Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi

Müge YÜCE, (Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Erzurum, Türkiye)
Süleyman ERKAN (Karadeniz Teknik Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Trabzon, Türkiye)
Güvenlik Stratejileri Dergisi
0 0
Yıl: 2023 Cilt: 19 Sayı: 45 Sayfa Aralığı: 333 - 362 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17752/guvenlikstrtj.1296118 İndeks Tarihi: 17-01-2024

Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi

Öz:
Bu çalışma, Çin’in Orta Doğu politikasını İran ve Suudi Arabistan ile ilişkileri üzerinden açıklamaktadır. Çalışmanın temel argümanı, Çin’in Orta Doğu politikasının küresel bir hegemonya elde etme amacına değil bölgede etkisi azalmakta olsa da hâkim güç olmayı sürdüren ABD ile iş birliğine ve çatışmadan kaçınmaya dayandığıdır. Argümanı desteklemek üzere J. Abu Lughod tarafından geliştirilen “karşılıklı bağımlı hegemon güçler” teorisi ele alınmış, Suudi Arabistan ve İran ile ilişkiler karşılaştırmalı şekilde yorumlanmıştır. Lughod, 21. yüzyıl dünya düzeninin sisteme hâkim tek bir egemen gücün olmadığı, bunun yerine birkaç çekirdek gücün bir arada var olabildiği bir görünüm arz edeceğini öngörmektedir. Elde edilen bulgulara göre Çin’in Orta Doğu politikası, küresel sistemdeki güç merkezlerinden biri olarak bölgenin hâkim gücüyle bir arada var olmaya dayanmaktadır.
Anahtar Kelime: Hegemonya Orta Doğu Çin Dış Politikası İran Suudi Arabistan

Analysis of China’s Relations with Saudi Arabia and Iran within the Scope of Theory of Hegemonic Interdependency

Öz:
This study explains China’s Middle East policy through its relations with Iran and Saudi Arabia. The main argument is that China’s Middle East policy is not based on achieving global hegemony but on cooperation and avoidance of conflict with the United States, which is still a hegemon power albeit its declining effect in the region. In support of the argument, the study discusses the “mutually dependent hegemonic powers” theory developed by J. Abu Lughod and interprets Chinese relations with Saudi Arabia and Iran comparatively. Lughod predicts that the 21st-century world order will have an appearance in which there is not one hegemonic power dominating the system, but there are several core powers that can coexist instead. According to the findings, China’s Middle East policy is based on coexistence with the dominant power of the region as one of the core powers in the global system.
Anahtar Kelime: Hegemony Middle East China’s Foreign Policy Iran Saudi Arabia

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ABU-LUGHOD Janet L. (1987). “The Shape of the World System in the Thirteenth Century”, Studies in Comparative International Development, 22:4, 3-25.
  • ABU-LUGHOD Janet L. (1989). Before European Hegemony, The World System A.D. 1250-1350, Oxford University Press, New York.
  • ABU-LUGHOD Janet L. (2003). “Süreksizlikler ve Süreklilikler: Tek Dünya Sistemi mi Yoksa Birbirini İzleyen Sistemler mi?”, (der.) Andre Gunder Frank, Barry K. Gills, Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı, Beş Bin Yıllık mı?, (çev., Esin Soğancılar), İmge Kitabevi, Ankara, 507-525.
  • ACHARYA Amitav ve BUZAN Bary (2018). “Neden Batı Kökenli Olmayan Bir Uluslararası İlişkiler Teorisinden Yoksunuz?”, Batı Kökenli Olmayan Uluslararası İlişkiler Teorisi, Asya Üzerine ve Asya’nın Ötesinde Çeşitli Perspektifler, (çev., Ebru Thwaites Diken), Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları, 1. Basım, Sakarya, 15-50.
  • ACHCAR Gilbert (2004). Kaynayan Ortadoğu, (çev., Rida Şimşekel), İthaki Yayınları, İstanbul.
  • AKTOPRAK Elçin (2004). “Immanuel Wallerstein: Sosyal Bilimlere Yeniden Bakmak”, Uluslararası İlişkiler, 1:4, 23-58.
  • AKTÜKÜN İlker ve AKDAĞ Zekeriyya (2021). “Küresel Hegemonya Mücadelesinde Çin”, Journal of Applied and Theoretical Social Sciences, 3:1, 1-22.
  • ARRIGHI Giovanni (2003). “The Three Hegemonies of Historical Capitalism”, Review, 13:3, 1990, 365-408.
  • ARRIGHI Giovanni (2008). Adam Smith Pekin’de 21. Yüzyılın Soykütüğü, (çev., İbrahim Yıldız), Yordam Kitap, 2. Basım, İstanbul.
  • BARKAWI Tarak ve LAFFEY Mark (2006). “The Postcolonial Moment in Security Studies”, Review of International Studies, 32, 329-352.
  • BROOKS Stephen G. ve WOHLFORTH William C. (2016). “The Rise and Fall of the Great Powers in the Twenty-first Century: China’s Rise and the Fate of America’s Global Position”, International Security, 40:3, 7-53.
  • CHAN Steve (2008). China, the US and the Power-Transition Theory A Critique, Routledge Publications.
  • CLARK Ian (2009). “Bringing Hegemony Back in: The United States and International Order”, International Affairs, 85:1, 23-36.
  • COURTNEY J. Fung (2018). “Separating Intervention from Regime Change: China’s Diplomatic Innovations at the UN Security Council Regarding the Syria Crisis”, The China Quarterly, 235, 693-712.
  • CLEVELAND W. L. (2008). Modern Ortadoğu Tarihi, (çev., Mehmet Harmancı), Agora Kitaplığı, İstanbul.
  • DAVIS Richard (2010). “Britain’s Middle Eastern Policy, 1900-1931: Dual Attractions of Empire and Europe”, Politique, Culture, Société, 2, 1-13.
  • DEDEOĞLU Çağdaş (2016). “Çin’in Büyük Stratejisi Açısından Suriye”, (ed.) Hasret Çomak, Caner Sancaktar ve Zafer Yıldırım, Uluslararası Politikada Suriye Krizi, Beta Basım, İstanbul, 403-411.
  • EMEKLİER Nihal (2017). “Dünya Sistem Kuramı ve Afro-Avrasya Uluslararası Sistemi: 1500’den Önce - 1500’den Sonra”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı, 1:1, 179-186.
  • FRANK Andre Gunder (1994). “The World Economic System in Asia Before European Hegemony”, The Historian, 56:2, 259-276.
  • GARVER John (2011). “Is China Playing a Dual Game in Iran?”, The Washington Quarterly, 34:1, 75-88.
  • GARVER John (2013). “China–Iran Relations: Cautious Friendship with America’s Nemesis”, China Report, 49:1, 69-88.
  • GILLS Barry K. (2003). “Dünya Sisteminde Hegemonik Geçişler”, Andre Gunder Frank, Barry K. Gills der., Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı, Beş Bin Yıllık mı? (çev., Esin Soğancılar), İmge Kitabevi, Ankara, 235-279.
  • GILLS Barry K. (2014). “Janet Abu-Lughod and the World System: The History of World System Development and the Development of World System History”, Journal of World System Research, 20:2, 174-179.
  • GILLS Barry K. ve FRANK Andre Gunder (2003). “Dünya Sisteminde Çevrimler, Krizler ve Hegemonik Değişiklikler (MÖ 1700- MS 1700)”, (der.) Andre Gunder Frank, Barry K. Gills, Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı, Beş Bin Yıllık mı?, (çev., Esin Soğancılar), İmge Kitabevi, Ankara, 283-377.
  • HADAR Leon (2005). Sandstorm: Policy Failure in the Middle East, Palgrave MacMillan Publications, New York.
  • HUDSON Michael C. (1996). “To Play the Hegemon: Fifty Years of US Policy toward the Middle East”, Middle East Journal, 50:3, 329-343.
  • KAY Cristobal (2016). “Andre Gunder Frank: ‘Unity in Diversity’ from the Development of Underdevelopment to the World System”, New Political Economy, 16:4, 523-538.
  • MACGILLIVRAY Iain (2018). “Maturing Sino-Saudi Strategic Relations and Changing Dynamics in the Gulf”, Global Change, Peace & Security, 31:1, 61-80.
  • MARKAKİS Dionysis (2016). US Democracy Promotion in the Middle East: The Pursuit of Hegemony, Routledge, New York.
  • NIELSEN Donald A. (1991). “After World Systems Theory: Concerning Janet Abu-Lughod’s ‘Before European Hegemony’”, International Journal of Politics, Culture and Society, 4:4, 1991, 481-497.
  • SHOR Francis (2012). “Declining US Hegemony and Rising Chinese Power: A Formula for Conflict?”, Perspectives on Global Development and Technology, 11:1, 157-167.
  • OLIVERIO Annamarie ve LAUDERDALE Pat (2015). “The World System According to Andre Gunder Frank: Hegemony and Domination”, Journal of World Systems Research, 21:1, 184-192.
  • ÖZLÜK Erdem (2015). “Uluslararası İlişkiler Disiplininin Doğuşu, Kimliği ve Sorunları”, (ed.) Şaban Kardaş ve Ali Balcı, Uluslararası İlişkilere Giriş, Küre Yayınları, 4. Baskı, İstanbul, 103-118.
  • PONÍŽİLOVÁ Martina (2019). “Foreign Policy Activities of China in the Middle East: Establishing Energy Security or Being a Responsible Emerging Power?”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 21:6, 643-662.
  • WALLERSTEIN Immanuel (2000). The Essential Wallerstein, The New Press, New York.
  • WALLERSTEIN Immanuel (2003). “U.S. Weakness and the Struggle for Hegemony”, Monthly Review, 55:3, July-August.
  • WALLERSTEIN Immanuel (2010). Modern Dünya Sistemi, Merkantilizm ve Dünya Avrupa Ekonomisinin Güçlendirilmesi, 1600-1750, 2. Cilt, (çev., Latif Boyacı), Yarın Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
  • WALLERSTEIN Immanuel (2011). Dünya-Sistemleri Analizi, Bir Giriş, (çev., Ender Abadoğlu), Nuri Ersoy, Bgst Yayınları, 2. Basım, İstanbul.
  • WALLERSTEIN Immanuel (2015). Amerikan Gücünün Gerileyişi, Kaotik Bir Dünyada ABD, (çev., Tuncay Birkan), Metis Yayınları, 2. Basım, İstanbul.
  • WALLERSTEIN Immanuel (2016). Jeopolitik ve Jeokültür, Değişmekte Olan Dünya-Sistem Üzerine Denemeler, (çev., Mustafa Özel), Küre Yayınları, 3. Basım, İstanbul.
  • WOODHOUSE C. M. (2009). “Britain and the Middle East”, Pakistan Horizon, 62:1, 81-106.
  • WU Fuzuo (2015). “China’s Puzzling Energy Diplomacy Toward Iran”, Asian Perspective, 39, 47-69.
  • YAQUB Salim (2002). “Imperious Doctrines: U.S.-Arab Relations from Dwight D. Eisenhower to George W. Bush”, Diplomatic History, 26:4, 571-591.
  • YOM Sean (2020). “US Foreign Policy in the Middle East: The Logic of Hegemonic Retreat”, Global Policy, 11:1, 75-83.
  • ZAMBELIS Chris (2010). “Shifting Sands in the Gulf: The Iran Calculus in China-Saudi Arabia Relations”, China Brief, 10:10, 4-7.
  • BRZEZINSKI Zbigniew ve MEARSHEIMER John J. (2009). “Clash of the Titans”, Foreign Policy, https://foreignpolicy.com/2009/10/22/clash-of-the-titans/, erişim 12.03.2023.
  • PLETKA Daniella ve BLUMENTHAL Dan (2022). “China Won’t Replace the U.S. in the Middle East”, Foreign Policy, https://foreignpolicy.com/2022/07/ 20/china-us-middle-east-relations-hegemon-saudi-iran/, erişim 02.02.2023.
  • KAPLAN Robert D. (2005). “How We Would Fight China”, The Atlantic, https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2005/06/how-we-would-fight-china/303959/, erişim 12.03.2023.
  • NAQVİ Syed Inam Ali (2023). “New World Order: China’s Role in Reshaping the Middle East and Challenging American Hegemony”, Modern Diplomacy, https://moderndiplomacy.eu/2023/03/16/a-new-world-order-chinas-role-in-reshaping-the-middle-east-and-challenging-american-hegemony/, erişim 10.03.2023.
APA YÜCE M, ERKAN S (2023). Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. , 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
Chicago YÜCE MÜGE,ERKAN SÜLEYMAN Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. (2023): 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
MLA YÜCE MÜGE,ERKAN SÜLEYMAN Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. , 2023, ss.333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
AMA YÜCE M,ERKAN S Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. . 2023; 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
Vancouver YÜCE M,ERKAN S Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. . 2023; 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
IEEE YÜCE M,ERKAN S "Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi." , ss.333 - 362, 2023. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
ISNAD YÜCE, MÜGE - ERKAN, SÜLEYMAN. "Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi". (2023), 333-362. https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1296118
APA YÜCE M, ERKAN S (2023). Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 19(45), 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
Chicago YÜCE MÜGE,ERKAN SÜLEYMAN Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. Güvenlik Stratejileri Dergisi 19, no.45 (2023): 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
MLA YÜCE MÜGE,ERKAN SÜLEYMAN Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. Güvenlik Stratejileri Dergisi, vol.19, no.45, 2023, ss.333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
AMA YÜCE M,ERKAN S Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. Güvenlik Stratejileri Dergisi. 2023; 19(45): 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
Vancouver YÜCE M,ERKAN S Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi. Güvenlik Stratejileri Dergisi. 2023; 19(45): 333 - 362. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
IEEE YÜCE M,ERKAN S "Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi." Güvenlik Stratejileri Dergisi, 19, ss.333 - 362, 2023. 10.17752/guvenlikstrtj.1296118
ISNAD YÜCE, MÜGE - ERKAN, SÜLEYMAN. "Hegemonyada Karşılıklı Bağımlılık Teorisi Kapsamında Çin’in Suudi Arabistan ve İran ile İlişkilerinin Analizi". Güvenlik Stratejileri Dergisi 19/45 (2023), 333-362. https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1296118
Sayfa Oluşturulma Tarihi
25-04-2024 8:6

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları