Yıl: 2023 Cilt: 9 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 287 - 309 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31765/karen.1262312 İndeks Tarihi: 29-09-2023

KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI

Öz:
Zamanın eşlik ettiği toplumsal gelişmeler, kentleri de mekânlarını da değişime ya da dönüşüme zorlamaktadır. Bu değişim ve dönüşümde sadece günün ihtiyaç ve koşulları dikkate alınmakta; mekânlar hızla geçmişinden koparılmaktadır. Mekânlara müdahale ederken mekânların birey ve toplum ölçeği göz ardı edilmekte; aidiyet, kimlik ve geçmişle olan bağın kurulmasındaki önemi ve kolektif bellekteki etkisi gözden kaçırılmaktadır. Yapılan çalışmanın amacı kolektif bellek için kamusal mekânların hayati önem taşıdığını ve kamusal mekânlara müdahale yaklaşımlarının yeniden sorgulanması gerektiğine vurgu yapmaktır. Bu amaçla, hizmet ettiği dönem için sadece Samsun’un değil Karadeniz Bölgesi’nin de en büyük kamusal mekânı ve ülkenin ilk milli fuarı olan Samsun Fuarı ele alınmaktadır. Samsun Fuarı, sahip olduğu mekânsal pratikler ile ticari yaşamın yanında sosyal, kültürel hayatın gelişmesinde rol almış ve kentli kolektif belleğinde önemli bir yer edinmiştir. Ancak süreç içerisinde yaşanan toplumsal gelişmeler, tüm dünya kentlerinde olduğu gibi Samsun kentinin de hem fiziksel hem de kamusal anlamda dönüşmesine neden olmuştur. Bu bağlamda çalışma, Samsun Fuarı’nı ve dönüşüm sonrası alanın kolektif bellekteki durumunu kentli deneyimi üzerinden elde edilen verilerle değerlendirmeye almaktadır. Çalışma sonucunda, mekânsal dönüşümün kamusal kullanımı değiştirdiği ve buna bağlı olarak kentli belleğini besleyen sosyal değerleri etkilediği açığa çıkmıştır. Bu mekânın kentten kopuşu nedeniyle kolektif bellekte yıkımların olduğu, sürekliliğinin kesintiye uğradığı ve zaman içinde değişen mekânsal pratiklere bağlı olarak bu yer için yeni bir bellek katmanının inşa edilemediği ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelime: Samsun Fuarı Ka- musal Mekân Kolektif Bellek Belleğin Sürekliliği

DESTRUCTION AND CHANGING MEANING OF PLACE IN COLLECTIVE MEMORY: SAMSUN FAIR

Öz:
Social developments accompanied by time force both cit- ies and their spaces to change or transform. In this change and transformation, only the needs and conditions of the day are taken into account; places are rapidly being torn from their past. While intervening in the spaces, the individual and social scale of the spaces are ignored; Its importance in establishing a connection with belonging, identity and the past and its impact on collective memory are overlooked. The aim of the study is to emphasize that public spaces are vital for collective memory and that intervention approaches to public spaces should be re-examined. For this purpose, Sam- sun Fair, which is the largest public space not only in Samsun but also in the Black Sea Region and the first national fair of the country for the period it served, is discussed. Samsun Fair, with its spatial practices, played a role in the devel- opment of social and cultural life as well as com- mercial life and gained an important place in the urban collective memory. However, the social developments experienced in the process caused the city of Samsun to transform both physically and publicly, as in all other cities in the world. In this context, the study evaluates the Samsun Fair and the situation of the post-transformation area in the collective memory with the data ob- tained from the urban experience. As a result of the study, it has been revealed that the spatial transformation changes the public use and ac- cordingly affects the social values that feed the urban memory. It has been revealed that due to the separation of this place from the city, there are destructions in the collective memory, its continuity is interrupted and a new memory layer cannot be built for this place due to the changing spatial practices over time.
Anahtar Kelime: Samsun Fair Public Space Collective Memory Continuity Of Me- mory

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altan Bayraktar, Ümmü (2015), “Fractions in Urban and Collective Memory and Transformation of Public Space: The Harbor Example in the Kyrenia Town”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11, 44, 291-317.
  • Assmann, Jan (2015), Kültürel Bellek, çev. A. Tekin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Atkinson, Richard C. and Shiffrin, Richard M. (1968), “Human Memory: A Proposed System and its Control Processes”, The Psychology Of Learning And Motivation, 2, 89-195.
  • Aytaç, Ömer (2013), “Kent Mekânları ve Kimlik/Farklılık Sorunu”, İdeal Kent, 9, 138-169.
  • Bergson, Henri (2015), Madde ve Bellek, Ankara: Dost Yayınevi.
  • Bilsel, Cana (2006), “Kentsel Dönüşüm, Çözülen Kentler ve Parçalanan Kamusal Alan”, Mimarlık Dergisi, Ocak-Şubat, 327.
  • Connerton, Paul (2014), Modernite Nasıl Unutturur, çev. K. Kelebekoğlu, İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Çalak, Işıl Ekin (2012), “Kentsel ve Kolektif Belleğin Sürekliliği Bağlamında Kamusal Mekânlar: ULAP Platz Örneği, Almanya”, Tasarım+Kuram, 13, 34-47.
  • Downs, Roger M. and Stea, David (1973), Image And Environment: Cognitive Mapping And Spatial Behavior. Chicago: Aldine Pub. Co.
  • Halbwachs, Maurice (2016), Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri, çev. B. Uçar, Ankara: Heretik Yayınları.
  • ________ (2017), Kolektif Hafıza, çev. B. Barış, Ankara: Heretik Yayınları.
  • Keskin, Kader ve Midilli Sarı, Reyhan (2018), “Bir Kamusal Mekânın Kolektif Bellekteki Yeri”, 2.Uluslararası Mimarlık ve Tasarım Kongresi, Çanakkale, 1103-1114.
  • Keskin, Kader (2022), Bellek-Mekân Etkileşimi Bağlamında Samsun Fuarı’nı Anlamak, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trabzon: Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
  • Kümbetoğlu, Belkıs (2008), Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Lefebvre, Henri (1974), Mekânın Üretimi, çev. I. Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Licata, Laurent; Klein, Olivier and Gely, Raphael (2007), “Memoire des Conflits, Conflits de Memories: Une Approche Psychosociale et philosophique du Role de la Memoire Collective Dans les Processus de Reconciliation İntergroupe”, Social Science Information, 46/4.
  • Locke, John (2000), İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme I-II. Kitap, çev. M. Delikara Topçu, Ankara: Öteki Yayınevi.
  • Neisser, Ulric (1993), The Self Perceived, The Perceived Self: Egologıcal and Interpersonal Sources of Self-Knowledge, ed. U. Neisser, New York: NY Cambridge University Press.
  • Nora, Pierre (2006), Hafıza mekânları, çev. M.E. Özcan, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Norberg-Schulz, Christian (1980), Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture, Rizzoli, New York.
  • Öner, Bengi (2008), “Sosyal Temsiller”, Kriz Dergisi, 10/1, 29-35.
  • Punter, John V. (1991), “Participation in the Design of Urban Space”, Landscape Design, 200, 24-27.
  • Rossi, Aldo (2006), Şehrin Mimarisi, çev. Gürbilek, N., İstanbul: Kanat Kitap.
  • Sargın, Güven Arif (2002), Kamu, Fent ve Politika, Başkent Üzerine Mekân-Politik Tezler: Ankara’nın Kamusal Yüzleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Sayar Avcıoğlu, Seçil ve Akın, Oya (2017), “Kolektif Bellek ve Kentsel Mekân Algısı Bağlamında İstanbul Tuzla Köyiçi Koruma Bölgesi’nin Mekânsal Değişiminin İrdelenmesi”, İdeal Kent, 8/22, 423-450.
  • Sennett, Richard (2013), Kamusal İnsanın Çöküşü, çev. S. Durak, A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Subaşı, Güzin (1999), “Bilişsel Öğrenme Yaklaşımı Bilgiyi İşleme Kuramı, Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi”, Mesleki Eğitim Dergisi, Ankara, 1/2, 27-36.
  • Türnüklü, Abbas (2000), “Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6/4, 543-559.
  • Yalım, İnci (2002), “Ulus Devletin Kamusal Alanda Meşruiyet Aracı: Toplumsal Belleğin Ulus Meydanı Üzerinden Kurgulanma Çabası”, ed. Sargın G.A., Başkent Üzerine Mekân-Politik Tezler: Ankara’nın Kamusal Yüzleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Tekcan, Ali (2011), Hafıza Psikolojisi: Otobiyografik Hafıza, Hafıza Çalıştayı, Şirince.
  • Uludağ, Zeynep ve Aycı Hilal (2016), “Modernin Güçlü Sahnesi Erken Cumhuriyet Dönemi Ankara’sında Kolektif Belleğin İnşası ve Toplumsal Unutma Süreci”, İdeal Kent, 7/20, 746-773.
APA Midilli Sarı R, keskin k (2023). KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. , 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
Chicago Midilli Sarı Reyhan,keskin kader KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. (2023): 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
MLA Midilli Sarı Reyhan,keskin kader KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. , 2023, ss.287 - 309. 10.31765/karen.1262312
AMA Midilli Sarı R,keskin k KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. . 2023; 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
Vancouver Midilli Sarı R,keskin k KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. . 2023; 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
IEEE Midilli Sarı R,keskin k "KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI." , ss.287 - 309, 2023. 10.31765/karen.1262312
ISNAD Midilli Sarı, Reyhan - keskin, kader. "KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI". (2023), 287-309. https://doi.org/10.31765/karen.1262312
APA Midilli Sarı R, keskin k (2023). KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
Chicago Midilli Sarı Reyhan,keskin kader KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 9, no.19 (2023): 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
MLA Midilli Sarı Reyhan,keskin kader KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.9, no.19, 2023, ss.287 - 309. 10.31765/karen.1262312
AMA Midilli Sarı R,keskin k KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2023; 9(19): 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
Vancouver Midilli Sarı R,keskin k KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2023; 9(19): 287 - 309. 10.31765/karen.1262312
IEEE Midilli Sarı R,keskin k "KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI." Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9, ss.287 - 309, 2023. 10.31765/karen.1262312
ISNAD Midilli Sarı, Reyhan - keskin, kader. "KOLEKTİF BELLEKTE YERİN TAHRİBİ VE DEĞİŞEN ANLAMI: SAMSUN FUARI". Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 9/19 (2023), 287-309. https://doi.org/10.31765/karen.1262312