TY  - JOUR
TI  - Osmanlı Dönemi Enmûzecü’l-Ulûm Literatüründe İlimler Sıralaması ve Nev‘î’nin Netâyicü’l-Fünûn’u
AB  - Bu makalede Osmanlı döneminde yazılan enmûzec türü eserlerdeki ilimler sıralaması ve bu türün en çok ilgi gören örneği olan Nev‘î’nin Netâyicü’l-fünûn adlı eseri incelenmektedir. İki kısımdan oluşan makalenin ilk bölümünde 1300-1600 yılları arası Osmanlı döneminde enmûzec türünde yazılan eserlerin tarihsel sıralaması gözetilerek tanıtılmakta ve içerdikleri ilimler sıralaması karşılaştırılmaktadır. İkinci bölümde Netâyicü’l-fünûn’un içeriği özetlenerek kullandığı kaynaklar tespit edilmektedir. Bulgularımıza göre XVI. yüzyılın sonuna kadar Osmanlı döneminde enmûzec türünde yazılan on bir eserden sekizi Arapça, ikisi Farsça, Nev‘î’nin Netâyic’i ise Türkçe’dir. Enmûzec türü, yazarlarının çeşitli ilimlerdeki kabiliyetlerini kolayca gösterebilmelerine elverişli olduğu için bu türde yazılan eserlerin çoğunun ya dönemin sultanına ya da yönetici sınıfından kişilere, himayelerini kazanmak için sunulduğu ileri sürülmektedir. Eserlerin dili dikkate alındığında, Arapça yazılanların aynı zamanda ilmiyeye yönelik olduğu, Farsça ve Türkçe yazılanların ise daha çok saray çevresindeki bürokratik sınıfa hitap ettiği hem eserlerin içeriklerden hem de üsluplarından anlaşılmaktadır. Enmûzeclerdeki ilimlerin tertibinde büyük oranda İslam tarihinde yaygın olan dinî/naklî ilimler, felsefî/aklî ilimler ve edebî ilimler şeklindeki üçlü sınıflamanın esas alındığı iddia edilmektedir. Bunların sıralamasında Nev‘î’nin Netâyic’inde felsefî ilimlere, diğer enmûzeclerin çoğunda ise dinî ilimlere öncelik verildiği tespit edilmektedir.
AU  - TEKIN, KENAN
DO  - 10.26570/isad.1261778
PY  - 2023
JO  - İslam Araştırmaları Dergisi
IS  - 50
SN  - 1301-3289
SP  - 33
EP  - 73
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1193347
ER  -