Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 35 Sayfa Aralığı: 887 - 906 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29000/rumelide.1346236 İndeks Tarihi: 30-08-2023

Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi

Öz:
21. Yüzyıl sanatı bilimsel icatların gücüyle geleneksel yapım anlayışının ötesine kendisini taşımıştır. Sanatın her dalı bu buluşlardan kendisine düşen payı sonuna kadar kullanmıştır. Bu bağlamda sanatsal yapıtlar eleştirilere yoğun düzeyde maruz kalabilmekte, sanatsal yaratım toplumsal, kültürel, ekonomik, etik ve inanç bakımından yeniden ele alınabilmektedir. İnsanın merkeze konumlandırıldığı insan merkezci anlayışta, kibrin ve tüm jeolojiye hâkim olma vasfıyla hareket etme dürtüsünün son bulması ve kendisinin dışında insan olmayan failleriyle etkileşimde bulunması düşüncelerin bulanıklaşmasına neden olmaktadır. Bu ve benzeri düşüncelerin oluşmasının sanatsal yansımasının bir temsili olan Kuzu filmi, insan ve kendi dışındaki failleriyle olan güç savaşının ve sahip olduğu kudretin elinden alınmasının bir temsili niteliğindedir. Antroposen çağın genetik ve biyoteknolojik gelişmeleri, üçüncü bir türün varlığının ortaya konulması ve bu gelişmelerin sonucunda sanata entegre olan bu buluşlara araştırmada değinilmiştir. Kuzu filminin sunduğu insan-hayvan melezi yaratıkların doğa-bilim, din-mitoloji parametrelerinin birbiriyle çelişkileri ya da bağlantıları irdelenmiştir. İnsan türünün üstünlüğünün ve doğaya uyguladığı tahribatın sonucunda insanın aciz olma durumu filmde ele alınmıştır. İzleyiciyi düşündürme gayesi güdülen filmde üçüncü tür olarak nitelendirebileceğimiz melez canlılar ve filmin sahnelerinin beslendiği görsellerin İlk Çağdan günümüze kadar olan süreçteki plastik sanatların yapıtlarından örneklerle karşılaştırılarak sunulması amaçlanmıştır. Bu melez canlıların ayrıca bilimsel araştırmalar ışığında eserler üreten biyosanat uygulamalarındaki üçüncü türlere benzerliği de ele alınmıştır. Bu irdelemeler sayesinde alt temalarına ayrıştırdığımız Kuzu filminin özündeki meselenin sebeplerine ulaşıldığına inanılmaktadır.
Anahtar Kelime: Kuzu filmi kimera melez canlı genetik

Analyzing the theological, mythological and scientific aspects of Valdimar Jóhannsson's Lamb in the origin of plastic arts

Öz:
The art of the 21st century has moved itself beyond the traditional understanding of production with the influential power of scientific inventions. Every branch of art has utilized its share of these inventions to the fullest. In this context, therefore, artistic works can be subjected to intense criticism, and artistic creation can be reconsidered in terms of social, cultural, economic, ethical and religious perspectives. In an anthropocentric understanding where the human is positioned at the center, the end of arrogance and the urge to act with the qualification of dominating the entire geology and interacting with non-human agents outside of oneself causes thoughts to blur. The film Lamb, which represents the artistic reflection of the formation of these and similar thoughts, demonstrates the power struggle between man and non-human agents and discharging of his power. The genetic and biotechnological developments of the Anthropocene era, the existence of a third species, and the inventions integrated into art as a result are discussed in the research. The contradictions or connections between the nature-science, religion-mythology parameters of the human-animal hybrid creatures presented in the movie Lamb were analyzed. As a result of the superiority of the human species and the destruction it inflicts on nature, the movie deals with the helplessness of human beings. In the film, which aims to make the viewers think, it is aimed to present the hybrid creatures, which can be characterized as the third species, and the visuals on which the scenes of the film are based by comparing them with examples from the works of plastic arts in the timeline from the antiquity to the present day, the resemblance of hybrid creatures to the third species in bio-artistic practices that produce works in line with scientific research has also been mentioned. Thanks to these examinations, it is argued that the actual reasons of the issue that is dealt in the film Lamb, which was divided into sub-themes.
Anahtar Kelime: Lamb movie chimera hybrid creature genetics

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Andrews, L. B. (2007). Art As a Public Policy Medium (1 b.) E. Kac içinde, Signs of Life Bioart and Beyond. London: The MIT.
  • Anker, S. (2021). Epistemic Practices in Bio Art. AI & Society volume, 36, s. 1389–1394.
  • Anker, S., ve Nelkin, D. (2004). The Moleculer Gaze: Art in the Genetic Age (1 b.) New York: Cold Spring Harbor Laboratory.
  • Antonson, D. (2019). Embrace the Unknown: Patricia Piccinini and the Aesthetics of Care. Patricia Piccinini: https://www.patriciapiccinini.net/a-essay.php?id=117
  • Azamet, A. (2022). Posthümanist Sanat Söylemi (1. baskı) S. Buran ve P. Kümbet (Dü) içinde, Çokdisiplinli Çalışmalarda Posthümanizm (s. 315-326). London.
  • Azamet, A., ve Karahan, Ç. İ. (2019). 21. Yüzyılda Biyosanat. İdil Dil ve Sanat Dergisi, 8 (63), s. 1455-1462.
  • Bakır, B. (2008). Sinema ve Psikanaliz (1 b.) İstanbul: Hayal Et.
  • Bağış, H., ve Sağırkaya, H. (2001). Klonlama. J Fac Vet Med, s. 187-198.
  • Bedir, A. (1998). Kuran ve İncillere Göre Hz. İsa'nın Var Olduğu İleri Sürülen Kardeşleri Meselesi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(4), s. 124-131.
  • Boyana, H. (2005). Arkadia Kökenli Keçi Tanrı Pan. Tarih Araştırmaları Dergisi, 24 (37), s. 167-193.
  • Braidotti, R. (2014). İnsan Sonrası (4 b.) (Ö. Karakaş, Çev.) İstanbul: Kolektif.
  • Catts, O., ve Zurr, I. (2007). Semi-living art (1 b.) E. Kac içinde, Sings of Life and Bio Art Beyond (s. 127). London: The MIT.
  • Cherry, J. F. (2010). The Holy Thorn Reliquary (1. baskı) London: The British Museum.
  • Ekici, Ö. K. (2012, Mayıs). Bilim ve Teknik. Türkiye’nin Dolly’si, İlk Klon Koyunumuz Oyalı. Tübitak.
  • Erlingsson, G. S. (Dü.). (2022, August 19). LAMB victorious at the Edda Awards 2022. Ağustos 11, 2023 tarihinde İcelandic Film Centre: https://www.icelandicfilmcentre.is/news/edda-awards-2022-lamb-won-12-eddas adresinden alındı
  • Demirhan, O., ve Demirbek, B. (2006). Çocuğunun Teyzesi Olmak Tetragamatik Kimerizm. Bilim ve Teknik, 54-57.
  • Gamwell, L. (2003). Art After DNA The Double Helix Has İnspired Scientists and Artists Alike. Science in Culture, s. 817.
  • Grimal, P. (1986). A Conside Dictionary of Classical Mythology (1 b.) (S. Kershaw, Dü.) England: Basil Blackwell .
  • Hogland, M. B. (1999). Hayatın Kökleri (14 b.) (Ş. Güven, Çev.) İstanbul: Tübitak.
  • Janning, W., ve Knust, E. (2008). Genetik Allgemeine Genetik Molekulare Genetik Entwicklungsgenetik (2 b.) New York: Georg Thieme Verlag.
  • Jóhannsson, V. (2022). Valdimar Jóhannsson. (E. H. Akbayrak, Röportaj Yapan) https://bluesyemre.com/2022/03/03/roportaj-valdimar-johannsson/
  • Jóhannsson, V. (2022). Valdimar Jóhannsson. (A. S. Kjærulff, Röportaj Yapan) https://nordiksimit.org/2022/02/roportaj-valdimar-johannsson/ adresinden alındı
  • Kac, E. (2007). Art That Looks You in the Eye: Hybrids, Clones, Mutants, Synthetics, and Transgenics. E. Kac, ve E. Kac (Dü.), Sings of Life Bio Art and Beyond (s. 1-29). London: The MIT.
  • Kaplan, N. (2017). Resimli KutsalKkitap (Hıristiyan) El Yazmalarındaki Kurban Sahnelerine Genel Bakış. Kadim Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), s. 125-137.
  • Karakaya,H.(2020). Genetik. Samsun.
  • Keskin, İ., ve Müdok, T. (2016). Bir Ben Var Benden Içeri; Kimerizm. Ibni Sina Journal of Medical Sciences, 2(1), 1-6.
  • Kutluay, H. (2017, Ekim 6). Aziz Petrus Kimdir, Petrus Haçı Nedir? Makaleler: https://www.makaleler.com/
  • Jóhannsson, V. (Yönetmen). (2021). Kuzu [Film]. Hrönn Kristinsdóttir.
  • Melkozernov, A. N., ve Sorensen, V. (2021). What Drives Bio Art In The Twenty Frst Century? Sources of Innovations and Cultural Implications in Bio Art/Biodesign and Biotechnology. AI & Society, s. 1313-1321
  • Michaud, Y. (2007). Art and Biotechnology (1 b.) Sings of Life E. Kac içinde, Bio Art and Beyond (s. 394). London: The MIT.
  • Michna, N. A. (2021). More-than-human world? A Posthumanist Critique of Anthropocentrism in the Art of Olga Tokarczuk and Patricia Piccinini. Technoetic Arts: A Journal of Speculative Research, s. 145-158.
  • Nikbin, B., Talebian, F., ve Mohyeddin, M. (2007). Chimerism a New Look. Urology Journal, 4(1), 1-9. file:///C:/Users/derya/Downloads/146-Main%20Text-175-1-10-20090215.pdf
  • Temür, A. (2016). Yunan Sanatında Karışık Yaratıklar ve Kökenleri Işığında, Doğu Sanatları ile Batı Sanatları Arasındaki Etkileşimler. Uluslararası Amisos Dergisi, 1(1), s. 1-15.
  • Teşken, F. (2006). Tıbbi Biyoloji ve Genetik (2 b.). Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi.
  • Tunç, İ. (2022). Kanonik İncillerde İsa ve Şeytan Diyaloğu: Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım. Oksident, 4(2), s. 207-232.
  • Yiğitpaşa, D. (2015). Kitap Tanıtım. Türk Eskiçağ Enstitüsü Haberler (39), s. 12-13.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Zankl, H. (1998). Genetık Von Der Vererbungslehre Zur Genmedizin. (1 b.) München: C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung.
  • Wikipedi. (2022, Aralık 19). Kuzu (film, 2021). Ağustos 11, 2023 tarihinde Wikipedi Özgür Ansiklopedi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kuzu_(film,_2021) adresinden alındı
  • Görsel 1 : August Friedrich Schenck “Angoisses-Acı.” https://de.wikipedia.org/wiki/August_Friedrich_Schenck#/media/Datei:August_Friedrich_Albrecht_Schenck_-_Anguish_-_Google_Art_Project.jpg Erişim Tarihi: 01.06.2023, Saat: 20:08
  • Görsel 2: Valdimar Jóhannsson, Kuzu Filmi, Saat: 37:16- 38:6
  • Görsel 3: August Friedrich Schenck, “Yetim, Auvergne'nin Anısı.” https://fr.m.wikipedia.org/wiki/Fichier:L%27Orphelin_-_souvenir_d%27Auvergne.jpg Erişim Tarihi : 01.06.2023, Saat : 20 :10
  • Görsel 4 : Valdimar Jóhannsson, Kuzu Filmi, Saat : 4:28-4:34
  • Görsel 5 : Francisco de Zurbarán, ‘‘Agnus Dei.’’ https://en.wikipedia.org/wiki/Agnus_Dei_%28Zurbar%C3%A1n%29#/media/File:Francisco_de_Zurbar%C3%A1n_006.jpg Erişim Tarihi : 03.06.2023, Saat : 17:59
  • Görsel 6 : Matthias Grunewald, ‘‘Çarmıha Gerilme.’’ https://tr.painting-planet.com/carmiha-gerilme-matteas-grunewald/ Erişim Tarihi : 26.05.2023, Saat :15 :23
  • Görsel 7 : Raphael, ‘‘Holy Family with the Lamb.’’ https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Raphael_Holy_Family_with_the_Lamb.jpg Erişim Tarihi : 22.05.2023, Saat : 22 :57
  • Görsel 8 : Leonardo Da Vinci, ‘‘Aziz Anna ile Bakire ve Çocuk.’’ https://commons.wikimedia.org/wiki/File:La_Vierge,_l%27Enfant_J%C3%A9sus_et_sainte_Anne,_by_Leonardo_da_Vinci,_from_C2RMF.jpg Erişim Tarihi : 29.05.2023, Saat : 23 :15
  • Görsel 9 : Francisco de Zurbarán, ‘‘Kutsal Aile.’’ https://www.mfab.hu/artworks/the-holy-family-2/ Erişim Tarihi : 03.06.2023, Saat :18.30
  • Görsel 10 : Valdimar Jóhannsson, Kuzu Filmi, Saat : (23:49-24:18)
  • Görsel 11 : , Guido Reni, ‘‘Yusuf ve İsa.’’ https://tr.wikipedia.org/wiki/Yusuf_(Yeni_Ahit)#/media/Dosya:Saint_Joseph_with_the_Infant_Jesus_by_Guido_Reni,_c_1635.jpg Erişim Tarihi : 22.05.2023, Saat : 19 :45
  • Görsel 12 : Valdimar Jóhannsson, Kuzu Filmi, Saat : (31:11-31:23)
  • Görsel 13 : Pan ve Çoban Daphnis. Syrinkshttps://tr.wikipedia.org/wiki/Pan_(mitoloji)#/media/Dosya:Pan_Daphnis_Altemps_Inv8571.jpght Erişim Tarihi : 03.06.2023, Saat : 19.07
  • Görsel 14 : Valdimar Jóhannsson, Kuzu Filmi, Saat : (1:35:17)
  • Görsel 15 : Patricia Piccinini, ‘‘Kindred.’’ https://www.patriciapiccinini.net/a-show.php?id=2018-Tarrawarra Erişim Tarihi : 06.06.2023, Saat : 23 :37 Görsel 16 : Alexis Rockman, “Biyosfer.”
  • https://alexisrockman.net/biosphere/ Erişim Tarihi : 06.06.2023, Saat : 23 :5
APA Cancan D (2023). Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. , 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
Chicago Cancan Derya Aysun Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. (2023): 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
MLA Cancan Derya Aysun Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. , 2023, ss.887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
AMA Cancan D Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. . 2023; 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
Vancouver Cancan D Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. . 2023; 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
IEEE Cancan D "Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi." , ss.887 - 906, 2023. 10.29000/rumelide.1346236
ISNAD Cancan, Derya Aysun. "Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi". (2023), 887-906. https://doi.org/10.29000/rumelide.1346236
APA Cancan D (2023). Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (35), 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
Chicago Cancan Derya Aysun Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , no.35 (2023): 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
MLA Cancan Derya Aysun Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol., no.35, 2023, ss.887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
AMA Cancan D Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (35): 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
Vancouver Cancan D Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (35): 887 - 906. 10.29000/rumelide.1346236
IEEE Cancan D "Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, , ss.887 - 906, 2023. 10.29000/rumelide.1346236
ISNAD Cancan, Derya Aysun. "Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 35 (2023), 887-906. https://doi.org/10.29000/rumelide.1346236