Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri

öztürk, yahya; ODABAŞIOĞLU, Fuat

Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri

Yahya ÖZTÜRK, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Fuat ODABAŞIOĞLU (Mustafa Kemal Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Hatay, Türkiye)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

217 9

Yıl: 2011 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 75 - 80 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri

Öz:

Bu araştırma, Hamdani koyun ırkının döl, süt ve yapağı verimleri ile bazı yapağı özelliklerinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışmada, döl verimi özellikleri için 105, süt verimi özellikleri için 64 ve yapağı verimi ve özellikleri için 91 baş koyun kullanılmıştır. Koyunlarda östrus, gebelik, doğum oranları ile bir doğuma düşen ortalama kuzu sayısı sırası ile %98, %98, %92 ve 1.04 olarak belirlenmiştir. Genel olarak laktasyon süt verimi, günlük süt verimi, laktasyon süresi ve sütte yağ oranı sırasıyla 142.36 kg, 615.94 g, 229.88 gün ve %7.45 olarak belirlenmiştir. Kirli yapağı verimi, yapağı randıman, yapağıda uzunluk, incelik, kıvrım ve sortimenti sırasıyla 2.41 kg, %56.91, 18.04 cm, 30.15 μ, 2.50 ve 50 S olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Hamdani koyunlarının, döl verimi, yapağı verimi ve bazı yapağı özelliklerinin bölgedeki diğer koyun ırklarınki ile benzerlik gösterdiği ancak süt veriminin bölgedeki diğer koyun ırklarından daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime: laktasyon kızgınlık Van kuzulama oranı yün üretimi dişi döl verimi süt verimi süt hayvanları koyun sütü süt üretimi Hamdani koyun Türkiye yün üreten hayvanlar morfoloji süt yağı gebelik

Konular: Biyoloji Ekoloji Ziraat Mühendisliği Orman Mühendisliği Entomoloji

The Investigation of Yield and Morphological Characteristics of Hamdani Sheep in Van Area; I. Various Yield Characteristics of Sheep

Öz:

The aim of this study was to determine fertility, milk and wool yields with some wool characteristics of Hamdani sheep. In this study 105 for fertility, 64 for milk production and 91 for wool yield and characteristic were utilized. Estrus, pregnancy and lambing rates and average lamb number per lambing were 98%, 98%, 92% and 1.04 respectively. Mean milking yield during lactation period, daily milk yield, lactation period, and percentage of milk fat were 142.36 kg, 615.94 g, 229.88 d and 7.45% respectively. Dirty wool weight, percentage of clean wool, wool length, thinness, curliness and sortimenti were 2.41 kg, 56.91%, 18.04 cm, 30.15μm, 2.50 and 50 S, respectively. In conclusion, fertility, wool yield and some wool characteristics of Hamdani sheep were similar to other sheep breed raised in the region but milk yield was higher than other sheep breed raised in the region.

Anahtar Kelime: Hamdani sheep Turkey wool producing animals morphology milk fat pregnancy lactation oestrus Van lambing rate wool production female fertility milk yield milk yielding animals ewe milk milk production

Konular: Biyoloji Ekoloji Ziraat Mühendisliği Orman Mühendisliği Entomoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçapınar H (2000). Koyun Yetiştiriciliği. 2. Baskı, İsmat Matbaacılık Ltd. Şti. ANKARA. ISBN: 975-96978-1-5.
Akçapınar H, Kadak R, Odabaşıoğlu F (1982). Morkaraman ve Kangal-Akkaraman Koyunlarının Döl verimi ve Süt verimi Üzerine Karşılaştırmalı Araştırmalar. A Ü Vet Fak Derg. 29 (3-4), 379-391.
Al-Saigh MR, Al-Kuzai AAD (1991). Possibilities Of Predicting Total MilkYield And Lamb Weaning Weing From Partial Milk Yield And Weing Of Ewes And Their Lambs At Different Periods İn Arabia Sheep ABA, 59 (7), 4787.
Altın T (1992). Akkaraman Kuzularının Yapağı Özelliklerini Etkiyen Bazı Çevre Faktörleri ve Bu Özellikler Bakımından Fenotipik Parametreler. YYÜ Fen Bil Enst Yüksek lisans tezi VAN.
Baş S, Vanlı Y, Özsoy M K, Emsen H, Hanoğlu H (1993). İvesi Yapağılarının Halı Tipi Yapağı Özelliklerine göre Değerlendirilmesi. Doğa Tr Vet ve Hay Derg, 1 (18), 67-72.
Bingöl M, Gökdal Ö, Aşkın Y (2007). Köylü Koşullarında Yetiştirilen Norduz Koyunlarının Süt Verimi, Canlı Ağırlıkları Ve Vücut Ölçüleri, V. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi 05-08 Eylül 2007 VAN
Demirel E (1996). Akkaraman ve Hamdani x Akkaraman (F1) Melezi koyunlarının yapağı verimi ve özellikleri. YYÜ Fen Bil Enst, Yüksek Lisans Tezi VAN.
Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F (1983). İstatistik Metotları-I Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 861, Ankara.
Erişir Z, Özbey O (2005). The Wool Production Characteristics İn Morkaraman and Chios X Akkaraman (Fı) and Kivircik X Morkaraman (F1) Crossbred Sheep. J Anim Vet Adv, 4, 360-362.
Esen F, Özbey O (2002). Akkaraman, Sakız x Akkaraman Melez (F1) koyunlarında döl ve süt verim özellikleri. Turk J Vet Anim Sci. 26, 503-509.
Fao (2011). http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx Erişim Tarihi: 10.12.2010.
Harvey WR (1987) User’s guidefor LSMLMWPC-1 version mixed model Least Squares and maximum likelihood computer program. Ohio State University. Columbus, Mimeo. Karaca O, Akyüz N, Andiç S, Altın T (2003). Karakaş koyunlarının süt verim özellikleri. Turk J Vet Anim Sci, 27, 589-594.
Karaca O, Vanlı Y, Kaymakçı M, Altın T, Kaygısız A (1993). Doğu Anadolu Bölgesinde koyun yetiştirmenin sosyolojik ekonomik ve genetik görünüşü. YY Ü Ofset Mat pp.58, Van.
Kaymakçı M (2006). İleri Koyun yetiştiriciliği. İzmir ili Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliği Yayın No:1 Bornova, İzmir.
Kaymakçı M, Sönmez R (1992). Koyun Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık Hayvancılık Serisi No: 3 İzmir.
Küçük M, Yılmaz O, Ateş C (2000). Morkaraman, Hamdani ve Karagül Yapağılarının Halı Tipi Yapağı Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi YYÜ Vet Fak Derg, 11 (2), 54-59.
Ocak E, Bingöl M, Gökdal Ö (2009). Van Yöresinde Yetiştirilen Norduz Koyunlarının Süt Bileşimi ve Süt Verim Özellikleri, YYÜ Zir Fak Tarım Bil Derg, 19 (2), 85-89.
Odabaşıoğlu F (1985). Morkaraman, Akkaraman ve İvesi koyunlarının verim özelliklerinin karşılaştırılması (Yarı entansif şartlarda döl verimi, süt verimi ve laktasyon süreleri yönünden karşılaştırılması). Elazığ Bölgesi Vet Hek Odası Derg, 1 (2), 16-26.
Odabaşıoğlu F, Öztürk Y, Arslan M (1995). Akkaraman, Hampshire Down x Akkaraman Fı, Corriedale x Akkaraman F1 Kuzularında Yaşama Gücü ve Büyüme Özelliklerinin Araştırılması. YYÜ Sağ Bil Enst Derg, 2, 98-105.
Örkiz M, Kaya F, Çalta H (1984). Kangal Tipi Akkaraman Koyunlarının Bazı Önemli Verim Özellikleri. LZAE Derg, (24), 1-4.
Tuik (2011). http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=46&ust_id=13 Erişim Tarihi: 10.12.2010.
Ubertelle A, Bianehi M, Erranta J, Battaglini LM (1991). Prolificacy and milk production phenotipic correlations in langhe sheep A.B.A. 59 (2), 1018.
Ulusan HOK (1995). Kafkas Üniveristesi Veteriner Fakültesi Çiftliğinde Yetiştirilen Tuj Ve Morkaraman Koyunların Verim Performansları I. Yapağı özellikleri. Kafkas Ü Vet Fak Derg, 1 (1-2), 86-88.
Ünal N, Atasoy F, Aytaç M, Akçapınar H (2002). Akkaraman, Sakız x Akkaraman F1, Kıvırcık x Akkaraman F1 ve Sakız x Karayaka G1 koyunlarda ilk laktasyon süt verimi özellikleri. Turk J Vet Anim Sci, 26 (1), 617-622.
Yalçın BC, Aktaş G (1976). İle De France ve Akkaraman Koyunları İle Bunların Melezlerinin Verimle İlgili Özellikleri Üzerinde Karşılaştırmalı Araştırmalar. İ Ü Vet Fak Derg, 2 (1), 21-40.
Yıldız N, Denk H (2006a). Van bölgesinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarda çeşitli verim özellikleri 1. döl ve süt verimi özellikleri, FÜ Sağ Bil Derg, 20 (1), 21-27.
Yıldız N, Denk H (2006b). Van yöresinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarının çeşitli verim özelliklerinin araştırılması II. Kirli yapağı verimleri, lüle uzunlukları, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yasama güçleri. FÜ Sağ Bil Derg, 20 (1), 29-37.
Yılmaz O, Denk H, Nursoy H (2004). Milk Yield Characteristics of Norduz Sheep. YYÜ Vet Fak Derg, 15 (1-2), 27-31.
Yılmaz O, Küçük M, Denk H, Bolacalı M (2006). Norduz koyunlarında mevsim dışı koç katımının döl verimine ve kuzularda yaşama gücüne etkisi. YYU Vet Fak Derg, 17 (1-2), 99-102.
Yılmaz O, Odabaşıoğlu F (2006). Hamdani, Morkaraman ve Karagül koyunlarında kuzulatma sıklığının arttırılması olanakları. YYÜ Sağ Bil Derg, 9 (1), 116-126.

APA	öztürk y, ODABAŞIOĞLU F (2011). Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. , 75 - 80.
Chicago	öztürk yahya,ODABAŞIOĞLU Fuat Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. (2011): 75 - 80.
MLA	öztürk yahya,ODABAŞIOĞLU Fuat Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. , 2011, ss.75 - 80.
AMA	öztürk y,ODABAŞIOĞLU F Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. . 2011; 75 - 80.
Vancouver	öztürk y,ODABAŞIOĞLU F Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. . 2011; 75 - 80.
IEEE	öztürk y,ODABAŞIOĞLU F "Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri." , ss.75 - 80, 2011.
ISNAD	öztürk, yahya - ODABAŞIOĞLU, Fuat. "Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri". (2011), 75-80.

APA	öztürk y, ODABAŞIOĞLU F (2011). Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 22(2), 75 - 80.
Chicago	öztürk yahya,ODABAŞIOĞLU Fuat Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 22, no.2 (2011): 75 - 80.
MLA	öztürk yahya,ODABAŞIOĞLU Fuat Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, vol.22, no.2, 2011, ss.75 - 80.
AMA	öztürk y,ODABAŞIOĞLU F Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2011; 22(2): 75 - 80.
Vancouver	öztürk y,ODABAŞIOĞLU F Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2011; 22(2): 75 - 80.
IEEE	öztürk y,ODABAŞIOĞLU F "Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 22, ss.75 - 80, 2011.
ISNAD	öztürk, yahya - ODABAŞIOĞLU, Fuat. "Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 22/2 (2011), 75-80.