OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER

Pınar GÜRLER AĞAÇKIRAN, (Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye)
Durmuş ASLAN (Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye)
Trakya Eğitim Dergisi
26 10
Yıl: 2023 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1402 - 1420 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24315/tred.1152307 İndeks Tarihi: 07-08-2023

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER

Öz:
Bu araştırma, okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitiminde deney yöntemine ilişkin görüş ve uygulamalarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasının kullanıldığı araştırmanın katılımcıları ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. ‘’Okul Öncesi Öğretmenlerinin Fen Eğitimi Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği’nin’' uygulandığı 172 öğretmen arasından en yüksek ve en düşük puanı alan üçer öğretmen olmak üzere altı öğretmen katılımcı olarak belirlenmiştir. Araştırma sürecinde katılımcıların sınıflarında gerçekleştirdikleri deney etkinlileri gözlemlenmiş ve sonrasında da deney yöntemine ilişkin görüş ve uygulamalarına yönelik bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, fen öz-yeterlik inancı yüksek olan öğretmenlerin çocuklara daha fazla açık uçlu sorular sordukları ve çocukları sürece daha fazla dâhil ettikleri belirlenmiştir. Bununla birlikte, yüksek fen öz-yeterlik inancı gösteren öğretmenler ile düşük fen öz-yeterlik gösteren öğretmenlerin deney yönteminin avantajları ile çocuk ve öğretmenin rolü konusundaki görüşleri ve deney yönteminde ele aldıkları kavramların benzerlik gösterdiği, ancak uygulamada farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Yapılış amacına göre, öğretmenlerin tamamının etkinliklerinde kapalı uçlu deneylere yer verdikleri saptanmıştır. Yapılış şekline göre ise, fen öz-yeterlik inancı yüksek olan öğretmenlerin bireysel deneyleri, fen öz yeterlik inancı düşük olan öğretmenlerin ise gösteri deneylerini tercih ettikleri belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: Deney fen eğitimi okul öncesi eğitim öğretmen

REFLECTIONS OF PRESCHOOL TEACHERS' SCIENCE SELF-EFFICIENCY BELIEFS: EXPERIMENTS IN SCIENCE EDUCATION

Öz:
The aim of this study is to determine the views and practices of preschool teachers about experimentation in science education. Six preschool teachers constitute the participants of this study, in which case study design was used. During the research process, the experimental activities carried out by the participants in their classrooms were observed, and then individual interviews were conducted regarding their views and practices regarding the experiment. The obtained data were analyzed using the content analysis method. As a result of the research, it was determined that teachers with high science self-efficacy beliefs asked children more open-ended questions and included children more in the process. However, regardless of their self-efficacy belief, it was seen that teachers offered similar views on the theoretical basis of the experiment and its implementation, but they could not fully reflect these views on their practices in the observations. On the other hand, it was determined that all of the teachers used closed-ended experiments according to the purpose of the experiment. According to the way it was done, it was determined that teachers with high science self-efficacy beliefs preferred individual experiments, while teachers with low science self-efficacy beliefs preferred demonstration experiments.
Anahtar Kelime: Experiment preschool education science education teacher

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akcanca, N., Aktemur Gürler, S. ve Alkan, H. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimi uygulamalarına yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Caucasian Journal of Science, 4 (1), 1-19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cjo/issue/33909/381915. adresinden 1.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Aktaş Arnas, Y., Aslan, D., ve Günay Bilaloğlu, R. (2014). Okul öncesi dönemde fen eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Akyol, N., ve Konur, K. B. (2018). Okul öncesi dönemde fen eğitiminin uygulanabilirliğine yönelik öğretmen ve yönetici görüşlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 547-557. https://doi.org/10.24106/kefdergi.389823. adresinden 2.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Alabay, E., ve Yağan Güder, S. (2015). Hazır planlarda yer alan fen etkinliklerinin okul öncesi eğitim programı temel özellikleri açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 1-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inesj/issue/40013/475688. adresinden 10.1.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Andersson, K., ve Gullberg, A. (2014). What is science in preschool and what do teachers have to know to empower children? Cultural Studies of Science Education, 9(2), 275-296. https://link.springer.com/article/10.1007/s11422-012-9439-6. adresinden 13.1.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Arık, A. (1992). Psikolojide bilimsel yöntem. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi.
  • Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ, 1986(23-28).
  • Bilaloğlu Günay, R., Aslan, D., ve Aktaş Arnas, Y. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinliklerine ilişkin bilgi düzeylerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 178, 88-103.
  • Brunton, P., ve Thornton, L. (2010). Science in the early years: building firm foundations from birth to five. London: Sage. https://libgen.is/book/index.php?md5=104DC284F35F7B6569E83F85697931C8 adresinden 14.1.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Campbell, C., Jobling, W., ve Howitt, C. (2018). Science in early childhood. Cambridge University Press https://libgen.is/book/index.php?md5=A9ABCC593CB42372BEEE1D6F17ED6463. adresinden 14.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Coltman, P. (1997). In search of the elephant’s child: Early years science. In D. Whitebread (Ed.). Teaching and learning in the early years (pp.243-254). London- New York: Routledge.
  • Dağlı, H. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen eğitiminin içeriği konusunda öğretmen görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. adresinden 1.3.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Dağlı, H., ve Dağlıoğlu, H. E. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitiminin içeriği ve standartlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(23), 1885- 1919. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opus/issue/50926/631378#article_cite. adresinden 2.3.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Doğan, Ö. (2010). Okulöncesi eğitimde fen ve doğa etkinlikleri saatinde öğretmenlerin, deney yöntemine yer verme durumlarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. adresinden 5.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Furió, C., Guisasola, J., ve Almudí, J. M. (2004). Elementary electrostatic phenomena: historical hindrances and students’ difficulties. Canadian Journal of Math, Science & Technology Education, 4(3), 291- 313. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14926150409556616 adresinden 27.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Gerde, H., K., Schachter, R. E., ve Wasik, B. A. (2013). Using the scientific method to guide learning: an integrated approach to early childhood curriculum. Early Childhood Education Journal, 41, 315– 323. https://www.researchgate.net/publication/257557027_Using_the_Scientific_Method_to_Guide_Le arning_An_Integrated_Approach_to_Early_Childhood_Curriculum. adresinden 20.11.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Howitt, C., Morris, M., ve Colvill, M. (2007). Science teaching and learning in the early childhood years. In V. Dawson ve G. Venville (Eds). The art of teaching primary science (pp.233- 247). Crows Nest, NSW: Allen ve Unwin. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781003114871- 16/science-teaching-learning-early-childhood-years-christine-howitt-mary-morris-marj-colvill. adresinden 11.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Jirout, J., ve Zimmerman, C. (2015). Development of science process skills in the early childhood years. In K. C. Trundle & M. Sackes (Eds.), Research in early childhood science education (pp. 143–165). Dordrecht: Springer. https://link.springer.com/book/10.1007/978-94-017-9505-0. adresinden 18.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Kallery, M., ve Psillos D. (2001). Pre-School teachers’ content knowledge in science: Their understanding of elementary science concepts and of issues raised by children’s questions. International Journal of Early Years Education, l9(3), 165-179. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09669760120086929. adresinden 17.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Kallery, M., ve Psillos, D. (2002). What Happens in the Early Years Science Classroom? European Early Childhood Education Research Journal, 10(2), 49-61. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13502930285208951 adresinden 27.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Karamustafaoğlu, S., ve Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6754/90810. adresinden 19.11.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Kubat, U. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğrenme öğretme sürecinde kullandıkları öğretim yöntem-teknikleri ve kullanım amacının belirlenmesi. Qualitative Studies, 11(4), 39-47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsaqual/issue/24957/263426. adresinden 2.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Kuhn, D., Black, J., Keselman, A., ve Kaplan, D. (2000). The development of cognitive skills to support inquiry learning. Cognition and Instruction, 18, 495–523. https://www.tc.columbia.edu › faculty- profile. adresinden 15.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Lorsbach, A., ve Jinks, J. (1999). Self-efficacy theory and learning environment research. Learning environments research, 2(2), 157-167. https://link.springer.com/article/10.1023/A:1009902810926 adresinden 27.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı: Etkileşimli bir yaklaşım. (M. Çevikbaş, çev. ed). Ankara: Nobel.
  • Mays, N., ve Pope, C. (2000). Assessing quality in qualitative research. Bmj, 320(7226), 50-52. https://www.bmj.com/content/320/7226/50.1/ adresinden 28.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • McMillan, J., H. (2000). Educational research: Fundamentals for the consumer (3th ed.) New York: Longman.
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: MEB.
  • Oppermann, E., Brunner, M., Eccles, J. S., ve Anders, Y. (2018). Uncovering young children's motivational beliefs about learning science. Journal of Research in Science Teaching, 55(3), 399-421. https://doi.org/10.1002/tea.21424. adresinden 7.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Orhan, A. T. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin okullarındaki fen merkezine ve fen eğitimine yönelik bakış açıları. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 91-101. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gebd/issue/44078/530585. Adresinden 12.02.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Özbek, S. (2009). Okulöncesi öğretmenlerinin fen eğitimine ilişkin görüşleri veuygulamalarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. adresinden 19.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Patton, Q. M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
  • Polat, S., Zengin, R., ve Elmalı, F. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf içi fen uygulamalarına yönelik tutumu ve uygulama analizi. Turkish Journal of Educational Studies, 8(1), 47-67. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkjes/issue/60520/771896. adresinden 18.1.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Riggs, I. (1991). Gender differences in elementary science teacher self-efficacy. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Chicago, IL. https://eric.ed.gov/?id=ED340705. adresinden 20.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Schiefele, U., ve Schaffner, E. (2015). Teacher interests, mastery goals, and self-efficacy as predictors of instructional practices and student motivation. Contemporary Educational Psychology, 42, 159-171. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0361476X15000314?via%3Dihub. adresinden 11.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Schriver, M., ve Czerniak, C. M. (1999). A comparison of middle and junior high science teachers' levels of efficacy and knowledge of developmentally appropriate curriculum and instruction. Journal of Science Teacher Education, 10(1), 21-42. https://www.jstor.org/stable/43156206. adresinden 20.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Simsar, A., ve Doğan, Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimi süreçleri üzerine görüşlerinin incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 19-32. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kafkasegt/issue/49057/590361. adresinden 25.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Singh, A., ve Butler, P. H. (1990). Refraction: Conceptions and knowledge structure. International Journal of Science Education, 12(4), 429-442. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0950069900120409 adresinden 27.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
  • Skaalvik, E. M., ve Skaalvik, S. (2009). Does school context matter? Relations with teacher burnout and job satisfaction. Teaching and Teacher Education, 25(3), 518-524. https://www.researchgate.net/publication/222946872_Does_school_context_matter_Relations_with _teacher_burnout_and_job_satisfaction. adresinden 21.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Ültay, N., Ültay, E., ve Çilingir, S. K. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin fen konularındaki uygulamalarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Özel sayı), 773-792. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/36559/382873. adresinden 22.1.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Ünal, M., ve Akman, B. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karşı gösterdikleri tutumlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 251-257. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7806/102386. adresinden 16.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Wolters, C. A., ve Daugherty, S. G. (2007). Goal structures and teachers' sense of efficacy: Their relation and association to teaching experience and academic level. Journal of Educational Psychology, 99(1), 181–193. https://doi.org/10.1037/0022-0663.99.1.181 adresinden 25.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Yıldız, S., ve Tükel, A. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinliklerine yer verme durumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 4(1), 49-59. https://dergipark.org.tr/tr/pub/issej/issue/37517/426774. adresinden 15.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Yılmaz, M. M., Özen Uyar, R., ve Dikici Sığırtmaç, A. (2020). Okul Öncesi Fen Eğitimi alanında yapılan çalışmaların tematik içerik analizi: 2015-2019 Yılları arası. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40 (2), 553-589. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/56462/658263. adresinden 23.2.2020 tarihinde erişilmiştir.
  • Yin, R. K. (2017). Case study research and applications: Design and methods. Los Angeles: Sage.
APA GÜRLER AĞAÇKIRAN P, ASLAN D (2023). OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. , 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
Chicago GÜRLER AĞAÇKIRAN PINAR,ASLAN DURMUS OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. (2023): 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
MLA GÜRLER AĞAÇKIRAN PINAR,ASLAN DURMUS OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. , 2023, ss.1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
AMA GÜRLER AĞAÇKIRAN P,ASLAN D OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. . 2023; 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
Vancouver GÜRLER AĞAÇKIRAN P,ASLAN D OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. . 2023; 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
IEEE GÜRLER AĞAÇKIRAN P,ASLAN D "OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER." , ss.1402 - 1420, 2023. 10.24315/tred.1152307
ISNAD GÜRLER AĞAÇKIRAN, PINAR - ASLAN, DURMUS. "OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER". (2023), 1402-1420. https://doi.org/10.24315/tred.1152307
APA GÜRLER AĞAÇKIRAN P, ASLAN D (2023). OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. Trakya Eğitim Dergisi, 13(2), 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
Chicago GÜRLER AĞAÇKIRAN PINAR,ASLAN DURMUS OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. Trakya Eğitim Dergisi 13, no.2 (2023): 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
MLA GÜRLER AĞAÇKIRAN PINAR,ASLAN DURMUS OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. Trakya Eğitim Dergisi, vol.13, no.2, 2023, ss.1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
AMA GÜRLER AĞAÇKIRAN P,ASLAN D OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. Trakya Eğitim Dergisi. 2023; 13(2): 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
Vancouver GÜRLER AĞAÇKIRAN P,ASLAN D OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER. Trakya Eğitim Dergisi. 2023; 13(2): 1402 - 1420. 10.24315/tred.1152307
IEEE GÜRLER AĞAÇKIRAN P,ASLAN D "OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER." Trakya Eğitim Dergisi, 13, ss.1402 - 1420, 2023. 10.24315/tred.1152307
ISNAD GÜRLER AĞAÇKIRAN, PINAR - ASLAN, DURMUS. "OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖZ-YETERLİLİK İNANÇLARININ YANSIMALARI: FEN EĞİTİMİNDE DENEYLER". Trakya Eğitim Dergisi 13/2 (2023), 1402-1420. https://doi.org/10.24315/tred.1152307
Sayfa Oluşturulma Tarihi
25-04-2024 14:13

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları