art 127–142 OR / I. – IV. (Stämpfli Verlag 2021) 1-32 (Kısaltma: Vorb. Art 127–142 OR)
  • Wildhaber I and Dede S, Berner Kommentar, Obligationenerecht, Allgemeine Bestimmungen, Die Verjährung, Art. 127-142 OR, Art 128a OR / I. Allgemeines, OR 128a (Stämpfli Verlag 2021) 169-183. (Kısaltma: OR Art. 128a)
  • Wildhaber I and Dede S, ‘Ist das neue Verjährungsrecht im Haftpflichtrecht angemessen?’ (2021) 2 Haftung und Versicherung (HAVE) 198-204. (Kısaltma: HAVE 2021)
  • Moser N, ‘Verjährungsfristen der vertraglichen und ausservertraglichen Haftung’ in Frédéric Krauskopf (ed), Die Verjährung – Antworten auf brennende Fragen zum alten und neuen Verjährungsrecht (Schulthess 2018) 17 ff.
  • Pichonnaz P, ‘Das revidierte Verjährungsrecht: Drei bemerkenswerte Punkte’ (2019) 115 Schweizerische Juristen-Zeitung (SJZ) 739-748, (Kısaltma: ‘SJZ 2019’)
  • Pichonnaz P, ‘La prescription de l’action récursoire’ in Franz Werro (ed), La pluralité des responsables (Stämpfli 2009) 155 ff.; (Kısaltma: ‘La prescription’)
  • Rey H and Wildhaber I, Ausservertragliches Haftpflichtrecht (5th edn, Schulthess 2018). Verde M, ‘Neues Jahrzehnt – neues Verjährungsrecht’ (2020) Aktuelle Juristische Praxis (AJP) 171-186. (Kısaltma: ‘AJP 2020’).
  • Verde M, ‘Die Unterbrechung der Verjährung’, in Walter Fellmann (ed), Das neue Verjährungsrecht Tagung vom 29. Oktober 2019 in Luzern (Stämpfli 2019) 103 ff. (Kısaltma: ‘Die Unterbrechung der Verjährung’)
  • Verde M, ‘Die Verjährung nach Art. 60 Abs. 2 OR’ in Frédéric Krauskopf (ed), Die Verjährung – Antworten auf brennende Fragen zum alten und neuen Verjährungsrecht (Schulthess 2018) 65 ff.
  • Widmer Lüchinger C, ‘Die Verjährung bei Asbestschäden: Eine Standortbestimmung nach dem EGMREntscheid Howald Moor et autres c. Suisse’ (2014) 5 Zeitschrift des Bernischen Juristenvereins (ZBJV) 460-480. (Kısaltma: ‘ZBJV 2014’)
  • Widmer Lüchinger C, ‘Verjährung von Personenschäden de lege lata und ferenda – mit einem Seitenblick in Richtung Kausalität’ in Anne-Sylvie Dupont and Barbara Klett (eds), Personen-Schaden-Forum 2017 (Schulthess 2017) 83-104. (Kısaltma: ‘HAVE Personen-Schaden-Forum 2017’)
  • Werro F, ‘La prescription et les dommages différés des victimes de l’amiante: un triste retour en arrière!’ (2020) 1 Haftung und Versicherung (HAVE) 59 ff.
  • Werro F, La responsabilité civile, (3rd edn, Stämpfli 2017).
  • Portmann W and Streuli-Nikolic I, ‘Zur Verjährung von Forderungen aus positiver Vertragsverletzung im Fall von Spätschäden – Ein Problem insbesondere auch des Arbeitsrechts’ (2011) Mitteilungen des Instituts für Schweizerisches Arbeitsrecht (ArbR) 13 ff.
  • https://www.bj.admin.ch/dam/data/bj/wirtschaft/gesetzgebung/archiv/verjaehrungsfristen/vorentw-d.pdf.
  • https://www.fedlex.admin.ch/eli/cc/27/317_321_377/de. www.co2020.ch; www.or2020.ch.
APA Yılmaz C (2023). 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). , 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
Chicago Yılmaz Canan 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). (2023): 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
MLA Yılmaz Canan 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). , 2023, ss.362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
AMA Yılmaz C 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). . 2023; 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
Vancouver Yılmaz C 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). . 2023; 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
IEEE Yılmaz C "01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a)." , ss.362 - 392, 2023. 10.33433/maruhad.1253994
ISNAD Yılmaz, Canan. "01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a)". (2023), 362-392. https://doi.org/10.33433/maruhad.1253994
APA Yılmaz C (2023). 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 29(1), 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
Chicago Yılmaz Canan 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 29, no.1 (2023): 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
MLA Yılmaz Canan 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, vol.29, no.1, 2023, ss.362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
AMA Yılmaz C 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 2023; 29(1): 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
Vancouver Yılmaz C 01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 2023; 29(1): 362 - 392. 10.33433/maruhad.1253994
IEEE Yılmaz C "01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a)." Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 29, ss.362 - 392, 2023. 10.33433/maruhad.1253994
ISNAD Yılmaz, Canan. "01.01.2020 Tarihli İsviçre Zamanaşımı Hukuku Revizyonu Kapsamında İsviçre Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Sözleşme Sorumluluğu Zamanaşımı (Özellikle Ölüm ve Bedensel Zararlarda Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri) (İsviçre Borçlar Kanunu (OR) m. 60 ve OR m. 128a)". Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 29/1 (2023), 362-392. https://doi.org/10.33433/maruhad.1253994