TY  - JOUR
TI  - Türklerin Nüfûzu Altında Abbâsî Hilâfetinin Görünümü (Sâmerrâ Dönemi)
AB  - Bu araştırmada Türklerin Samerrâ döneminde Abbâsî hilâfeti üzerindeki et- kileri metodolojik bakış açısıyla ve temel İslâm tarihi kaynakları referans alınarak işlenmiştir. Rivâyetlerden hareketle Türklerin, Abbâsî ihtilal hareketinin başarıya ulaşmasındaki rolleri, yeni devletin kurulmasıyla birlikte yönetim mekanizmasın- daki âskerî faaliyetleri, Me’mûn’un hilâfete gelmesindeki katkıları ve bu dönemde Mu’tasım’ın emri altında isyan hareketlerindeki başarıları vurgulanmıştır. Mu’ta- sım’ın hilâfete gelmesinden dolayı büyük bir güce sahip olan Türk komutan ve askerlerin Bağdat’ta disiplinsiz davranışları, kendileri için 222/836 tarihinde inşa edilen Sâmerrâ şehrine nakledilmeleri üzerinde durulmuştur. Türk asrı veya Sâ- merrâ dönemi olarak bilinen bu süreçte onların halifeler üzerindeki etkileri siyasî, idarî, askerî, iktisadî ve ictimaî sahalarda yakın bir şekilde hissedilmeye başlan- mıştır. Türkler, Mütevekkil Alellâh’ın hilâfet makamına gelmesindeki rollerinden dolayı devlet başkanını öldürebilecek kadar güçlü hale gelmişlerdir. Bu hadiseden sonra onlar, istediklerini hilâfet makamına getirdikleri için yönetim üzerinde ol- dukça etkili olmuşlar ve kendi menfaatlerine uygun düşmeyen halifeleri ya hilâfet- ten uzaklaştırarak hapse atmışlar ya da öldürmüşlerdir. Ancak Mu’temid Alellâh’ın halife olmasından sonra Zenc isyanının bastırılmasında, Saffârîler ile mücadelede ve Bizans seferlerinde pek çok Türk komutan ve askerin ölmesi, onların hilâfet üze- rindeki etkilerini kırmıştır. Bu durumu fırsat bilen Mu’temid Allellâh’ın 277/890 tarihinde tekrar başkenti Bağdat’a taşıyarak Sâmerrâ dönemine son verdiği sonu- cuna ulaşılmıştır.
AU  - ARSLAN, İhsan
DO  - 10.17120/omuifd.1144386
PY  - 2022
JO  - Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
IS  - 53
SN  - 2587-1854
SP  - 387
EP  - 410
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1193475
ER  -