Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri
Yıl: 2023 Cilt: 20 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 369 - 388 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33711/yyuefd.1245203 İndeks Tarihi: 27-09-2023
Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri
Öz: Otizm Spektrum Bozukluğu, karşılıklı sosyal etkileşimi ve sosyal iletişimi başlatma ve sürdürme yeteneğindeki kalıcı eksiklikler ile bireyin sınırlı, tekrarlayıcı, esnek olmayan davranış, ilgi alanları ve etkinlikler olarak tanımlanmaktadır. OSB’li bireylerde bozukluğun ölçütü ve derecesini belirleyen önemli bir değişken olan sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar, bireylerin günlük yaşam etkinliklerini, öğrenmelerini ve sosyalleşme süreçlerini olumsuz etkilemektedir. Bu araştırmanın amacı OSB’li bireylerin sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlarının bu bireylerin günlük yaşam etkinliklerine katılımı üzerindeki etkisinin ortaya konulmasıdır. Araştırmada, nitel araştırma desenlerinden olgu bilim deseninden hareketle nitel veri toplama tekniği kullanılmıştır. Araştırma, amaçlı örneklem tekniğine göre yürütülmüş ve 10 özel eğitim öğretmeniyle görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Araştırma, 2021-2022 güz döneminde üç aylık bir süreçte yapılmıştır. Araştırma verileri, araştırma sorularını yansıtan kodlar yoluyla betimsel analizine tabi tutulmuştur. Araştırmada katılımcıların OSB’li bireylerin sergiledikleri sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlarının onların günlük yaşam etkinliklerine katılımını etkilemesine yönelik görüşlerine ilişkin bulgular elde edilmiş ve ileri araştırmalara öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelime: Teachers' Views on the Effect of Restricted and Repetitive Behaviours of Individuals with Autism Spectrum Disorder on Daily Life Activities
Öz: Autism Spectrum Disorder (ASD) is defined universally based on two sources and the diagnostic criteria for the disorder are determined. These are DSM-5 and ICD-11. DSM-5 and ICD-11 emphasize that ASD is characterized by deficiencies in two main areas. These are “permanent deficits in the ability to initiate and maintain mutual social interaction and social communication, and the individual's limiting, repetitive, inflexible behavior, interests, and activities. Restricted and repetitive behaviors, which are important variables that determine the criterion and degree of the disorder in individuals with ASD, negatively affect the daily life activities, learning and socialization processes of such individuals. The aim of this study is to reveal the effect of limited and repetitive behaviors of individuals with ASD on their participation in daily life activities. In the research, qualitative data collection technique was used based on the phenomenology design, which is one of the qualitative research designs. The research was carried out according to the purposeful sampling technique and was carried out by interviewing 10 special education teachers. The research was carried out over a three-month period in the 2021-2022 fall semester. The research data were subjected to descriptive analysis through codes reflecting the research questions. In the study, findings regarding the opinions of the participants about the limited and repetitive behaviors of individuals with ASD affecting their participation in daily life activities were obtained and suggestions were made for further research.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Berry, K., Russell, K., & Frost, K. (2018). Restricted and repetitive behaviors in autism spectrum disorder: A review of associated features and presentation across clinical populations. Current Developmental Disorders Reports, 5(2), 108-115. https://doi.org/10.1007/s40474-018-0139-0
- Bodfish, J. W., Symons, F. J., Parker, D. E., & Lewis, M. H. (2000). Varieties of repetitive behavior in autism: Comparisons to mental retardation. Journal of autism and developmental disorders, 30(3), 237-243. https://doi.org/10.1023/A:1005596502855
- Boyd, B. A., McDonough, S. G., Rupp, B., Khan, F., & Bodfish, J. W. (2011). Effects of a family-implemented treatment on the repetitive behaviors of children with autism. Journal of autism and developmental disorders, 41(10), 1330-1341. https://doi.org/10.1007/s10803-010-1156-y
- Carr, E. G., Levin, L., McConnachie, G., Carlson, J. I., Kemp, D. C., & Smith, C. S. (1994) Communication-Based Intervention for Problem Behavior: A User's Guidefor Producing Positive Change. Paul H. Brookes
- Chowdhury, M., Benson, B. A., & Hillier, A. (2010). Changes in restricted repetitive behaviors with age: A study of high-functioning adults with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(2), 210-216. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2009.09.006
- Cissne, M. N., Kester, L. E., Gunn, A. J. M., Bodner, K. E., Miles, J. H., & Christ, S. E. (2022). Brief report: a preliminary study of the relationship between repetitive behaviors and concurrent executive function demands in children with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 52(4), 1896-1902. https://doi.org/10.1007/s10803-021-05071-z
- Dietert, R. R., Dietert, J. M., & DeWitt, J. C. (2011). Environmental risk factors for autism. Emerging health threats journal, 4(1), 7111. https://doi.org/10.3402/ehtj.v4i0.7111
- Elison, J. T., Wolff, J. J., Reznick, J. S., Botteron, K. N., Estes, A. M., Gu, H., ... & Network, I. B. I. S. I. (2014). Repetitive behavior in 12-month-olds later classified with autism spectrum disorder. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 53(11), 1216-1224. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2014.08.004
- Harrop, C., McConachie, H., Emsley, R., Leadbitter, K., & Green, J. (2014). Restricted and repetitive behaviors in autism spectrum disorders and typical development: Cross-sectional and longitudinal comparisons. Journal of Autism And Developmental Disorders, 44(5), 1207-1219. https://doi.org/ 10.1007/s10803-013-1986-5
- ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, https://icd.who.int/browse11/l-m/en, (ET: 23.09.2022).
- Kanner, L. (1943). Autistic disturbances of affective contact. Nervous child, 2(3), 217-250
- Kıyak, Ü. E., Tuna, D. M., & Tekin-İftar, E. (2019). Zihin yetersizliği olan bireylere güvenlik becerilerinin öğretimi: Kapsamlı betimsel analiz. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 143-176.
- Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3. baskı). The Guilford Press.
- Lam, K. S., & Aman, M. G. (2007). The Repetitive Behavior Scale-Revised: independent validation in individuals with autism spectrum disorders. Journal of autism and developmental disorders, 37(5), 855-866. https://doi.org/10.1007/s10803-006-0213-z
- MacDonald, R., Parry-Cruwys, D., Dupere, S., & Ahearn, W. (2014). Assessing progress and outcome of early intensive behavioral intervention for toddlers with autism. Research in developmental disabilities, 35(12), 3632-3644.https://doi.org/10.1016/j.ridd.2014.08.036
- McDermott, C. R., Farmer, C., Gotham, K. O., & Bal, V. H. (2020). Measurement of subcategories of repetitive behaviors in autistic adolescents and adults. Autism in Adulthood, 2(1), 48-60. https://doi.org/10.1089/aut.2019.0056
- Matson, J. L., Fodstad, J. C., Mahan, S., & Rojahn, J. (2010). Cut-offs, norms and patterns of problem behaviours in children with developmental disabilities on the Baby and Infant Screen for Children with aUtIsm Traits (BISCUIT-Part 3). Developmental Neurorehabilitation, 13(1), 3-9. https://doi.org/10.3109/17518420903074887
- Matson, J. L., & Nebel-Schwalm, M. S. (2007). Comorbid psychopathology with autism spectrum disorder in children: An overview. Research in developmental disabilities, 28(4), 341-352.
- Militerni, R., Bravaccio, C., Falco, C., Fico, C., & Palermo, M. T. (2002). Repetitive behaviors in autistic disorder. European Child & Adolescent Psychiatry, 11(5), 210-218. https://doi.org/10.1007/s00787-002-0279-x
- Olçay, S. (2021). Uyumsal Beceriler ve Bağımsız Yaşam B. Sucuoğlı, H. Bakkaloğlu, M.Ç. Ökçün-Akçamuş (Ed). Tanıdan Müdahaleye Otizm Spektrum Bozukluğu El Kitabı içinde (ss. 233-255). Vize Akademik.
- Ökçün-Akçamuş, M.Ç. (2021). Dil ve İletişim Gelişimi B. Sucuoğlı, H. Bakkaloğlu, M.Ç. Ökçün-Akçamuş (Eds). Tanıdan Müdahaleye Otizm Spektrum Bozukluğu El Kitabı içinde (ss. 257-279). Vize Akademik
- Park, J. H., Kim, Y. S., Koh, Y. J., & Leventhal, B. L. (2020). Differences in the severity and variability of restricted and repetitive behaviors in ASD children with and without service experiences. Research in Autism Spectrum Disorders, 79, 101672. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2020.101672
- Raulston, T. J., Hansen, S. G., Machalicek, W., McIntyre, L. L., & Carnett, A. (2019). Interventions for repetitive behavior in young children with autism: A survey of behavioral practices. Journal of autism and developmental disorders, 49(8), 3047-3059. https://doi.org/10.1007/s10803-019-04023-y
- Rojahn, J., & Meier, L. J. (2013). Repetitive behavior. F Volkmar (Ed.) Encyclopedia of Autism Spectrum Disorders. Springer New York, NY.
- Sadeghi, S., & Pouretemad, H. R. (2022). Executive functions predict restricted and repetitive behaviors in toddlers under 36 months old with autism spectrum disorder. Infant Behavior and Development, 67, 101721. https://doi.org/10.1016/j.infbeh.2022.101721
- Şirin, N. (2016). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere güvenlik becerilerinin öğretimine ilişkin anne-babaların, öğretmenlerin ve öğretim üyelerinin görüş ve önerileri (Doctoral dissertation, Anadolu University).
- Ülke-Kürkçüoğlu, B. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Oyun Becerilerinin Öğretimi. E. Tekin-İftar (Eds). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri içinde (ss. 391-436). Vize Akademik
- Ventola, P. E., Yang, D., Abdullahi, S. M., Paisley, C. A., Braconnier, M. L., & Sukhodolsky, D. G. (2016). Brief report: Reduced restricted and repetitive behaviors after pivotal response treatment. Journal of autism and developmental disorders, 46, 2813-2820.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Zheng, L., Grove, R., & Eapen, V. (2019). Spectrum or subtypes? A latent profile analysis of restricted and repetitive behaviours in autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 57, 46-54. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2018.10.003
| APA | alpdoğan y, Sazak E (2023). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. , 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| Chicago | alpdoğan yusuf,Sazak Elif Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. (2023): 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| MLA | alpdoğan yusuf,Sazak Elif Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. , 2023, ss.369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| AMA | alpdoğan y,Sazak E Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. . 2023; 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| Vancouver | alpdoğan y,Sazak E Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. . 2023; 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| IEEE | alpdoğan y,Sazak E "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri." , ss.369 - 388, 2023. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| ISNAD | alpdoğan, yusuf - Sazak, Elif. "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri". (2023), 369-388. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1245203 |
| APA | alpdoğan y, Sazak E (2023). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| Chicago | alpdoğan yusuf,Sazak Elif Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20, no.1 (2023): 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| MLA | alpdoğan yusuf,Sazak Elif Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.20, no.1, 2023, ss.369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| AMA | alpdoğan y,Sazak E Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023; 20(1): 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| Vancouver | alpdoğan y,Sazak E Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023; 20(1): 369 - 388. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| IEEE | alpdoğan y,Sazak E "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri." Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, ss.369 - 388, 2023. 10.33711/yyuefd.1245203 |
| ISNAD | alpdoğan, yusuf - Sazak, Elif. "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlarının Günlük Yaşam Etkinlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri". Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20/1 (2023), 369-388. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1245203 |
