Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 35 Sayfa Aralığı: 1531 - 1544 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29000/rumelide.1342162 İndeks Tarihi: 06-09-2023

Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi

Öz:
Çeviri çözümlemesi, kaynak ve hedef metnin karşılaştırmalı olarak çözümlenmesi sürecinde kaynak ve hedef metin olduğu kadar, bu metinlerin ait olduğu dizgelerin de göz önüne alınmasını gerektirmektedir. Karşılaştırmalı çözümlemede amaç, hedef metnin hangi etkenlerden etkilenerek dilsel göstergelerce hedef dile çevrildiğini ve kaynak metinden neden ve ne ölçüde saptığını araştırmaktır. Bu bağlamda, bu çalışmada Antoine de Saint-Exupéry’nin “Le Petit Prince” adlı romanından Cemal Süreya & Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari tarafından dilimize yapılan iki farklı çevirisi karşılaştırmalı olarak ele alınıp incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, “Küçük Prens” başlıklı çeviri eserin farklı çevirmenler tarafından yapılmış olan çevirilerini, Gideon Toury’nin erek odaklı kuramı bağlamında inceleyerek ortaya bir çeviri eleştirisi çıkarmaktır. Bu amaçla, ilk olarak, yazarın yaşadığı dönem, kişiliği, edebi kişiliği, biçemi ve iletisi incelenmiştir. Ardından, eserin tarihi, türü, içeriği, dili, sözcük seçimi, yazılış amacı açıklanmıştır. Daha sonra, çeviri metinde çevirmenlerin başvurduğu yerlileştirme, yabancılaştırma, eksiltme, yorumlama, açımlama, vb. stratejiler incelenmiş ve karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Son olarak da çevirmenler eğitim düzeyleri, alan bilgileri, algılamaları, notları, kararları, uyarlama yapmaları ve yeniden yazmaları bakımından değerlendirilmiştir. Bu şekilde yazar, eser, çeviri metin ve çevirmen bütününden yola çıkarak çeviri eleştirisi açısından bir çeviri metin incelemesi yapılmıştır. Yapılan bu incelemenin sonuçları, çeviri farklılıklarını görebilmek, çevirmen kararlarını gözetebilmek, farklı çevirilerdeki anlam sapmalarını görebilmek açısından oldukça önemlidir.
Anahtar Kelime: Çeviri eleştirisi karşılaştırmalı çözümleme kaynak/hedef metin strateji çevirmen

Comparative analysis of Cemal Süreya&Tomris Uyar and İpek Ortaer Montanari translations of the novel The Little Prince within the scope of translation criticism

Öz:
Translation analysis requires considering the source and target text as well as the strings to which these texts belong in the process of comparative analysis of the source and target text. The purpose of comparative analysis is to investigate what factors affect the target text, translated into the target language by linguistic indicators, and why and to what extent it deviates from the source text”. In this context, in this study, two different translations of Antoine de Saint-Exupéry's novel "Le Petit Prince" made into our language by Cemal Süreya & Tomris Uyar and İpek Ortaer Montanari have been analyzed comparatively. The aim of this study is to reveal a translation criticism by examining the translations of the translated work titled "The Little Prince" made by different translators in the context of Gideon Toury's target-oriented theory. For this purpose, first of all, the period in which the author lived, his personality, literary personality, style and message were examined. Then, the history, genre, content, language, choice of words and the purpose of writing the work are explained. Then, the localization, alienation, reduction, interpretation, paraphrase, etc. that translators refer to in the translated text. strategies are studied. Finally, translators were evaluated in terms of their education levels, content knowledge, perceptions, grades, decisions, adaptations and rewritings. In this way, based on the author, the work, the translated text and the translator, a translated text analysis was made in terms of translation criticism. The results of this examination are very important in terms of seeing the translation differences, observing the translator's decisions, and seeing the semantic deviations in different translations.
Anahtar Kelime: Translation criticism comparative analysis source/target text strategy translator

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aycan, A. ve Günday, R. (2018). Orhan Pamuk’un Kar Adlı Romanında Yer Alan Kültürel Ögelerin Fransızcaya Aktarımının Çeviri Stratejileri Açısından İncelenmesi, I. Karaman Uluslararası Dil ve Edebiyat Kongresi
  • Baker, M. (2011). In Other Words: A Course Book on Translation. London: Routledge
  • Bengi, I. (1993). Çeviri Eleştirisi Bağlamında Eleştirel Bilincin Oluşması ve Eleştiri
  • Catford, J.C. (1965). A Linguistic Theory of Translation; an Essay in Applied Linguistics: London: O.U.P.
  • Delisle, J. (1982). Analyse du Discours Comme Méthode de Traduction. Initiation à la Traduction Française de Texte Pragmatiques Anglais, Théorie et Pratique (2ème édition). Ottawa: Ed. De l’Université d’Ottawa Dil Derneği (2005). Türkçe Sözlük (2 b.). Ankara: Dil Derneği.
  • Doğan, D. M. (1982). Büyük Türkçe Sözlük-Türkçe/Osmanlıca/Yabancı Dillerden Türkçeye Geçen ve En Çok Kullanılan Kelimeler (2 b.). Ankara: Birlik.
  • Göktürk, A. (2010). Çeviri: Dillerin Dili. İstanbul: YKY Yayınları.
  • Guidère, M. (2008). Introduction à la Traduction. Bruxelle: De Boeck
  • Holmes, J. (1970). The Nature of Translation, Approches to Translation Studies, Mouton, The Hague, Paris: Publishing House of the Slovak Akademy of Science
  • Hürriyet, Kelebek. (2015). Küçük Prens Büyük Aşk (akt. http://hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/27882490.asp.)
  • Jakobson,R. (1959). On Linguistic Aspects of Translation. On Translation, R. Bower, ed. Cambridge: Harward University Press.
  • Lederer, M. (1994). La Traduction Aujourd’hui. Le Modèle Interprétatif, Paris: Hachette.
  • Nida, E. (1964). Towards a Science of Translating, E. J. Brill, Leiden
  • Odacıoğlu, M. C. ve Barut, E. (2018). Çeviri Usul, Strateji ve Yöntemleri Üzerine Bir Derleme. Tarih Okulu Dergisi (TOD). 11, Sayı XXXIV, 1363-1392, http://dx.doi.org/10.14225/Joh1184
  • Saraç,T. (2009). Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük. Can Yayınları
  • Savory, T. (1961). Tercüme Sanatı. (H. Dereli, Çev.). Ankara: MEB Basımevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1961)
  • Tahir, G. Ş. (2011). Çevirinin ABC’si, İstanbul: Say Yayınları.
  • TDK. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
  • Toury, G. (1995). Descriptive Translation Studies and Beyond, Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
  • Ünsal, G. (2017). Çeviri Eleştirisi Açısından Çeviri Metin İnceleme Çalışması. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD).4. 243-253
  • Venuti, L. (2008). The Translator’s İnvisibility: A History of Translation. London and New York: Routledge.
  • Vinay, J. P. ve Darbelnet, J. (1995). Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation. Amsterdam: John Benjamins. Yalçın, P. (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama. Ankara: Grafiker Yayınları
  • Yılmaz, T. (2012). Michel Ende’nin “Momo” Adlı Eserinin Türkçe Çevirisine Eleştiren Yaklaşım. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
  • Yücel, T. (2012). Eleştiri Kuramları, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Zeytinkaya, D. (2016). Gideon Toury’nin Erek Odaklı Kuramı Işığında Bedrettin Tuncel’in İnsandan Kaçan Başlıklı Çevirisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (4), 35-47.
APA ATAN N, Çoban E (2023). Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. , 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
Chicago ATAN NURHAYAT,Çoban Eda Nur Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. (2023): 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
MLA ATAN NURHAYAT,Çoban Eda Nur Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. , 2023, ss.1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
AMA ATAN N,Çoban E Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. . 2023; 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
Vancouver ATAN N,Çoban E Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. . 2023; 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
IEEE ATAN N,Çoban E "Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi." , ss.1531 - 1544, 2023. 10.29000/rumelide.1342162
ISNAD ATAN, NURHAYAT - Çoban, Eda Nur. "Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi". (2023), 1531-1544. https://doi.org/10.29000/rumelide.1342162
APA ATAN N, Çoban E (2023). Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (35), 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
Chicago ATAN NURHAYAT,Çoban Eda Nur Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , no.35 (2023): 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
MLA ATAN NURHAYAT,Çoban Eda Nur Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol., no.35, 2023, ss.1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
AMA ATAN N,Çoban E Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (35): 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
Vancouver ATAN N,Çoban E Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2023; (35): 1531 - 1544. 10.29000/rumelide.1342162
IEEE ATAN N,Çoban E "Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, , ss.1531 - 1544, 2023. 10.29000/rumelide.1342162
ISNAD ATAN, NURHAYAT - Çoban, Eda Nur. "Çeviri eleştirisi kapsamında Küçük Prens romanının Cemal Süreya&Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 35 (2023), 1531-1544. https://doi.org/10.29000/rumelide.1342162