Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi

GOKMEN OZEL, HÜLYA; Isgin-Atici, Kubra; Melekoglu, Ebru

doi:10.33076/2023.BDD.1800

Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi

Hülya GÖKMEN ÖZEL, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye)

Kübra IŞGIN ATICI, (Amasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Amasya, Türkiye)

Ebru MELEKOĞLU (Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Adana, Türkiye)

Beslenme ve Diyet Dergisi

20 7

Yıl: 2023 Cilt: 51 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 7 - 23 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33076/2023.BDD.1800 İndeks Tarihi: 13-09-2023

Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi

Öz:

Amaç: Bu araştırma makalesinde Yükseköğretim Kurumları Sınavına (YKS) göre Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik alanında eğitim veren lisans program sayıları, programların özellikleri, programların kontenjanları, eğitim/öğretime başlangıç/devam için asgari öğretim üyesi sayıları ve alanlarına ilişkin veriler değerlendirilmiştir. Bireyler ve Yöntem: Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarına ait program ve kontenjan sayılarına ilişkin değerlendirmeler, Türkiye Cumhuriyeti Öğrenci Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) sayfası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi veri tabanından, “Sağlık Lisans Tamamlama” ve “Dikey Geçiş Sınavı” ile yerleşen öğrenci kontenjanları ve ön lisans programları adları ilgili web sitelerinden ve Eğitim/Öğretime Başlangıç/Devam İçin Asgari Öğretim Üyesi Sayıları ve Alanları YÖK Akademik web sitesinden elde edilmiştir. Bulgular: Beslenme ve Diyetetik Lisans Programları YKS-2022 sonuçlarına göre, 53 devlet, 49 vakıf (7’si Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC)) olmak üzere toplam 102 üniversitede 116 program ve 6493 kontenjan ile eğitim vermektedir. YKS-2021’e göre toplam kontenjanın %9.3’ü (642 öğrenci) ve YKS-2022’ye göre toplam kontenjanın %8.4’ü (545 öğrenci) kadar öğrenci Sağlıkta Lisans Tamamlama ve Dikey Geçiş Sınavı ile yerleştirilmektedir. Tüm programlarda YKS-2022’ye göre en düşük başarı sıralaması 1.428.616, en yüksek başarı sıralaması 58.426’dır. Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarında eğitim ve öğretime başlangıç için asgari öğretim üyesi sayısı ve alanları bakımından kriteri sağlamayan 2021 yılında 47/101 program (%46.5), 2022 yılında 33/106 program (%31.1) bulunmaktadır. Sonuç: Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının yaşadıkları sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirilmeli, eylem planları hazırlanmalı ve ilgili birimlerle koordine bir şekilde çözüme yönelik girişimlerde bulunulmalıdır.

Anahtar Kelime: Beslenme Diyetetik lisans eğitimi

Analysis of Current Situation of Nutrition and Dietetics Undergraduate Programs in Turkey: Evaluation of the Data for 2021-2022

Öz:

Aim: This research article examines data related to undergraduate programs in Nutrition and Dietetics in Turkey, based on the Higher Education Institutions Exam (YKS). It evaluates program characteristics, quotas, minimum required teaching staff numbers, and their fields of expertise for the commencement and continuation of education in this field. Subjects and Method: The assessment of program and quota numbers for Nutrition and Dietetics Undergraduate Programs was sourced from the Student Selection and Placement Center (ÖSYM) page. Quotas for “Health Bachelor Completion,” and “Vertical Transfer Exam” were gathered from relevant websites. The minimum required number of teaching staff members and their areas of expertise were obtained from the Council of Higher Education (YÖK) Academic website. Results: Based on the YKS-2022 results, there are a total of 116 programs across 102 universities (53 state and 49 private universities, including 7 from Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC)) offering education in Nutrition and Dietetics, with a combined quota of 6493. According to YKS-2021 and YKS-2022, respectively, 9.3% (642 students) and 8.4% (545 students) of the total quota are filled through Health Bachelor Completion and Vertical Transfer Exam. The success rankings for all programs, based on YKS-2022, range from a low of 1,428,616 to a high of 58,426. Within Nutrition and Dietetics Undergraduate Programs, in 2021, 47 out of 101 programs (46.5%) and in 2022, 33 out of 106 programs (31.1%) did not meet the criteria for the minimum required number of teaching staff and their fields of expertise for the commencement and continuation of education. Conclusion: To address the challenges faced by Nutrition and Dietetics Undergraduate Programs, it is recommended to develop solutions, formulate action plans, and coordinate efforts with relevant departments to initiate effective measures for resolution.

Anahtar Kelime: Nutrition Dietetics undergraduate education

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Hacettepe Üniversitesi İlklerin ve Başarıların Üniversitesi. Tarihçe. Erişim: https://www.hacettepe.edu.tr/hakkinda/tarihce. Erişim tarihi: 18.08.2023.
2. Büyüktuncer-Demirel Z, Baysal A. Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü:50 Yıllık Tarihçe. Bes Diy Derg. 2012;40(3):203-10.
3. Bakanlar Kurulu Kararı. Resmi Gazete: 2007/12216. Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/06/20070613-8.htm. Erişim tarihi: 17.08.2023.
4. ÖSYM Yükseköğretim Kurumu Sınavları. Erişim: https://www.osym.gov.tr/TR,23975/2022-yks-ek-yerlestirme-sonuclarina-iliskin-sayisal-bilgiler.html. Erişim tarihi: 17.08.2023.
5. ÖSYM ÖSYS: Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi. Erişim: https://www.osym.gov.tr/TR,9306/osys-anasayfa.html. Erişim tarihi: 15.08.2023.
6. ÖSYM Yükseköğretim Kurumları Sınavı. Erişim: https://www.osym.gov.tr/TR,22584/2022.html. Erişim tarihi: 14.08.2023.
7. ÖSYM 2021-YKS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. Erişim: https://www.osym.gov.tr/TR,21286/2021-yks-yerlestirme-sonuclarina-iliskin-sayisal-bilgiler.html. Erişim tarihi:10.08.2023.
8. Yükseköğretim Kurulu Beslenme ve Diyetetik (Fakülte) Programı Bulunan Tüm Üniversiteler. Erişim: https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10020. Erişim Tarihi: 09.09.2023.
9. Yükseköğretim Kurulu Beslenme ve Diyetetik (Yüksekokul) Programı Bulunan Tüm Üniversiteler. Erişim: https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=20008. Erişim Tarihi: 09.09.2023.
10. Sağlık Önlisans Mezunlarının Sağlık Lisans Tamamlamalarına İlişkin Usul ve Esaslar. Erişim: https://www.yok.gov.tr/DuyuruBelgeleri/Proje%20Destekleme%20ve%20Geli%C5%9Ftirme%20Daire%20Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1/2022/saglik-onlisans-saglik-tamamlamalarina-iliskin-usul-ve-esaslar.pdf. Erişim Tarihi: 12.08.2023.
11. Yükseköğretim Kurulu 2022 Sağlık Lisans Tamamlama Başvuru ve Tercih İşlemleri. Erişim: https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=1221. Erişim Tarihi: 09.09.2023.
12. 2022 Sağlık Lisans Tamamlama Yerleştirme. Erişim: https://www.yok.gov.tr/DuyuruBelgeleri/Proje%20Destekleme%20ve%20Geli%C5%9Ftirme%20Daire%20Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1/2022/slt-2022-en-dusuk-en-yuksek-puanlar-universite.pdf. Erişim Tarihi: 18.08.2023.
13. T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi. Yükseköğretim Kurumlarında Ön lisans Ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik. Resmi Gazete: 24.04.2010-27561. Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=13948& MevzuatTur=7& MevzuatTertip=5. Erişim Tarihi: 10.08.2023.
14. YÖK Akademik. Yükseköğretim Akademik Arama. Erişim: https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/. Erişim tarihi: 05.06.2023.
15. Sağlık, Sağlıkla İlgili veya İlişkili Programlarda Eğitim ve Öğretime Başlanması ve Sürdürülmesi İçin Asgari Koşullar Genel İlkeler. Erişim: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yok-tarafindan-Asgari-Kosullari-Belirlenen-Programlar/saglik_Programlari.pdf. Erişim tarihi: 06.08.2023.
16. SABAK Akredite Program Listesi. 2022 Yılı Başvuru Sonuçları. Erişim: https://www.sabak.org.tr/index.php/tr/akreditasyon/akredite-olan-programlarin-listesi/yillara-gore-akredite-program-listesi. Erişim tarihi: 10.08.2023.
17. Yükseköğretim Kurulu. Güz ve Bahar Dönemi Ek Madde 1 Uygulama İlkeleri. Erişim: https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Ogrenci/GuzveBaharDonemiEkMadde1UygulamaIlkeleri.aspx. Erişim tarihi: 09.08.2023.
18. ÖSYM. DGS: Dikey Geçiş Sınavı. Erişim:https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2022/DGS/tablo1_13052022.pdf. Erişim Tarihi: 08.08.2023.
19. YÖK Anadolu Projesi. Erişim: https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2021/anadolu-projesi-brosur.pdf. Erişim tarihi: 08.08.2023.
20. YÖK Akademik Hareketlilik projesi. Erişim: https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2022/yok-akademik-hareketlilik-projesi-basliyor.aspx. Erişim tarihi: 07.08.2023.
21. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Erişim: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Erişim Tarihi: 10.08.2023.
22. Tablo 3 ve Tablo 4’te yer alan yükseköğretim programlarının koşul ve açıklamaları. Erişim: https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2022/YKS/EK/kosulveaciklamalar07092022.pdf. Erişim tarihi: 08.08.2023.
23. Üniversitelere girişte hukuk, sağlık ve mühendislik alanlarının asgari başarı puanı şartı artırılacak. Erişim: https://basin.yok.gov.tr/InternetHaberleriBelgeleri/%C4%B0nternet%20Haber%20Belgeleri/2021/298_yuksekogretimde_yeni_hedefler.pdf. Erişim tarihi: 12.08.2023.
24. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Çekirdek Eğitimi Programları. Erişim: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ulusal-cekirdek-egitimi-programlari. Erişim tarihi: 20.08.2023.
25. Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun. Kanun Numarası:1219. Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.1219.pdf. Erişim tarihi: 07.08.2023.
26. Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş Ve Görev Tanımlarına dair Yönetmelik. Resmi Gazete: 22.05.2014-29007. Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14.htm. Erişim tarihi: 23.08.2023.

APA	GOKMEN OZEL H, Isgin-Atici K, Melekoglu E (2023). Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. , 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
Chicago	GOKMEN OZEL HÜLYA,Isgin-Atici Kubra,Melekoglu Ebru Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. (2023): 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
MLA	GOKMEN OZEL HÜLYA,Isgin-Atici Kubra,Melekoglu Ebru Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. , 2023, ss.7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
AMA	GOKMEN OZEL H,Isgin-Atici K,Melekoglu E Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. . 2023; 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
Vancouver	GOKMEN OZEL H,Isgin-Atici K,Melekoglu E Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. . 2023; 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
IEEE	GOKMEN OZEL H,Isgin-Atici K,Melekoglu E "Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi." , ss.7 - 23, 2023. 10.33076/2023.BDD.1800
ISNAD	GOKMEN OZEL, HÜLYA vd. "Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi". (2023), 7-23. https://doi.org/10.33076/2023.BDD.1800

APA	GOKMEN OZEL H, Isgin-Atici K, Melekoglu E (2023). Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 51(2), 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
Chicago	GOKMEN OZEL HÜLYA,Isgin-Atici Kubra,Melekoglu Ebru Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi 51, no.2 (2023): 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
MLA	GOKMEN OZEL HÜLYA,Isgin-Atici Kubra,Melekoglu Ebru Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, vol.51, no.2, 2023, ss.7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
AMA	GOKMEN OZEL H,Isgin-Atici K,Melekoglu E Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2023; 51(2): 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
Vancouver	GOKMEN OZEL H,Isgin-Atici K,Melekoglu E Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2023; 51(2): 7 - 23. 10.33076/2023.BDD.1800
IEEE	GOKMEN OZEL H,Isgin-Atici K,Melekoglu E "Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi." Beslenme ve Diyet Dergisi, 51, ss.7 - 23, 2023. 10.33076/2023.BDD.1800
ISNAD	GOKMEN OZEL, HÜLYA vd. "Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi". Beslenme ve Diyet Dergisi 51/2 (2023), 7-23. https://doi.org/10.33076/2023.BDD.1800