Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 50 Sayfa Aralığı: 123 - 137 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26570/isad.1325134 İndeks Tarihi: 24-08-2023
Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine
Öz: Osmanlı Devleti tarafından Güney Afrika’daki müslüman ahalinin eğitimi ve aralarındaki ihtilafların kaldırılması maksadıyla görevlendirilen Ebûbekir Efendi’nin (ö. 1297/1880) Ümitburnu’nda (Cape of Good Hope) ömrünün sonuna kadar yürüttüğü faaliyetler ve yaşadığı olaylar bir dizi çalışmaya konu olmuştur. Bunun yanında yazdığı eserlerin Afrikanca üzerine etkileri de Afrikan dili hakkında yapılan çalışmalarda önemli bir yer tutmaktadır. Bu yazıda, Ebûbekir Efendi’nin ismi bilinen ancak nüshası şimdiye kadar bulunamamış bir eserinin tanıtımı yapılacaktır. Bu bağlamda eserin yazım sürecine temas edilecek, mevcut eserleri etrafındaki bir tartışma çözüme kavuşturulacak ve yeni ortaya çıkarılan kitabın farklı açılardan önemine dair görüşler ve tespitler ortaya koyulacaktır.
Anahtar Kelime: A Hitherto Lost Work of an Ottoman Scholar in South Africa: Abu Bakr Effendi’s Miftah Al-Din
Öz: The activities and experiences of Ebubekir Efendi (d. 1297/1880), who was appointed by the Ottoman State to educate the Muslim population in South Africa and resolve conflicts among them in the Cape of Good Hope until his death, have been the subject of numerous studies. Additionally, the impact of his works on Afrikaans holds a sig- nificant place in research on the Afrikaans language. This article presents a previously undiscovered work by Ebubekir Efendi, whose name was known but whose manuscript had not been found until now. The article discusses the writing process of Ebubekir Efendi’s work, resolves a debate surrounding his existing works, and presents opinions and assessments regarding the newfound book’s importance from various perspectives.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
- BOA, HR.TO.438.70. BOA, İ.HR.193/10847.
- BOA, HR.MKT 526.82/4.
- BOA, HR.SYS 1897/5.
- BOA, MF.MKT 46-31.
- BOA, İ.ŞD.37/1866-1.
- BOA, İ.ŞD.37/1866-2.
- BOA, HR.SFR.3 130/27.
- Mecmû‘a-i Fünûn, 1/9 (Ramazan 1279): 393-99; 1/10 (Şevval 1279): 425-30; 1/11 (Zilkade 1279): 477-79; 2/13 (Muharrem 1280): 35-36; 3/26 (Safer 1281): 70-72; 3/33 (Ramazan 1281): 354-60.
- Argun, Selim, The Life and Contribution of the Osmanlı Scholar, Abu Bakr Effendi, Towards Islamic Thought and Culture in South Africa (yüksek lisans tezi), University of Jo- hannesburg, 2000.
- Brandel-Syrier, Mia, The Religious Duties of Islam as taught and explained by Abu Bakr Ef- fendi [A Translation from the Original Arabic and Afrikaans], trc. Mia Brandel-Syrier, Leiden: Brill, 1960.
- Dangor, Suleman Essop, “Arabic-Afrikaans Literature at the Cape”, Tydskrif vir Letter- kunde, 45/1 (2008): 123-32.
- Davids, Achmat, “Abubakr Effendi: His Creation of the Afrikaans Letter e in Arabic Script”, South African Journal of Linguistics, 9/1 (1991): 1-8.
- Davids, Achmat, The Afrikaans of The Cape Muslims from 1815 to 1915: A Socio-Linguistic Study (yüksek lisans tezi), University of Natal, 1991.
- Ebûbekir Efendi, Beyânü’d-dîn, İstanbul: y.y., 1294.
- Ebûbekir Efendi, Miftâhü’d-dîn, Beyazıt Yazma Eserler Ktp., Beyazıt Umumi, nr. 13873.
- Gençoğlu, Halim, Abu Bakr Effendi: A Report on the Activities and Challenges of an Otto- man Muslim Theologian in the Cape of Good Hope (yüksek lisans tezi), University of Cape Town, 2014.
- Gençoğlu, Halim, Güney Afrika’da Unutulan Bir Osmanlı Nesli: Güney Afrika’da Osmanlı İzleri, İstanbul: Tezkire, 2016.
- Gençoğlu, Halim, Güney Afrika’da Osmanlı İzleri, İstanbul: Kronik Kitap, 2022.
- Gençoğlu, Halim, Ottoman Traces in Southern Africa the Impact of Eminent Turkish Emis- saries and Muslim Theologians İstanbul: Libra Kitap, 2018.
- Haron, Muhammed, “The Making, Preservation and Study of South African Ajami Mss And Texts”, Sudanic Africa, 12 (2001): 1-14.
- Haron, Muhammed, “Ajami Manuscripts at the Foot of Africa: Empowering Commu- nities through the Translation Process”, Preserving Ancient Manuscripts in Africa International Conference, Addis Ababa, 17-19 Aralık 2010, https://www.academia. edu/4268926/Ajami_Mss_at_the_Cape_South_Africa (erişim: 22.10.2022).
- Haron, Muhammed, “Revisiting al-Qawl al-Matīn: A sociolinguistically engineered Ara- bic-Afrikaans Text”, The Arabic Script in Africa: Studies in the Use of a Writing System, ed. Meikal Mumin, Kees Versteegh, Leiden: Brill, 2014, s. 343-64.
- Mehmed Âtıf Efendi, Hâtıra-i Âtıf, haz. Nurettin Gemici - Hikmet Toker, İstanbul: TBMM Milli Saraylar, 2016.
- Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî, I-IV, İstanbul: Matbaa-i Amire, 1308-15.
- Ömer Lutfi, Ümidburnu Seyâhatnâmesi, İstanbul: Ahmet Efendi Matbaası, 1292.
- Uçar, Ahmet, Unutulmayan Miras: Güney Afrika’da Osmanlılar, İstanbul: Çamlıca Yayın- ları, 2008.
| APA | ARIKAN M (2023). Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. , 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| Chicago | ARIKAN Mehmet Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. (2023): 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| MLA | ARIKAN Mehmet Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. , 2023, ss.123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| AMA | ARIKAN M Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. . 2023; 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| Vancouver | ARIKAN M Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. . 2023; 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| IEEE | ARIKAN M "Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine." , ss.123 - 137, 2023. 10.26570/isad.1325134 |
| ISNAD | ARIKAN, Mehmet. "Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine". (2023), 123-137. https://doi.org/10.26570/isad.1325134 |
| APA | ARIKAN M (2023). Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. İslam Araştırmaları Dergisi, (50), 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| Chicago | ARIKAN Mehmet Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. İslam Araştırmaları Dergisi , no.50 (2023): 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| MLA | ARIKAN Mehmet Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. İslam Araştırmaları Dergisi, vol., no.50, 2023, ss.123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| AMA | ARIKAN M Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. İslam Araştırmaları Dergisi. 2023; (50): 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| Vancouver | ARIKAN M Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine. İslam Araştırmaları Dergisi. 2023; (50): 123 - 137. 10.26570/isad.1325134 |
| IEEE | ARIKAN M "Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine." İslam Araştırmaları Dergisi, , ss.123 - 137, 2023. 10.26570/isad.1325134 |
| ISNAD | ARIKAN, Mehmet. "Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebûbekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine". İslam Araştırmaları Dergisi 50 (2023), 123-137. https://doi.org/10.26570/isad.1325134 |
