Yıl: 2023 Cilt: 58 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 2156 - 2177 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203 İndeks Tarihi: 26-09-2023

Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Öz:
Bu çalışmada amaç, Ankara ilinde yer alan ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin sosyal sermayeye ilişkin görüşlerini incelemektir. Bu doğrultuda Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin sosyal sermayenin anlamına, unsurlarına, kişisel ve örgütsel katkılarına, okullarda gelişme sürecine, karşılaşılan zorluklara ve sosyal sermayenin geliştirilmesi için yapılabileceklere ilişkin görüşleri incelenmiştir. Araştırma, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Çankaya, Yenimahalle, Mamak, Altındağ, Etimesgut, Keçiören ve Sincan ilçelerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme yöntemleri ile belirlenen katılımcılar ile gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yöntemi benimsenerek olgu bilim çalışması şeklinde desenlenen bu araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenler ve okul yöneticileri sosyal sermayeyi iş birliği, iletişim ve güven olgularıyla iç içe olan bir kavram olarak tanımlamışlardır. Katılımcılar sosyal sermayenin bileşenlerini güven, sosyal ağlar, faaliyetlere katılım, okuldaki normlar ve örgütsel bağlılık şeklinde belirtmişlerdir. Öğretmenler ve okul yöneticileri sosyal sermayenin varlığının öğretmenlerin okula ait hissetme durumunu, mesleki motivasyon ve gelişimini, akademik başarıyı, okulun atmosferini ve imajını olumlu yönde etkilediğini ifade etmişlerdir. Böylelikle sosyal sermayenin okulun verimli işleyişine katkı sağladığı belirtilmiştir. Sosyal sermayenin geliştirilmesinde öğretmenler arasındaki iletişimin iyi olmaması, okul idaresinin otoriter bir tutum içinde olması, iletişime kapalı olması ve velilerin eğitim-öğretim sürecinde pasif bir konumda olması gibi engellerle karşılaşıldığı ifade edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Öz:
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyürek, M. İ. (2019). Okullarda sosyal sermaye ve örgüt sağlığı ilişkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
  • Alabay, İ. (2023). Okullarda sosyal sermayenin oluşumu ve sonuçlarının yenilikçi iklim açısından incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
  • Alemdar, M. (2019). Sosyal sermayenin eğitim öğretim süreçlerine yansıması: Duygusal okuryazarlık ve duygusal emek bağlamı. Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Arslanoğlu A. E. (2014). Sosyal sermaye farkındalığı ile ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki: Diyarbakır ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
  • Baki, N. (2022). Okul yöneticilerinin yönetim tarzı ile okulların sosyal sermaye düzeyi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
  • Beycioğlu, K., Özer, N. & Kondakçı, Y. (2018). Eğitim yönetiminde araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Bhandari, H. & Yasunobu K. (2009). What is social capital: A comprehensive review of the concept. Asian Journal of Social Science, 37(3), 480-510.
  • Bursalıoğlu, Z. (2003). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
  • Burt R. S. (1992). Structural holes: The social structure of competition. Harvard: Harvard University Press.
  • Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. b.). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cohen, d. & Prusak, L. (2001). Kavrayamadığımız zenginlik: Kuruluşların sosyal sermayesi. İstanbul: Mess.
  • Coleman, J., S. (1987). Norms as social capital, in Gerard Radnitzky and Peter Bernholz (eds), Economic Imperialism: The Economic Approach Applied Outside the Field of Economics, New York: Paragan House Publishers, 133-55.
  • Cote, S. & Healy, T. (2001). The well-being of nations: The role of human and social capital. Organisation for Economic Co-operation and Development, 39-63. https://www.oecd.org/education/innovation-education/1870573.pdf
  • Eker, D. (2014). Öğretim elemanlarının örgütsel sosyal sermayeleri ve örgütsel özdeşleşmeleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
  • Ekinci, A. (2008). Genel liselerdeki sosyal sermaye düzeyinin ÖSS başarısına etkisi. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
  • Ekinci, A. (2010). Okullarda sosyal sermaye. Ankara: Nobel.
  • Ergüven Akbulut, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin kültürel sermayeleri, özyeterlikleri ve okullarındaki sosyal sermayeye yönelik algılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Eşkinat, R. (2015). Sosyal sermayenin sürdürülebilir kalkınmaya etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 75-90.
  • Field, J (2006). Sosyal sermaye. (1.b.). (B. Bilgen, B. Sen, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Fukuyama, F. (2000). Social capital and sivil society. International Monetary Fund Working Paper, WP/00/74, 1-18. https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2000/wp0074.pdf
  • Gerni, G. M. (2013). Sosyal sermaye ve örgütsel boyutu. İstanbul: Beta.
  • Güngör, G. (2011). İlköğretim okullarının öğretmen görüşlerine göre sosyal sermaye düzeyleri ve dezavantajlılıkları ile ilgili değişkenler arasındaki ilişki: Mersin ili Mezitli ilçesi örneği. Yüksek Lisan Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
  • Hanifan, L. J. (1920). Social capital- It’s development and use, in The Community Center, Chapter VI, Boston, New York.
  • Kahraman, İ. (2016). Sosyal sermayeyi geliştirmeye yönelik etkinliklerin öğretmenlerin sosyal sermaye düzeyine etkisinin ı̇ncelenmesi. Doktora Tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
  • Kapu, H. (2008). Sosyal sermaye ve organizasyonların öngörü yeteneğini geliştirme gücü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 259-288.
  • Karagül, M. (2012). Sosyal sermaye (Kapitalizmin kör noktası). Ankara: Nobel.
  • Keskin, A. (2011). Ekonomik kalkınmada beşerî sermayenin rolü ve Türkiye. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 125-153.
  • Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma, (3.b.) Ankara: Nobel.
  • Namalır, M. M. (2015). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre sosyal sermayenin okullarda kullanma düzeyi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Özan, M. B., Özdemir, T. Y. & Yaraş, Z. (2017). The effects of social capital elements on job satisfaction and motivation levels of teachers. European Journal of Education Studies, 3(4), 49-68.
  • Özbilen, F. (2019). Öğretmen adaylarının sosyal sermaye ve girişimcilik düzeylerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Özdemir, A. A. (2007). Sosyal ağ özellikleri bakış açısıyla sosyal sermaye ve bilgi yaratma ilişkisi: Akademisyenler üzerinde yapılan bir alan araştırması. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Özdemir, A. (2008). Sosyal ağ özellikleri bakış açısıyla sosyal sermaye ve bilgi yaratma ilişkisi: akademisyenler üzerinde yapılan bir alan araştırması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 81-102.
  • Polatcan, M. (2017). Okullarda sosyal sermaye ile yenileşme iklimi arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Püsküllüoğlu, E. I. (2015). Öğretmen görüşlerine göre lise müdürlerinin sosyal sermaye düzeyleri ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki: Muğla ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
  • Şahin, C. (2011). Sosyal sermaye ve entelektüel sermayenin ilköğretim ile ortaöğretim okullarında kullanılma düzeylerinin okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Şimşek, R. D. (2013). İlkokul ve ortaokullardaki sosyal sermaye düzeyi ile öğretmenlerin iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Svendson, G. & Sorensen, J. F. (2006). The socioeconomic power of social capital: A double test of Putnam’s civic society argument. International Journal of Sociology and Social Policy, 26(9/10), 411-429.
  • Toprak, E. & Bozgeyikli, H. (2011). Öğretmen adaylarının sosyal sermaye düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi (Erciyes üniversitesi örneği). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(31), 125-147.
  • Turna, Y. & Ceylan, R. (2022). Türkiye’de ekonomik büyüme ile fiziki sermaye, beşeri sermaye ve enerji tüketimi arasındaki ilişki: Nardl yaklaşımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 223-242.
  • Uğuz, H. E. (2010). Sosyal sermaye. Ankara: Orion.
  • Woolcock, M. & Narayan, D. (2006). Social capital: Implications for development theory, research and policy revisited, Bebbington, Authony (Ed.), The Search for Empowerment, Kumadian, 31-62.
  • Yarcı, S. (2011). Pierre Bourdieu’da sosyal sermaye kavramı. Akademik İncelemeler Dergisi 6(1), 126-135.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10.b.). Ankara: Seçkin
APA Çalışkanoğlu S, Koşar D (2023). Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. , 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
Chicago Çalışkanoğlu Sevilay,Koşar Didem Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. (2023): 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
MLA Çalışkanoğlu Sevilay,Koşar Didem Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. , 2023, ss.2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
AMA Çalışkanoğlu S,Koşar D Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. . 2023; 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
Vancouver Çalışkanoğlu S,Koşar D Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. . 2023; 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
IEEE Çalışkanoğlu S,Koşar D "Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi." , ss.2156 - 2177, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
ISNAD Çalışkanoğlu, Sevilay - Koşar, Didem. "Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi". (2023), 2156-2177. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
APA Çalışkanoğlu S, Koşar D (2023). Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58(3), 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
Chicago Çalışkanoğlu Sevilay,Koşar Didem Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58, no.3 (2023): 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
MLA Çalışkanoğlu Sevilay,Koşar Didem Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.58, no.3, 2023, ss.2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
AMA Çalışkanoğlu S,Koşar D Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(3): 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
Vancouver Çalışkanoğlu S,Koşar D Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(3): 2156 - 2177. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
IEEE Çalışkanoğlu S,Koşar D "Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58, ss.2156 - 2177, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203
ISNAD Çalışkanoğlu, Sevilay - Koşar, Didem. "Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Sosyal Sermayeye İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58/3 (2023), 2156-2177. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203