TY  - JOUR
TI  - Büyük Taarruz Öncesi Diplomasi: Dâhiliye Vekili Ali Fethi Bey’in Londra Misyonu
AB  - Büyük Millet Meclisi hükümetinin Dâhiliye Vekili Ali Fethi (Okyar) Bey,  3 Temmuz 1922’de Avrupa’da tedavi görmek meclisten için iki aylık izne ayrılmış, bu süre zarfında İngiltere ve Fransa’nın Türkiye ve Yunanistan’a sunduğu Mart 1922 tarihli barış şartları üzerine İtalya, Fransa ve İngiltere’de müzakerelerde bulunmuştur.  Roma ve Paris’in ardından 30 Temmuz 1922’de Londra’ya giden Fethi Bey, diğer ülkelerin aksine burada üst düzey görüşmelerde bulunamamıştır. Ağustos ayı boyunca Fethi Bey’in İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon’la müzakere talepleri çeşitli bahanelerle reddedilmiş, Fethi Bey ancak dış politikayı etkileme imkanı olmayan ikinci düzey yetkililerle görüşebilmiştir. Mevcut literatüre Fethi Bey’in Londra misyonunun başarısızlıkla sonuçlandığı ve bunun ardından Büyük Taarruz kararının alındığı kanısı hâkimdir. Oysaki Büyük Taarruz öncesi Mustafa Kemal Paşa’yla Fethi Bey arasında gerçekleşen görüşme ve yazışmalar farklı bir yoruma olanak sağlamaktadır. Fethi Bey’in anılarında belirttiği bu görüşmelere göre;  azami gizlilik içerisinde yürütülen taarruz hazırlıklarında,  İngiltere’nin durumun farkına varmasının geciktirilmesi büyük bir önem taşımaktadır ve Fethi Bey’in Londra misyonunun asıl hedefi budur.  Fethi Bey’in Avrupa ziyareti, İtalya, Fansa ve İngiltere nezdinde barış görüşmeleri yapmaktan ziyade, bu kanıyı uyandırarak taarruz gerçekleşene kadar İngiltere’nin fiili bir müdahalesini önlemek ve milli mücadele lehine ve İngiltere hükümeti aleyhine kamuoyu oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada, Fethi Bey’in Büyük Taarruzdan hemen önce gerçekleşen Londra ziyareti taarruzun gizliliğini korumak için alınan tedbirlerden biri, bir diplomasi manevrası olarak ele alınmış ve Fethi Bey’in bu süre zarfında İngiliz hükümeti nezdindeki girişimleri ve Londra’da yürüttüğü kamuoyu oluşturma faaliyetleri incelenmiştir. Çalışmanın temel kaynağını Fethi Bey’in anıları ve İngiliz arşiv evrakı oluşturmaktadır.
AU  - Sarıalioğlu, İrşat
DO  - 10.26745/ahbvuibfd.1101899
PY  - 2022
JO  - Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online)
VL  - 24
IS  - 2
SN  - 2667-405X
SP  - 636
EP  - 661
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1196264
ER  -