Yıl: 2023 Cilt: 16 Sayı: 41 Sayfa Aralığı: 367 - 378 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.12981/mahder.1162786 İndeks Tarihi: 24-08-2023

SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER

Öz:
Türklerin Orta Asya’dan itibaren takip ettiğimiz süsleme meraklarını Anadolu topraklarında da arttırarak sürdürdüklerini görmekteyiz. Bu çalışmamamızda geleneksel el sanatları içinde zengin çeşitlemelerinden olan işleme örneklerinin yer aldığı peşkirler incelenmiştir. Önceleri ihtiyaçtan doğan fakat zamanla farklı anlamlar yüklenen çok değerli işleme örnekleri mevcuttur. Peşkir, günümüz peçetesinin geçmişteki görkemli temsilcisidir. Öyle ki sofraya oturanlarda hayranlık oluşturan ve ağzı silmekte tereddüt edilen işlemeli kumaşlardır. Bir kumaş üzerine birkaç renkli iplikle oluşturulan zarif bezlerdir. Sivas sahip olduğu köklü kültürel geçmişin izlerini halen taşımaya devam etmektedir. El sanatları varlığıyla onlarca müze oluşturabilecek eser kapasitesi bulunmaktadır. Buradaki peşkirlerde şu anda Sivas Arkeoloji müzesi depolarında sergilenecekleri günü beklemektedirler. Eskiden sergilenirken günümüzde henüz bir etnografya müzesi yapılmadığı için depolarda bekleyen peşkirleri günümüz insanlarına göstermek ve tanıtmak amaçlanmıştır. Bu nedenle peşkirler incelenmiş ve kumaş türleri, ebatları, işleme teknikleri, renk, motif ve desen kompozisyonları tespit edilmiştir. Motiflerin çizimleri yapılarak daha sonraki kullanımlar için hazır hale getirilmişlerdir.
Anahtar Kelime: El Sanatları Geleneksel Müze İşleme Peşkir Sivas

HANDMADE PESHKIRS FOUND IN SIVAS ARCHEOLOGY MUSEUM

Öz:
We see that the Turks have continued their adornment curiosity, which we have followed since Central Asia, by increasing it in the Anatolian lands. In this study, the peshkirs, which include embroidery samples, which are among the rich varieties of traditional handicrafts, were examined. There are very valuable examples of processing, which were born out of necessity but have been given different meanings over time. Peshkir is the glorious representative of today's napkin in the past. So much so that they are embroidered fabrics that create admiration for those sitting at the table and are hesitant to wipe their mouths. They are elegant cloths created with several colored threads on a fabric. Sivas continues to carry the traces of its deep-rooted cultural past. It has the capacity to create dozens of museums with the presence of handicrafts. The peshkirs here are currently waiting for the day they will be exhibited in the warehouses of the Sivas Archeology Museum. It is aimed to show and introduce the peshkirs waiting in the warehouses to today's people, as an ethnography museum has not yet been built while it was exhibited in the past. For this reason, peshkirs were examined and fabric types, sizes, embroidery techniques, color, motif and pattern compositions were determined. Motifs were drawn and made ready for later use.
Anahtar Kelime: Handicrafts Traditional Museum Embroidery Peshkir Sivas

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdülaziz Bey (1995). Osmanlı âdet, merasim ve tabirleri. (hzl. Kazım Arısan- Duygu Arısan Güney) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Barışta, H. Ö. (1984). Türk işleme sanatı tarihi. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
  • Barışta, H. Ö. (1997). Türk işlemelerinde teknikler. Ankara: Gazi Üniversitesi Mesleki Yaygın Eğitim Fakültesi Yayınları.
  • Barışta, H. Ö. (2001). Cumhuriyet dönemi Türk halk İşlemeciliği desen ve terminolojisinden örnekler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Berker, N. (1980). Türk işlemelerinde semboller. Sanat Dünyamız, 20, 32-36.
  • Kademoğlu, O. (1999). Çeyiz Sandığı. (hzl.: Ali Pasiner), İstanbul: Unilever Tük. Ürünleri & Duran Ofset.
  • Kılıç, E. (2014). Niğde ili müzesinde yer alan peşkirlerin değerlendirilmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • D’ohhson, M. de M. (1980). XVIII. yüzyıl Türkiyesinde örf ve adetler. (çev.: Zehran Yüksel), İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
  • Köklü, H. (2004). İç Anadolu bölgesindeki el işlemeli peşkirler. Ankara; Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
  • Özbel, K. (1945). El sanatları III eski Türk kumaşları. Ankara: C.H.P. Halkevleri Bürosu Kılavuz Kitapları.
  • Özer, S. Ç. (2004). 16. yüzyıl Osmanlı saray işlemeleri. İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı-İSAR.
  • Özyalvaç, Ş. P. (2019). Arşiv belgelerinde peşkir ve peşkir türleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (63), 518-527.
  • Şemseddin S. (2011). Kamus-ı Türki. Osmanlıca – Türkçe ansiklopedik lügat. (hzl.: Raşit Gündoğdu vd.) İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
  • Yıldız H.(2020). Bursa nakış el sanatları müzesinde bulunan Türk işi peşkirler, Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • URL-1: TDK sözlük. https://sozluk.gov.tr/20.07.2022
APA Karaman Ş, ÇAKMAKTEPE M (2023). SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. , 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
Chicago Karaman Şirin,ÇAKMAKTEPE MEHMET FATIH SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. (2023): 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
MLA Karaman Şirin,ÇAKMAKTEPE MEHMET FATIH SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. , 2023, ss.367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
AMA Karaman Ş,ÇAKMAKTEPE M SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. . 2023; 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
Vancouver Karaman Ş,ÇAKMAKTEPE M SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. . 2023; 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
IEEE Karaman Ş,ÇAKMAKTEPE M "SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER." , ss.367 - 378, 2023. 10.12981/mahder.1162786
ISNAD Karaman, Şirin - ÇAKMAKTEPE, MEHMET FATIH. "SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER". (2023), 367-378. https://doi.org/10.12981/mahder.1162786
APA Karaman Ş, ÇAKMAKTEPE M (2023). SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 16(41), 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
Chicago Karaman Şirin,ÇAKMAKTEPE MEHMET FATIH SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 16, no.41 (2023): 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
MLA Karaman Şirin,ÇAKMAKTEPE MEHMET FATIH SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, vol.16, no.41, 2023, ss.367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
AMA Karaman Ş,ÇAKMAKTEPE M SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2023; 16(41): 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
Vancouver Karaman Ş,ÇAKMAKTEPE M SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2023; 16(41): 367 - 378. 10.12981/mahder.1162786
IEEE Karaman Ş,ÇAKMAKTEPE M "SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER." Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 16, ss.367 - 378, 2023. 10.12981/mahder.1162786
ISNAD Karaman, Şirin - ÇAKMAKTEPE, MEHMET FATIH. "SİVAS ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN EL İŞLEME PEŞKİRLER". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 16/41 (2023), 367-378. https://doi.org/10.12981/mahder.1162786