Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 35 Sayfa Aralığı: 530 - 558 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29000/rumelide.1342148 İndeks Tarihi: 30-08-2023
Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi
Öz: Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet Dönemi Türkçe programlarındaki ilk okuma yazma öğretimini betimlemektedir. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmış olup elde edilen veriler doküman analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma şu sonuçları ortaya koymaktadır: Tevhid-i Tedrisat ile yeniden şekillenmeye başlayan genç Türkiye’nin eğitim sisteminin somut örneklerinden biri de 1924 yılı İlk Mektepler Müfredat Programıdır. 1926 tarihli İlk Mektepler Müfredat Programı, dönemin eğitim anlayışı dikkate alınarak oluşturulmuştur.1 Kasım 1928 tarihinde kabul edilen yeni Türk alfabesi öncelikli olarak ilk okuma ve yazma alanını etkilemiştir. Elifba dersinin adı Alfabe adını almış ve ilk okuma yazma öğretimi haftalık 10 saat şeklinde düzenlenmiştir. Yeni alfabenin nasıl öğretileceği üzerine birçok çalışma yapılmıştır. 1930 İlk Mektepler Müfredat Programı, bu arayışa tam yanıt verememiştir. 1936 tarihli İlkokul Programı, okulların milli bir eğitim yuvası olarak görülmesi anlayışı ile oluşturulmuştur.1948 yılı İlkokul Programı, şehir ve köy okulları arasındaki öğretim programı farklılığını ortadan kaldırarak bu okullar arasında birliktelik sağlamıştır.1968 yılı İlkokul Programı ile ilk okuma ve yazma alanında köklü bir değişim olmuştur. Okuma ve yazma öğretiminde uzun yıllar kullanılacak “Cümle Yöntemi” resmen kabul edilmiştir.1981 Temel Eğitim Okulları Türkçe Öğretim Programında ilk okuma ve yazma öğretiminde cümle yöntemi kullanılmaya devam etmiştir. 2005 yılı 1-5.Sınıflar Türkçe Dersi Öğretim programı ile Cumhuriyet döneminin en uzun süre kullanılan okuma ve yazma yöntemi olan “Cümle Yöntemi” uygulamadan kaldırılmış yerine “Ses Temelli Cümle Yöntemi” getirilmiştir. 2017 ve 2018 Türkçe Öğretim Programındaki yeni gelişme yazı çalışmaları üzerinedir. Programların her ikisinde de okuma ve yazma öğretiminde birleşik eğik harfler veya dik temel harflerin kullanılabileceği belirtilmiştir.
Anahtar Kelime: The teaching of primary reading and writing in the Turkish Lesson Curricula of the Republican Period
Öz: The aim of this study is to describe the teaching of primary reading and writing in the Turkish Programmes of the Republican period. The survey method was used in the research and the data obtained were analysed by document analysis. The research reveals the following results: One of the concrete examples of the education system of young Turkey, which started to be reshaped with Tevhid-i Tedrisat, is the 1924 Primary Schools Curriculum Programme. The 1926 Primary Schools Curriculum Programme was created by taking into account the educational understanding of the period.The new Turkish alphabet, which was adopted on 1 November 1928, primarily affected the first reading and writing field. The name of the Elifba course was changed to Alphabet and the teaching of first reading and writing was reduced to 10 hours per week. Many studies were conducted on how to teach the new alphabet. The 1930 Primary School Curriculum Programme could not fully respond to this search. The 1936 Primary School Curriculum Programme was created with the understanding that schools should be seen as a national education centre.1948 Primary School Curriculum Programme eliminated the difference in curriculum between urban and rural schools and ensured unity between these schools. With 1968 Primary School Curriculum Programme there was a radical change in the first reading and writing. the "Sentence Method", which will be used in teaching reading and writing for long years, was officially accepted. In the 1981 Basic Education Schools Turkish Curriculum, the sentence method continued to be used in teaching first reading and writing. With the 2005 Turkish Curriculum for Grades 1-5, the "Sentence Method", the longest reading and writing method of the Republican period, was abolished and replaced by the "Sound- Based Sentence Method". The new development in 2017 and 2018 Turkish Teaching Programmes is on writing activities. In both programmes, it is stated that combined oblique letters or vertical basic letters can be used in reading and writing teaching.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aktürk, Y. (2009). İlk okuma ve yazma öğretiminde ses temelli cümle yönteminin uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşleri (Şanlıurfa/Viranşehir örneği) (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Aslan, E. (2011). 1924 İlk mektepler müfredat programı. İlköğretim Online, 10(2), 717-734.
- Benzer, A. (2017). Cumhuriyet dönemi karşılaştırmalı ana dili öğretim programları. Abdurrahman Güzel (Ed.), Başlangıçtan günümüze Türkçenin eğitim-öğretim tarihi araştırmaları içinde (s.301-350). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Binbaşıoğlu, C. (1998). İlkokuma ve yazma öğretiminin ve alfabe kitaplarının tarihsel gelişimi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 14(114), 8-34.
- Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk eğitim düşüncesi tarihi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Cemaloğlu, N. (2000). İlkokuma yazma öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Cemaloğlu, N. ve Yıldırım, K. (2008). İlkokuma ve yazma öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Demir, A. (2017). 1908-1923 yılları arasında Türkçe öğretimi ile ilgili çalışmalar. Abdurrahman Güzel (Ed.), Başlangıçtan günümüze Türkçenin eğitim-öğretim tarihi araştırmaları içinde (s.282-298). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Dönmez, C. (1992). Atatürk ve Harf İnkılabı. ATAM Dergisi, 8(23), 37-70.
- Eroğlu, H., Gönülal, İ. ve Arıkan, M. (1981). Atatürk ve Türk toplumu. Ankara: Türkiye Zirai Donatım Kurumu Yayınları.
- Göğüş, B. (1970). Anadili olarak Türkçenin öğretimine tarihsel bir bakış. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 18, 123-154
- Gülcan, M. G., Türkeli, Y., Parabakan, F., Şölen, A. ve Albayrak, F. (2003). Türkiye’de ilköğretim (dünü, bugünü, yarını). İstanbul: MEB Basımevi.
- İlköğretim ve Eğitim Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi, Bazı Maddelerinin... Dair Kanun, (1983, 12 Ekim). Resmi Gazete, (Sayı: 2917). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.222.pdf
- İlköğretim ve Eğitim Kanunu, Milli Eğitim Temel Kanunu, Çıraklık…. Hakkında Kanun, (1997, 18 Ağustos). Resmi Gazete, (Sayı:23084). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23084.pdf
- Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, (9.basım), Ankara.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F., ve Sever, S. (1995). Türkçe öğretimi (Türkçe ve sınıf öğretmenleri için). Ankara: Engin Yayınları.
- Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 8 (15) , 170-189 .
- Kültür Bakanlığı. (1936). İlkokul programı. İstanbul.
- Maarif Vekaleti. (1340/1924). İlk mekteplerin müfredat programı. İstanbul: Matbaayı Amire.
- Maarif Vekaleti. (1926). İlk mekteplerin müfredat programı. İstanbul: Milli Matbaa.
- Maarif Vekaleti. (1930). İlkmektep müfredat programı. İstanbul: Devlet Matbaası.
- MEB. (1948). İlkokul programı. Ankara.
- MEB. (1962). İlkokul program taslağı. Ankara.
- MEB. (1968). İlkokul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- MEB. (1986). Tebliğler Dergisi. https://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/50-1986
- MEB. (1997). İlköğretim okulu haftalık ders çizelgesi. Tebliğler Dergisi. Erişim Adresi: http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/finish/61-1997/337-fihrist-1997
- MEB. (1986).Türkçe eğitimi ve öğretimi kılavuzu. Ankara.
- MEB. (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5.sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
- MEB. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6,7,8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- MEB. (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- MEB. (2015). Türkçe dersi (1-8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
- MEB. (2017). Türkçe dersi (1-8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
- MEB. (2018). Türkçe dersi (1-8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
- MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
- Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973, 14 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 14574). Erişim adresi: www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf
- Öz, F. ve Çelik, K. (2007). Uygulamalı ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Özcan Ferah, A. (2017). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programlarının tarihi gelişimi (1981-2009). Abdurrahman Güzel (Ed.), Başlangıçtan günümüze Türkçenin eğitim-öğretim tarihi araştırmaları içinde (s.520-562). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Sabit, N. (1916). Kelime usulüyle elifba. İstanbul: Hukuk Matbaası.
- Sabit, S. (1299). Rehnuma-i muallimin. İstanbul: Matba-i Osmani.
- Sabit, S. (1878). Elifba risalesi. İstanbul: Mektebi Hayriye Matbaası.
- Şahbaz, N. K. (2017).Tanzimat (1839-1876), I. meşrutiyet (1876-1878) ve II. Abdülhamit (1878-1908) dönemlerinde Türkçe öğretiminin tarihsel gelişimi. Abdurrahman Güzel (Ed.), Başlangıçtan günümüze Türkçenin eğitim-öğretim tarihi araştırmaları içinde (s.225-281). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Temizyürek, F. ve Balcı, A. (2015). Cumhuriyet dönemi ilköğretim okulları Türkçe programları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Tevhid-i Tedrisat Kanunu. (1924, 6 Mart). Resmi Gazete (Sayı:63). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.430.pdf
- Tok, Ş. (2001). İlkokuma ve yazma öğretiminde kullanılan yöntem ve tekniklerin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(26), 257-275.
- Türkyılmaz, S. (2018). Usul-i cedit eğitim ve Selim Sabit'in elifba risalesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 17(17), 127-139. doi: 10.30767/diledeara.417852
| APA | ALTAY G, BAŞ Ö (2023). Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. , 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| Chicago | ALTAY Gökhan,BAŞ ÖZLEM Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. (2023): 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| MLA | ALTAY Gökhan,BAŞ ÖZLEM Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. , 2023, ss.530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| AMA | ALTAY G,BAŞ Ö Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. . 2023; 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| Vancouver | ALTAY G,BAŞ Ö Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. . 2023; 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| IEEE | ALTAY G,BAŞ Ö "Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi." , ss.530 - 558, 2023. 10.29000/rumelide.1342148 |
| ISNAD | ALTAY, Gökhan - BAŞ, ÖZLEM. "Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi". (2023), 530-558. https://doi.org/10.29000/rumelide.1342148 |
| APA | ALTAY G, BAŞ Ö (2023). Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (35), 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| Chicago | ALTAY Gökhan,BAŞ ÖZLEM Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , no.35 (2023): 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| MLA | ALTAY Gökhan,BAŞ ÖZLEM Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol., no.35, 2023, ss.530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| AMA | ALTAY G,BAŞ Ö Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (35): 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| Vancouver | ALTAY G,BAŞ Ö Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (35): 530 - 558. 10.29000/rumelide.1342148 |
| IEEE | ALTAY G,BAŞ Ö "Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, , ss.530 - 558, 2023. 10.29000/rumelide.1342148 |
| ISNAD | ALTAY, Gökhan - BAŞ, ÖZLEM. "Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 35 (2023), 530-558. https://doi.org/10.29000/rumelide.1342148 |
