Yıl: 2023 Cilt: 9 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 363 - 384 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31765/karen.1366729 İndeks Tarihi: 29-09-2023

PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ

Öz:
Bu çalışmanın konusu KOVİD-19 salgınının Trabzon kentinde yaşayan insanlar tarafından nasıl deneyimlendiğini irdelemektir. KOVİD-19 salgını tüm dünyayı etkileyen bir pandemidir. Salgın hastalıkların büyük coğrafyalarda etkili olması anlamını taşıyan pandemi, dünyayı olduğu gibi Türkiye’yi de etkisi altına almış ve binlerce insana bulaşmıştır. Türkiye’nin Kuzey Doğu Bölgesi’nde yer alan ve büyükşehirlerden biri olan Trabzon, vaka sayılarının belli dönemlerde Türkiye ortalamasının üzerinde olması nedeniyle pandeminin etkilerini fazlasıyla deneyimlendiği bir kenttir. Sosyolojik düşüncede işlevselcilik ve sembolik etkileşimcilik teorileri hastalık deneyimine odaklanır ve hastalıkları yaşanmış bir deneyim olarak kavramsallaştırır. Buna göre çalışmanın temel kuramsal perspektifi işlevselci teoridir. Çalışmada KOVİD-19 salgını yaşanmış bir deneyim olarak ele alınmıştır. Hastalık deneyimi, hastalık belirtilerinin görülmeye başlanmasından iyileşme, rehabilitasyon veya ölüme kadarki süreçte yaşanılan ve yapılan tüm eylem ve duyguları kapsamaktadır. Bu çalışmada, işlevselci perspektif benimsenmiş ve pandeminin bir risk olarak toplumsal sistemde neden olduğu dönüşüm ele alınmış ve dönüşümün etkileri Trabzon’da yaşayan insanların deneyimleri üzerinden sorunsallaştırılmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, toplumsal sistemi tehdit eden pandemiye karşı sistemin uyum ve dengeyi yeniden sağlama adına gösterdiği tepkileri, bireylerin deneyimleri üzerinden irdelemektir. Çalışma bir tarama araştırması olarak tasarlanmış ve veriler anket tekniği ile elde edilmiştir. Anket; demografik bilgiler, ekonomik durum, sosyal hayat, geleceğe dair düşünce, pandeminin nedenleri ve korunma yolları, pandemi sürecinde devlet desteği ve uzaktan eğitim gibi temaları içeren sorulardan oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi Trabzon’da yaşayan (kır ve il merkezinde) ve yetişkin olan 391 (182 kadın ve 209 erkek) kişiden oluşmaktadır. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Sonuç olarak pandemi, toplumsal sistem için bir risktir ve risk toplumsal sistemde işlevsizliklere neden olmuştur. Buna karşı kurumsal yapı (özellikle sağlık kurumu) riske karşı uyum ve dengeyi sağlama amacıyla yeni normal bağlamında “HES kodu” ve “temizlik, maske, mesafe” söylemi gibi uygulamalarla kendini korumuştur. Araştırma neticesinde katılımcıların %30,9’u sosyal etkinliklere daha az katıldığını, %29,9’u evde geçirdiği zamanın arttığını ve %53,1 salgında sosyal etkileşimin sınırlandığını söylemiştir. Dolayısıyla yeni normal düzende temas ve etkileşim sınırlandırılarak bulaş riskine karşı önlem alınmış ve sağlık kurumu bireysel sorumlulukların (mesafeye dikkat etme, aşı vurulma ve maske kullanımı vb.) önemini vurgulamıştır. Bu bağlamda araştırma sonucunda katılımcıların %78,7’si aşı vurulacağını belirtmiştir.
Anahtar Kelime: KOVİD-19 Pandemi Trabzon Hastalık Deneyimi Yeni Normal

SOCIAL IMPACTS OF THE PANDEMIC AND CHANGING DAILY LIFE: TRABZON CITY’S COVID-19 EXPERIENCE

Öz:
Abstract: The subject of this study is to exam- ine how the COVID-19 epidemic is experienced by people living in the city of Trabzon. The COVID-19 epidemic is a pandemic that affects the whole world. The pandemic, which means that epidemic diseases are effective in large ge- ographies, has affected Turkey as well as the world and infected thousands of people. Trab- zon, one of the metropolitan cities in the North Eastern Region of Turkey, is a city where the effects of the pandemic are greatly experienced due to the number of cases being above Tur- key’s average at certain periods. In sociological thought, functionalism and symbolic interac- tionism theories focus on the experience of ill- ness and conceptualize illness as a lived expe- rience. Accordingly, the main theoretical per- spective of the study is functionalist theory. In the study, the COVID-19 epidemic was consid- ered as a lived experience. Illness experience includes all actions and emotions experienced and performed during the period from the on- set of disease symptoms to recovery, rehabili- tation or death. In this study, a functionalist perspective was adopted and the transfor- mation caused by the pandemic in the social system as a risk was discussed and the effects of the transformation were problematized through the experiences of people living in Trabzon. In this context, the aim of the study is to examine the reactions of the system to re- store harmony and balance against the pan- demic that threatens the social system, through the experiences of individuals. The study was designed as survey research and the data was obtained by survey technique. Questionnaire; It consists of questions covering themes such as demographic information, economic situation, social life, thoughts about the future, causes of the pandemic and ways to protect it, govern- ment support during the pandemic and dis- tance education. The sample of the research consists of 391 adults (182 women and 209 men) living in Trabzon (rural and city center). The data obtained from the study were ana- lyzed through the SPSS program. As a result, the pandemic is a risk for the social system, and the risk has caused dysfunctions in the social system. Against this, the institutional structure (especially the health institution) has protected itself with practices such as "HES code" and "cleaning, mask, distance" discourse in the con- text of the new normal, in order to ensure har- mony and balance against risk. As a result of the research, 30.9% of the participants said that they attended social events less, 29.9% said that the time they spent at home increased, and 53.1% said that social interaction was lim- ited during the epidemic. Therefore, in the new normal order, precautions were taken against the risk of contamination by limiting contact and interaction, and the health institution em- phasized the importance of individual respon- sibilities (paying attention to distance, getting vaccinated and using a mask, etc.). In this con- text, as a result of the research, 78.7% of the participants stated that they would be vac- cinated.
Anahtar Kelime: COVID-19 Pandemic Trab- zon İllness Experience New Normal

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acar, Ahmet Cevat (2020a), “COVID-19 Krizinin İstihdam ve Çalışma Yöntemlerine Etkisi”, Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği, (Ed. M. Şeker, A. Özer ve C. Korkut), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, https://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/bilim-ve-dusunce/kuresel-salginin-anatomisi-insan-ve-toplumun-gelecegi-1/covid-19-krizinin-istihdam-ve-calisma-yontemlerine-etkisi.
  • Acar, Mustafa (2020b), Korona Sonrası Dünya: Ekonomik, Sosyal ve Akademik Hayatta Ne Değişecek, Ne Değişmeyecek?, Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği, (Ed. M. Şeker, A. Özer ve C. Korkut), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, https://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/bilim-ve-dusunce/kuresel-salginin-anatomisi-insan-ve-toplumun-gelecegi-1/korona-sonrasi-dunya-ekonomik-sosyal-ve-akademik-hayatta-ne-degisecek-ne-degismeyecek.
  • Ahmadi, Ramazan (2020), “Koronavirüs Pandemisinin (Kovid-19) Toplumsal Etkiler”, Bilim Armonisi Dergisi, 3/2, 65-72.
  • Akgüngör, Çağlar (2010), “Toplumbilim Perspektifinden Afeti Düşünmek”, EUL Journal of Social Sciences, 1(1), 3-22.
  • Arslantaş, D. (2019). Temel sağlık hizmetleri kavramı. D. Arslantaş, (Ed.), Temel sağlık hizmetleri içinde (2-21). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Balcı, Yusuf ve Çetin, Güldenur (2020), Covıd-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisinde İstihdam Ve Çalışma Hayatı Üzerindeki Etkileri: Sorunlar Ve Çözüm Önerileri, https://www.ticaret.edu.tr/uploads/haberler/1374/%C4%B0stihdam%20Raporu.pdf
  • Baloğlu, Burhan (2006). Ekonomik Ve Sosyolojik Bakış Açısıyla Sağlık Ve Hastalık. İstanbul: Der Yayınları.
  • Bauman, Zygmunt (2018). Akışkan Hayat (A. E. Pilgir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • BBC News Türkçe, 25 Şubat 2021, “Covid: Karadeniz’de vaka sayıları neden yüksek?”, bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56184456.
  • Beck, Ulrich (2011). Risk Toplumu- başka bir modernliğe doğru, (2. Baskı) (K. Özdoğan ve B. Doğan Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Berman, Marshall (2017), Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, (19. Baskı), (Ü. Altuğ ve B. Peker, Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Blundell, Richard vd. (2020), “COVID-19 and Inequalities”, Fiscal Studies, 41/2, 291-319.
  • Collins, Caitlyn vd. (2021), “COVID-19 and the gender gap in work hours”, Gender Work Organ, 28/1, 101-112. Corpuz, J. C. G. (2021). Adapting to the culture of ‘new normal’: an emerging response to COVID-19. Journal of Public Health, 43 (2), 344-345.
  • Coşkun, Recai, Altunışık, Remzi ve Yıldırım, Engin (2019), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, (10. Baskı), Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
  • Çetin, Ensar (2013), Gündelik hayat sosyolojisi, İstanbul: Rağbet Yayınları.
  • Doster, Barış (2020), “Salgın Hastalık Sonrası Dünya ve Türkiye: Bozulan Ezberler, Güçlenen Siyasetler”, Virüs ve Toplum, (Ed. Hulki Cevizoğlu), İstanbul: Doğ Kitabevi, 107-126.
  • Erişen, Mehmet Akif ve Yılmaz, Fatma Özlem (2020), “COVID-19 Pandemisi Döneminde Bireylerin Harcamalarının İncelenmesi”, Gaziantep Universıty Journal Of Social Sciences, Özel Sayı, 340-353.
  • Genç, Ömer Faruk (2021), “The Effects Of The Pandemıc On Globalizatıon And Firm Strategies”, The Social and Economic Impact of COVID-19, (Ed. Hamza Şimşek ve Marcel Mečıar), London: Ijopec Publication, 9-22.
  • Giddens, Anthony (2005). Sosyal teorinin temel problemleri (1. Baskı) (Çev. Ümit Tatlıcan), İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
  • Giddens, Anthony (2013). Sosyoloji. (Çev. İsmail Yılmaz). (Birinci Baskı). İstanbul: Kırmızı Yayınları
  • Güleryüz, Samet vd. (2020), “Sosyal İzolasyon Sürecindeki Bireylerin Serbest Zaman Değerlendirme Biçimleri: Sosyal Medya Kullanım Amaçları ile Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisinin İncelenmesi”, FOCUSS Spor Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 1/1, 31-45
  • Günlük, Mehmet ve Özcan, Murat (2021), “Dıstance Educatıon Acceptance By Accountıng Academıcs Durıng The Covıd-19 Pandemıc”, (Ed. Hamza Şimşek ve Marcel Mečıar), London: Ijopec Publication, 59-84.
  • Güzel, Pınar vd., (2020), “Know-How” to Spend Time in Home Isolation during COVID-19; Restrictions and Recreational Activities”, International Journal of Psychology and Educational Studies, 772, 122-131.
  • Hotar, Nükhet vd. (2020), “Pandeminin Toplumsal Yansımaları”, İzmir İktisat Dergisi, 35/2, 211-220
  • Hürriyet, 25 Şubat 2021, “Trabzon’da koronavirüs vaka sayısında 10 kat artış”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56184456
  • Kaplan, Hasan, Sevinç Kenan ve İşbilen, Nihal (2020), “Doğal Afetleri Anlamlandırma ve Başa Çıkma: Covid-19 Salgını Üzerine Bir Araştırma”, Turkish Studies, 15(4), 579-598.
  • Karataş, Zeki (2020), “COVID-19 Pandemisinin Toplumsal Etkileri, Değişim ve Güçlenme”, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4/1, 3-17.
  • Kılıç, Orhan (2020), “Tarihte Küresel Salgın Hastalıklar ve Toplum Hayatına Etkileri”, Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği, (Ed. M. Şeker, A. Özer ve C. Korkut), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, https://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/bilim-ve-dusunce/kuresel-salginin-anatomisi-insan-ve-toplumun-gelecegi-1.
  • Kleinman, A. (1988). The Illness narratives - suffering, healing and the human condition. USA: Basic Books.
  • Macionis, J. J. (2013). Sosyoloji. (13. Baskı) (Çev. Ed. Vildan Akan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Neuman, Lawrence W. (2012a). Toplumsal Araştırma Yöntemleri 2, (5. Baskı), (S. Özge, Çev.), Ankara: Yayın Odası.
  • Neuman, Lawrence W. (2012b). Toplumsal Araştırma Yöntemleri 1, (5. Baskı), (S. Özge, Çev.), Ankara: Yayın Odası.
  • Özer, Mahmut ve Suna, Eren (2020). “COVID-19 Salgını ve Eğitim”, Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği, (Ed. M. Şeker, A. Özer ve C. Korkut), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, https://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/bilim-ve-dusun/TUBA-978-605-2249-46-8_Ch8.pdf
  • Parsons, Talcott. (1991). The Social System. (Haz. Bryan S. Turner). London: Routledge
  • Saad-Filho, Alfredo (2022), Kriz Çağı: Neoliberalizm, demokrasinin çöküşü ve pandemi. (Ş. Alpagut, Çev.). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Schroeder, K. vd. (2013), Sustainable healthcare. (1. Baskı). United States of America: Wiley Blackwell.
  • Sheth, Jagdish (2020), “Impact of Covid-19 on consumer behavior: Will the old habits return or die?”, Journal of Business Research, 117, 280-283.
  • Sundawa, D., Logayah, D. S. ve Hardiyanti, R. A. (2021). New normal in the era of pandemic covid-19 in forming, 3rd International Conference on Environmental Geography and Geography Education, https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/747/1/012068/pdf
  • Şimşek, Sidar Atalay (2020), “Effects Of Covıd-19 On Consumption In Turkey”, The Social and Economic Impact of COVID-19, (Ed. Hamza Şimşek ve Marcel Mečıar), London: Ijopec Publication, 157-170.
  • T.C Sağlık Bakanlığı, (2023). HES kodu nedir? https://hayatevesigar.saglik.gov.tr/hes.html. (Erişim tarihi: 15.05.2023).
  • Taştan, Çoşkun (Haz.) (2020), Kovid-19 Salgını Ve Sonrası Psikolojik Ve Sosyolojik Değerlendirmeler, Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
  • Teyit, (14 Mart 2023). “Aşı karşıtlığı ve Covid-19”, https://teyit.org/dosya-asi-karsitligi-ve-covid-19.
  • Touraine, Alain (2014), Toplumların Sonu, (O. Kunal, Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Turner, B. S. (2011). Tıbbi güç ve toplumsal bilgi. (Çev. Ümit Tatlıcan). (Birinci Baskı). Bursa: Sentez Yayıncılık.
  • Wallace, R. A. and Wolf, A. (2012). Çağdaş sosyoloji kuramları – klasik geleneğin geliştirilmesi. (Çev. Leyla Elburuz ve M. Rami Ayas). (Dördüncü Baskı). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • WHO, (14 Mart 2023). “Vaccine hesitancy: A growing challenge for immunization programmes”, https://www.who.int/news/item/18-08-2015-vaccine-hesitancy-a-growing-challenge-for-immunization-programmes#:~:text=In%20a%20special%20issue%20of,despite%20availability%20of%20vaccination%20services.
  • Yadigaroğlu, Hüseyin (2018), Yetişkin Kanser Hastalarının Hastalık Deneyimleri Ve Hasta-Yakın İlişkisine Sosyolojik Bakış, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yaşar Dinçer, Fatma Hande ve Yirmibeşoğlu, Gözde (2020), “COVID-19’un Ekonomik Etkilerinin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bağlamında Değerlendirilmesi”, Gaziantep Unıversıty Journal Of Socıal Scıences, Special Issue, 780-792.
  • Yıkılmaz, İbrahim (2021), “Covıd-19 Pandemıc As A Digital Transformation Catalyst”, The Social and Economic Impact of COVID-19, (Ed. Hamza Şimşek ve Marcel Mečıar), London: Ijopec Publication, 119-128.
  • Zeren, Fatma ve Yılancı, Veli (2020), “Analysing Spatial Patterns Of The Covid-19 Outbreak In Turkey”, Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4/2, 27-40.
APA Yadigaroğlu H (2023). PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. , 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
Chicago Yadigaroğlu Hüseyin PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. (2023): 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
MLA Yadigaroğlu Hüseyin PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. , 2023, ss.363 - 384. 10.31765/karen.1366729
AMA Yadigaroğlu H PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. . 2023; 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
Vancouver Yadigaroğlu H PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. . 2023; 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
IEEE Yadigaroğlu H "PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ." , ss.363 - 384, 2023. 10.31765/karen.1366729
ISNAD Yadigaroğlu, Hüseyin. "PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ". (2023), 363-384. https://doi.org/10.31765/karen.1366729
APA Yadigaroğlu H (2023). PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9(19), 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
Chicago Yadigaroğlu Hüseyin PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 9, no.19 (2023): 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
MLA Yadigaroğlu Hüseyin PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.9, no.19, 2023, ss.363 - 384. 10.31765/karen.1366729
AMA Yadigaroğlu H PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2023; 9(19): 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
Vancouver Yadigaroğlu H PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ. Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2023; 9(19): 363 - 384. 10.31765/karen.1366729
IEEE Yadigaroğlu H "PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ." Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9, ss.363 - 384, 2023. 10.31765/karen.1366729
ISNAD Yadigaroğlu, Hüseyin. "PANDEMİNİN SOSYAL ETKİLERİ VE DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT: TRABZON KENTİNİN KOVİD-19 DENEYİMİ". Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 9/19 (2023), 363-384. https://doi.org/10.31765/karen.1366729