Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi

Usta, Veysel

Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi

Veysel USTA (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Atatürk İlke ve İnkılap Tarihi Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Turkish Studies (Elektronik)

34 4

Yıl: 2011 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 973 - 984 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi

Öz:

Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918’de imzaladığı geçici ateşkes antlaşmasıMondros Mütarekesi ile I. Dünya Savaşından çekilmişti. İtilaf Devletleri 18Ocak 1919 tarihinde toplanan Paris Konferansı ile Osmanlı Devleti’nin deiçinde yer aldığı mağlup devletlerin imzalayacakları kalıcı barış antlaşmasıgörüşmelerini başlatmışlardı. Bunu fırsat bilen Osmanlı gayrimüslimleriharekete geçerek seçtikleri temsilcilerini Paris’e gönderip Osmanlıcoğrafyasında bağımsız devlet kurmak üzere siyasi girişimlerdebulunmuşlardı. Bunlardan birisi de Doğu Karadeniz bölgesinde PontusDevleti kurmak için Paris’e gönderilen Trabzon Metropoliti Hrisantos idi.Hrisantos 2 Mayıs 1919 tarihinde Paris Konferansına sunduğu bir muhtıra ileDoğu Karadeniz bölgesinde kurulmasını istediği Pontus Devleti talebininsiyasi ve demografik gerekçelerini oluşturmaya çalışmıştı. Bu muhtıra dahasonra konuya ilişkin yapılacak yayınlarda referans olarak kullanılacak temelbelgelerden biri olacaktır. Bu makalede, Hrisantos’un Paris Konferansı’nasunduğu ve aynı tarihle yayımlanan muhtıra ve ekleri değerlendirilerekburada yer alan veriler dönemin objektif belgeleriyle karşılaştırılmış, hemmuhtıranın kendi içindeki tutarsızlıklar, hem de siyasi beklentiler nedeniyleçarpıtılmış/tahrif edilmiş veriler ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelime:

A criticism of the memorandum submitted to Paris Conference by the Trabzon Metropolitan Hrisantos

Öz:

Signing the temporary Armistice of Montreux, the Ottoman Empire quitthe WWI. In the Paris Peace Conference, January 18 1919, the Allies initiatednegotiations for a permanent peace treaty to be signed by the defeatedcountries including the Ottoman Empire. To take advantage of this, theOttoman non-moslem minorities sent their representatives to the conferencein order to seek political support for their ambitions to declare theirindependence within the Empire’s territory. One of these representatives wasthe Trabzon Metropolitan Hrisantos. In his memorandum, he argued politicaland demographic grounds of the idea of establishing a separate state of theKingdom of Pontos in the eastern part of the Black Sea. This memorandumwas intended to be as one of the basic referential documents for their futureplans and activities. Comparing and contrasting it with other more reliable,objective and unbiased documents of that period, this paper deals with theunconformities, distorted and altered information and ideas thismemorandum included.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

AKARCA Halit Dündar, “İşgal Döneminde Trabzon’da Rus Politikaları (1916-1918)” Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Güz 2009, Sayı: 7.
BİLGİN Mehmet, Doğu Karadeniz Tarih Kültür İnsan, Trabzon 2002, Serander Yayınları.
BOSTAN Hanefi “Fetih’ten Yunan İsyanına Kadar Doğu Karadeniz Bölgesinin Demografik Yapısı”, Başlangıçtan Günümüze Pontus Sorunu, Trabzon 2007, Serander Yayınları.
BOZALİOĞLU İsmail, “Karahisar-ı Şarki’nin İdari, Ekonomik ve Sosyal Durumuna Dair (1870- 1926)”,http://sebinkarahisar.bel.tr/default.aspx?pid=31479&nid=17699.
CÖHCE Salim, “Doğu Karadeniz Bölgesi’nin Türkleşmesinde Kıpçakların Rolü”, I. Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri 13-17 Ekim 1986, Samsun 1988, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları.
ÇAPA Mesut, Pontus Meselesi, Trabzon 2002, Serander Yayınları.
ERKAN Süleyman, Kırım ve Kafkasya Göçleri 1878-1908, Trabzon 1996, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
GÜNEŞ İhsan, Türk Parlamento Tarihi, Meşrutiyete Geçiş Süreci, Anakara 1977, TBMM Vakfı Yayınları, Cilt: 1.
İPEK Nedim, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Trabzon 2006, Serander Yayınları.
MINTSLOV Sergei Rudolphovich, Trapezunskaya Epopeya, Berlin 1922.
Pontus Meselesi, Haz: Yılmaz Kurt, Ankara 1995, TBMM Basımevi.
SAYDAM Abdullah, Kırım ve Kafkas Göçleri 1856-1876, Ankara 1997, Türk Tarih Kurumu.
The Euxine Pontus Question, Memorandum Submitted to the Peace Conference, His Eminence Mgr. Chrysanthos, Archbishop of Trebizonde, May 2, 1919, Paris.
Trabzon Vilayeti Salnamesi 1904, Haz: Kudret Emiroğlu, Ankara 2009, Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim, Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı. Yurt Ansiklopedisi, Cilt: 9.

APA	Usta V (2011). Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. , 973 - 984.
Chicago	Usta Veysel Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. (2011): 973 - 984.
MLA	Usta Veysel Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. , 2011, ss.973 - 984.
AMA	Usta V Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. . 2011; 973 - 984.
Vancouver	Usta V Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. . 2011; 973 - 984.
IEEE	Usta V "Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi." , ss.973 - 984, 2011.
ISNAD	Usta, Veysel. "Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi". (2011), 973-984.

APA	Usta V (2011). Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. Turkish Studies (Elektronik), 6(2), 973 - 984.
Chicago	Usta Veysel Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. Turkish Studies (Elektronik) 6, no.2 (2011): 973 - 984.
MLA	Usta Veysel Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. Turkish Studies (Elektronik), vol.6, no.2, 2011, ss.973 - 984.
AMA	Usta V Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(2): 973 - 984.
Vancouver	Usta V Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(2): 973 - 984.
IEEE	Usta V "Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi." Turkish Studies (Elektronik), 6, ss.973 - 984, 2011.
ISNAD	Usta, Veysel. "Trabzon Metropoliti Hrisantos’un Paris Konferansı’na sunduğu muhtıranın tenkidi". Turkish Studies (Elektronik) 6/2 (2011), 973-984.