Yıl: 2011 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1567 - 1583 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine

Öz:
Sözcük öğreniminde en önemli araçlardan biri sözlüklerdir. İlk sözcüklerini ailedeöğrenen birey, sözcük hazinesini daha sonra çeşitli yollarla geliştirir. Bireyin aile ortamındaöğrendiği sözcüklerden sonra öğreneceği bütün sözcüklerde sözlükler, ilk başvuru kaynağıdır.İlköğretim sözlükleri, bu ilk başvuru kaynaklarının başındadır.Bir ilköğretim sözlüğü, ne kadar çocuğa göre olursa çocuğun da sözlüğe karşı yaklaşımıo kadar içten olur. Çünkü çocuk, daha ilkokulun ilk yıllarında tanışacağı sözlük ile ömrününsonuna kadar zaman geçirecektir. Bu sebeple, ilköğretim sözlüklerinin çocuğa göre olmasınınyanı sıra çocuğun sözcük dağarcığının gelişmesinde de etkisi olmalıdır.İlköğretim sözlükleri, okul çağındaki çocukların bilmedikleri sözcükleri öğrenmeleriiçin başvuru kaynağı olacaklarından, barındırdığı sözcükler çocuk kitaplarından oluşmalı,örnekler de çocuk algısına uyarlı olmalıdır.“İlköğretim” dönemi geniş bir süreci kapsadığı için “İlköğretim Sözlüğü” de geniş birkitleyi kapsamaktadır. İlköğretim sözlükçülüğü anlayışı sonucu birinci sınıf (7 yaş) için desekizinci sınıf (14 yaş) aynı sözlük kullanılabilmektedir. Bu sebeple “İlköğretim TürkçeSözlükleri”nin kendi içinde de aşamalara ayrılması gerekmektedir: İlk Düzey, Orta Düzey, İleriDüzey gibi.Bu çalışmada, çeşitli yayınevlerine ait ilköğretim sözlükleri, fiziksel ve iç düzenibakımından incelenmiş, ayrıca barındırdığı sözcükler bakımından da seçilen çocukkitaplarındaki sözcükler taranarak bu sözlüklerdeki durumuna (var/yok) bakılmıştır.Sonuç olarak, araştırmada seçilen ilköğretim sözlüklerinden hareketle, sözlüklerinçocuk kitaplarındaki pek çok sözcüğü barındırmadığı, çocuklar için sözcük öğrenme hususundabir başvuru yapıtı özelliğine sahip olmadığı gözlenmiştir.
Anahtar Kelime:

On the elementary Turkish dictionaries

Öz:
One of the most important tools for learning vocabulary is dictionaries. Person who thefirst words learned in the family then develops vocabulary by various activities. After s/helearned in the family of the individual words the first reference sources are of all thedictionaries to learn words. These dictionaries is at head of the first reference sources.An elementary dictionary, according to how much the child if the child against theapproach of the dictionary is so sincere. S/he will pass the time until the end of its life than thefirst years of primary school to meet one dictionary. For this reason, in addition to being inprimary school children in dictionaries should be effective in the development of the child'svocabulary.Primary dictionaries hosted words children's books should consist of the words alsosamples shoul be adaptive in the children's perception due to the application source children tolearn words they do not know.Because "Primary" period covers a wide range of process primary dictionary alsoincludes a broad audience. As a result of elementary understanding of lexicography, first class(7 years) in the eighth grade (14 years) used the same dictionary. Therefore, "Primary TurkishDictionaries" separation of phases in itself should be at: First Level, Middle Level, AdvancedLevel.In this study, primary dictionaries belongs various publishers, are examined in terms ofphysical and internal layout, also words in selected children's books by scanned in terms ofwords contained status of these dictionaries (yes / no) are examined.As a result, in this study has observed, based on the selected primary dictionaries, whichdictionaries do not contain many the word, properties do not have a work of applicant regard toword learning for children.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKSAN Doğan, Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, TDK Yay., Ankara, 1998.
  • AKSAN Doğan, Anlam Bilim, Engin Yayınevi, Ankara, 2005
  • AKYOL Hayati, Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi, Pegema Yayıncılık, Ankara, 2005.
  • AKYÜZ Yahya, “Türkçe Okul Sözlüklerinin Değerlendirilmesi”, Türk Dilinin Öğretimi Toplantısı, A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1998, s.249-259
  • BOZ, Erdoğan, “Sözlük ve Sözlükçülük Sorunları” Türkçenin Çağdaş Sorunları, (Edit. G. Gülsevin-E. Boz) Gazi Kitabevi, Ankara, 2006, s.1-44.
  • BOZ, Erdoğan, “Sözlükbirimlerin Tanımlanmasına Anlambilimsel Bir Bakış” Turkish Studies S: 4 (2009), s.172-183.
  • BÖLER Tuncay, “Türkçe Sözlük (TDK) ile Örnekleriyle Türkçe Sözlük’ü (MEB) Karşılaştırma Denemesi”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S:1 (2006), s.101-118.
  • BUDAK Yusuf, “Sözcük Öğretimi ve Sözlüğün İşlevi”, Dil Dergisi, S:92 (2000) s.19-25.
  • ÇOTUKSÖKEN Yusuf, “Sözlükler Üzerine”, Varlık, Y:68, S: 1124 (2001), s.74-77.
  • GÖÇER Ali, “Türk Dili ile İlgili Sözlüklere Genel Bakış ve Günümüz İlköğretim Sözlükleri”, Türk Dili, 598 (2001), s.388-403.
  • GÜNAY Doğan, Sözcükbilime Giriş, Multilingual, İstanbul, 2007.
  • İLHAN Nadir, “Sözlük Hazırlama İlkeleri, Çeşitleri ve Özellikleri” Turkish Studies S: 4 (2009), s.534-554.
  • İMRAK Mehmet, Meşhurların Kitap Okuma Alışkanlıkları ve Etkili Okuma Teknikleri, Çıra Yayınları, İstanbul, 2006.
  • KARADENİZ Şadan, “Ölü Sözcükler”, Kitap-lık, Y:10 S:58 (2003), s.44-45.
  • KARADÜZ, Adnan, “Sözlük, Sözcük Anlamı ve Öğrenme Üzerine” Turkish Studies S: 4 (2009), s.636-649.
  • KAYA Necati (2007). Okul Sözlüklerinin Değerlendirilmesi (1945-2005), M.Ü Eğitim Bilimleri Ens. Yayımlanmamış Y.L Tezi.
  • KOCAMAN Ahmet, “Dilbilim, Sözlük, Sözlükçülük”, Kebikeç S:6 (1998), s.111-113.
  • MACLEREN Gülhan Ağbaba (2007). Türkçe Sözlüklerdeki Tanımlarda Eylemden Türemiş Sözcüklerin Üye ve Rol Yapısının Yeri, Ank.Ünv. Sosyal Bilimler Ens. Yayımlanmamış Y.L Tezi.
  • ONARAN Mustafa Şerif, “Özleşme Türkçesinin Edebiyata Yansıması”, Varlık, Y:71 S:1154 (2003), s.34-36.
  • ÖLMEZ Mehmet, “Türk Dilinin Sözlükleri ve Türk Sözlükçülüğü” Uygulamalı Dilbilim Açısından Türkçenin Görünümü, Dil Derneği Kurtuluş Basımevi, Ankara,1994.
  • ÖZCAN, Emrah, “Türkçe Öğrenici Sözlüğü” XXI. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri, Mersin, (2007).
  • ÖZTOKAT Erdim, “Sözlük Üstüne Gözlemler”, Dilbilim 4, İstanbul 1979, s. 65-69.
  • SAĞIR Mukim, İlköğretim Okullarında Türkçe Dil Bilgisi Öğretimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2002.
  • SAYAN Pervin (2005). 11-14 Yaş İçin Hazırlanan Okul Sözlüklerinde Tanımlar Üzerine Bir Araştırma, M.Ü Eğitim Bilimleri Ens. Yayımlanmamış Y.L Tezi.
  • SEVİM Osman, Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırma Projesi, Erdem Yayınları, Ankara, 2006.
  • USTA, Halil İbrahim, “Türkçe Sözlük Hazırlamada Yöntem Sorunları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, S:46, (2006), s.223-242.
  • UZUN Leyla, “1945’ten Bu Yana Türkçe Sözlükler”, Kebikeç, S:7-8 (1999), s.53-57.
  • YANGIN, Banu, Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi, Dersal Yayınları, Ankara, 2001
APA OKUR A (2011). İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. , 1567 - 1583.
Chicago OKUR Alpaslan İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. (2011): 1567 - 1583.
MLA OKUR Alpaslan İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. , 2011, ss.1567 - 1583.
AMA OKUR A İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. . 2011; 1567 - 1583.
Vancouver OKUR A İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. . 2011; 1567 - 1583.
IEEE OKUR A "İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine." , ss.1567 - 1583, 2011.
ISNAD OKUR, Alpaslan. "İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine". (2011), 1567-1583.
APA OKUR A (2011). İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. Turkish Studies (Elektronik), 6(1), 1567 - 1583.
Chicago OKUR Alpaslan İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. Turkish Studies (Elektronik) 6, no.1 (2011): 1567 - 1583.
MLA OKUR Alpaslan İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. Turkish Studies (Elektronik), vol.6, no.1, 2011, ss.1567 - 1583.
AMA OKUR A İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(1): 1567 - 1583.
Vancouver OKUR A İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(1): 1567 - 1583.
IEEE OKUR A "İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine." Turkish Studies (Elektronik), 6, ss.1567 - 1583, 2011.
ISNAD OKUR, Alpaslan. "İlköğretim Türkçe sözlükleri üzerine". Turkish Studies (Elektronik) 6/1 (2011), 1567-1583.